Галшар сум
Галшар сум
ᠭᠠᠯᠰᠢᠷᠰᠤᠮᠤ | |
|---|---|
 | |
| Улс |  Монгол |
| Аймаг |  Хэнтий |
| Сумын төв | Буянт |
| Газар нутаг | |
| • Нийт | 6,676 км2 (2,578 миль2) |
| Хүн ам (2022) | |
| • Нийт | ▼ 2,238 |
| Цагийн бүс | UTC+8 (UTC + 8) |
Галшар — Хэнтий аймгийн сум. 2010 оны тооллогоор Монгол улсын харъяат иргэн Галшар сумын суурин хүн ам - 1,807.[1] Энэ тооллогоор бол аймгийнхаа 17 сумнаас 5-р цөөн хүн амтай сум гэж үзэгдэнэ. Сумын нутаг захиргааны 6 багт хуваагддаг.
Түүх[засварлах | кодоор засварлах]
Хэнтий аймгийн Галшар сум нь Богд хаант Монгол улсын үед Сэцэн хан аймгийн Бишрэлт вангийн хошуу хэмээн нэрлэгдэж байсан ба 1923 онд Хан Хэнтий уулын аймаг байгуулагдахад Галшар уулын хошуу нэртэйгээр байгуулагдсан ууган сумдын нэг билээ. Ардын засгийн жилүүдэд Хан Хэнтий уулын Галшар уулын хошуу хэмээн нэрлэгдэж байгаад 1931 онд хоёр хэсэг буюу Галшар, Буянт сум болгон өөрчлөгдсөн. Түүнээс хойш хамгийн сүүлд 1979 онд АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 301-р зарлигаар дахин нэгтгэж Галшар сум болгон Буянт сумын төвд төвлөрүүлсэн түүхтэй билээ. Галшар сум нь Арвин 1-р баг, Оч 2-р баг, Баянбадрал 3-р баг, Сангийндалай 4-р баг, Жаргалант 5-р баг, Буянтбулаг 6-р баг гэсэн засаг захиргааны 6 багтай.
| Багийн нэр | Хүн ам (2010) | |
|---|---|---|
| 1 | Арвин | 143 |
| 2 | Буянтбулаг | 634 |
| 3 | Жаргалант | 121 |
| 4 | Баянбадрал | 329 |
| 5 | Сангийн далай | 328 |
| 6 | Оч | 252 |
Газарзүйн онцлог.[засварлах | кодоор засварлах]
Тус сум нь 667608 га нутаг дэвсгэртэй, газарзүйн хувьд тал хээрийн бүсэд харъяалагддаг боловч говийн байдал зонхилсон хэв шинжтэй. Газар нутгийн хэмжээгээр аймагтаа 2-т ордог уужим нутагтай.
Цаг уурын нөхцөл: 2017 оны хамгийн дулаан +35.3 хэм, хамгийн хүйтэн -35.7 хэм болж хүйтэрч байсан.
-Тунадас нийт 167.3, дундаж 0.4
-Салхи дундаж 4м/сек
-Салхи хамгийн их 25м/сек
Сумын сургууль[засварлах | кодоор засварлах]
Хан Хэнтий уулын аймгийн анхдугаар хурлаар хошуудад сургууль байгуулах тухай 1924 онд тогтоол гарч Галшар уулын хошуунд 1926 онд анхны сургуулийн эх тавигдаж 1940 онд байгуулагдсан. 1973 онд 8 жилийн сургууль болон өргөжиж 1977 онд Дорнын гүн ухаантан соён гэгээрүүлэгч, Буддын шашинтны ертөнцөд “7 дахь гайхамшиг”-аар нэрлэгдсэн Линсрай гавж, Галшар нутгийн уугуул Занын Агваанбалдангийн нэрэмжит сургууль болсон түүхтэй. 1947-1948 он, 1948-1949 оны хичээлийн жилд хүүхдийг 100% амжилттай суралцуулсан тул аймагтаа тэргүүн байранд орж байсан ба АБТА Ц.Баярсайхан захиралтай Галшар сумын 8 жилийн дунд сургууль нь 1987-1988,1988-1989 оны хичээлийн жилүүдэд ажил үйлсээрээ аймагтаа хошуучилж тус сургуулийн багш сурган хүмүүжүүлэгчид, суралцагсад, төгсөгчдөөс олон арван шилдэг тэргүүний хүмүүс төрөн гарсан нь түүхэнд тэмдэглэгдсэн юм. Одоогоор 32 багш ажиллагсадтай 100% мэргэжлийн багшаар хангагдсан ба багш нарын 68% нь мэргэжлийн зэрэгтэй.
Алдартнууд[засварлах | кодоор засварлах]
Галшар сумаас төрөн гарсан Даншигийн дөрвөн аварга бөхчүүд: Дархан аварга Цэдэн, Х.Намжилжав, Даян аварга Чойдорги, Аварга Р.Рэнцэн
Галшар сумаас төрөн гарсан улсын цолтой бөхчүүд: Улсын арслан Ойдов, Дашжав, заан О.Лувсанбалдан, заан Д.Наваанлувсан, Жанжны Жагварал, Рэнцэнгийн Дондог.
Галшар сумаас гарсан бусад алдартнууд. Хаянгийн Банзрагч-Сангийн аж ахуйн сайд, Элчин сайд.
Эх сурвалж[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedстат2010 - ↑ Монгол улсын 2010 оны хүн амын тооллогын дүн (баг, хорооны түвшнээр)
