Гвиней

Бүгд Найрамдах Гвиней Улс
République de Guinée (Франц)
𞤈𞤫𞤲𞥆𞤣𞤢𞥄𞤲𞤣𞤭 𞤘𞤭𞤲𞤫 (Пулар)
ߖߌ߬ߣߍ߫ ߞߊ ߝߊߛߏߖߊߡߊߣߊ (Зүүн Манинкакан)
Төрийн далбаа
Туг
Уриа: "Travail, Justice, Solidarité" (Франц)
"Хөдөлмөр, Шударга ёс, Нэгдэл нягтрал"
Төрийн дуулал: Liberté (Франц)
"Эрх чөлөө"
Гвиней хар ногооноор
Гвиней хар ногооноор
 Гвиней улсын байршил (хар цэнхэр) – Африк (цайвар цэнхэр & хар саарал) – Африкийн Холбоо (цайвар цэнхэр)
 Гвиней улсын байршил (хар цэнхэр)

– Африк (цайвар цэнхэр & хар саарал)
– Африкийн Холбоо (цайвар цэнхэр)

Нийслэл
ба томоохон хот
Конакри
9°31′N 13°42′W / 9.517°N 13.700°W / 9.517; -13.700
Албан ёсны хэлФранц хэл
Угсаатны бүлгүүд
([1])
Шашин
(2014)[2]
Ард түмний нэршилГвинейчүүд‎
Төр засагНэгдмэл бүгд найрамдах улс (цэргийн хунт)
Мамади Думбуя
Бернар Гому
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Шилжилтийн Зөвлөл[3]
Тусгаар тогтнол
• Францаас
10 сарын 2, 1958
• Бүгд Найрамдах Улс
10 сарын 2, 1958
• 4-р үндсэн хууль
10 сарын 2, 1958
• Хоёрдугаар бүгд найрамдах улсын өдөр
4 сарын 3, 1984
9 сарын 5, 2021
Газар нутаг
• Нийт
245,857 км2 (77)
• Усны эзлэх талбай (%)
бага
Хүн ам
• 2023 тооцоо
13,607,249[4] (75)
• Нягтаршил
40.9/км2 (164)
ДНБ (ХАЧТ)2022 тооцоо
• Нийт
$33.7  billion[5] (142)
• Нэг хүнд ноогдох
$2,993[5] (166)
ДНБ (нэрлэсэн)2022 тооцоо
• Нийт
$14.8  тэрбум[5] (140)
• Нэг хүнд ноогдох
$1,346[5] (161)
ОТББИ (2012)33.7[6]
дундаж
ХХИ (2021) 0.465[7]
бага · 182
Мөнгөний нэгжГвиней франк (GNF)
Цагийн бүсUTC (ГДЦ ± 00:00)
Жолооны талбаруун
Утасны томьёо+224
ISO 3166 кодGN
Домэйн нэр.gn

Бүгд Найрамдах Гвиней Улс (Франц: République de Guinée) — Өрнөд Африкийн улс. Атлантын далайд гарцтай Гвиней улс хойд талаараа Гвиней-Бисау, Сенегал, Мали, урд талаараа Кот-д'Ивуар, Либери, Сьерра-Леоне гэх 6 улстай газраар хил залгадаг. Албан ёсоор Гвинейн бүгд найрамдах улс гэж нэрлэгддэг, Африкийн баруун эргийн улс юм. 12.4 сая хүн амтай, 245’860 километр квадрат нутаг дэвсгэртэй. Ерөнхийлөгч нь ард түмнийхээ сонголтын үр дүнд сонгогддог ба төрийн тэргүүн нь засгийн газрын тэргүүн байдаг. Нэг танхимт Гвинейн үндэсний ассамблей нь хууль тогтоох байгууллага бөгөөд гишүүд нь мөн ард түмнийхээ шууд сонголтоор тодордог. Хүн амын 85% лалын шашинтай. 24 угсаатны бүлэгт хамрагддаг. Сургуульд заадаг, засгийн газрын үйл ажиллагаа явагддаг үндсэн хэл нь Франц боловч 24-ээс илүү нутгийн уугуул хэл байдаг. Эдийн засаг нь хөдөө аж ахуй болон эрдэс бүтээгдэхүүнээс ихээхэн хамааралтай. Бокситийн хоёрдахь том үйлдвэрлэгч орон юм, алт болон алмаазны хадгаламж ихтэй. 2014 оны эбола вирусын цөм байсан.

Газар нутгийн хэмжээ 245,857 км². Хүн амын тоо - 10,057,975. Эдгээр 10 сая хүн 24 яс угсаанд хамаардаг. Зонхилох гурав нь Фула, Мандинка, Сусу юм. Хүн амын 85% нь Исламын шашинтан. Улсын албан ёсны хэл Франц. Гэхдээ зонхилох ястадын Манинка, Сусу, Фулар, Кисси, Кпелле, Лома хэлнүүд өргөн тархжээ.

Хөдөө аж ахуйн салбарт хөдөлмөрчдийн 75% нь ажилладаг. Цагаан будаан тутрага, кофе, хан боргоцой, гадил ургуулдаг.

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Гвиней – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Гвиней – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. "The World Factbook – Central Intelligence Agency". Cia.gov. Retrieved 26 December 2020.
  2. "Guinea". The World Factbook (in англи). Central Intelligence Agency. 2022-03-02. Retrieved 2022-03-05.
  3. Үндэсний Ассамблейг 2021 оны Гвинейн төрийн эргэлтийн дараа татан буулгасан.
  4. "Guinea". The World Factbook (2024 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Retrieved 22 June 2023.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Retrieved October 11, 2022.
  6. "GINI index (World Bank estimate)". World Bank. Archived from the original on 10 January 2019. Retrieved 10 January 2019.
  7. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in англи). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Archived (PDF) from the original on 2022-09-08. Retrieved 30 September 2022.