Альфа бөөм

Атомын цөмөөс альфа бөөм гарч байна. Протон- улаан, нейтрон- цэнхэр.

Альфа бөөм (альфа цацраг эсвэл альфа туяа ) нь хоёр протон болон хоёр нейтроноос бүрдсэн, гелий-4-ийн цөмтэй ижил бүтэцтэй бөөм юм. Эдгээр нь ихэвчлэн альфа задралын явцад үүсдэг боловч бусад аргаар ч үүсч болно. Альфа бөөмийг Грекийн цагаан толгойн эхний үсэг болох α гэж нэрлэсэн. Альфа бөөмийн тэмдэг нь α эсвэл α2+ байдаг. Гелий-4 цөмтэй ижил бүтэцтэй учраас заримдаа He2+ эсвэл ⁴₂He²⁺ гэж тэмдэглэдэг бөгөөд энэ нь хоёр электроноо алдсан, +2 цэнэгтэй гелийн ион гэсэн үг юм. Харин энэ ион орчноосоо электрон авч байгалийн жамаар саармаг цэнэгтэй гелийн атом болох үед ⁴₂He болж хувирна.

Альфа бөөм нь цэвэр тэг эргэлттэй (spin of zero) байдаг. Стандарт альфа задралын үед үүссэн альфа бөөмүүд ихэвчлэн ойролцоогоор 5 МэВ кинетик энерги, гэрлийн хурдны 4%-тай ойролцоо хурдтай байдаг. Альфа бөөм нь өндөр ионизацын чадвартай боловч нэвтрэх гүн нь маш бага (хэдхэн сантиметр агаар эсвэл арьсаар зогсоогддог).

Гэсэн хэдий ч, гуравдагч хуваагдлын (ternary fission) явцад үүссэн урт зайн альфа бөөмүүд нь гурван дахин их энергитэй байдаг тул гурван дахин хол нэвтэрч чаддаг. Харин сансрын цацрагт агуулагддаг, гелий-4-ийн цөмийн 10–12%-ийг бүрдүүлдэг альфа бөөмүүд нь цөмийн задралын явцад үүссэнээс хавьгүй их энергитэй байдаг. Тэд өндөр нэвтрэх чадвартай тул хүний ​​биеэр эсвэл хэдэн метр зузаан хатуу материалаар ч нэвтэрч чадах боломжтой байдаг. Өндөр энергитэй гелий бөөмүүдийг бөөмсийн хурдасгуур ашиглан үүсгэхэд ч энэ үзэгдэл ажиглагддаг.