Байшингийн дугаарлалт
Байшин дугаарлалт гэдэг нь байшинд дугаар олгох арга юм. Байшингийн дугаар гэдэг нь зарим хороололд (гудамж, хотхон, дүүрэгт) дахин давтагдахгүй онцлогтой хаягийн нэг хэсэг болох барилгын тодорхойлогч юм.
Дүрмээр бол байшингийн дугаар нь ихэнхдээ тоогоор тэмдэглэдэг бол заримдаа корпусын тоо, үсэг (үсгийн индекс) залгаж дугаарлалтаа хийдэг.
Хамгийн түгээмэл дугаарлах арга бол гудамж дагуу дугаарлах явдал юм. Үүний зэрэгцээ байшингуудыг дарааллаар нь эсвэл гудамжны эхлэлээс дуусах зайн хэмжээгээр дугаарлагддаг.
Дэлхийн дугаарлалтын системүүд[засварлах | кодоор засварлах]
Дэлхийн хамгийн түгээмэл байшингийн дугаарлалтын схем нь гудамжны нэг талд сондгой тоо, эсрэг талд тэгш тоо байх ба гудамжны төвөөс эхлэн дугаарлалт нь нэмэгддэг европ схемийг хэлдэг. Энэхүү схемийг анх Наполеон 1805 онд Францад нэвтрүүлсэн. 19-р зууны дунд үеэс эхлэн иргэдэд хаяг олоход амар байсан тул Европын бүх улс орнууд болон хуучин колонид тархсан[1] . Одоогийн байдлаар энэ схем нь гудамжны байшингуудын хуучин, бие биедээ хамааралгүй дугаарлалтыг аажмаар сольж байна. Жишээлбэл, Өмнөд Солонгосын шинэ гудамжуудыг Европ схемийн дагуу дугаарлаж байна. Мөн Арабын Нэгдсэн Эмират улсын эрх баригчид Европын схемийн дагуу байшингуудыг дугаарлахаар шийдээд байна [2] .
Үндсэн дугаарлалтын схемүүд[засварлах | кодоор засварлах]
- Европ схем. Хамгийн түгээмэл схем. Гудамжны нэг талд 1-ээс эхлэн сондгой тоогоор нэмэгддэг, нөгөө талд тэгш тоо буюу 0 эсвэл 2-оос эхлэн нэмэгдэж байгаа барилгуудыг дугаарлах схем юм. Сондгой тоо нь ихэвчлэн замын зүүн талд, тоо нь нэмэгдэх чиглэлд байдаг. Мөн хэрэв хотын төв рүү нуруугаа харуулан зогсвол зүүн гар талд сондгой тоотой байшингууд байх болно. Дугаарлалт нь ихэвчлэн суурингийн төвөөс эхэлдэг. "Нэмэлт" барилгуудад (корпус, нэмэлт барилга) A, B гэх мэт үсгийг ихэвчлэн ашигладаг (Латин цагаан толгой; Испани, Францад bis, ter, quater гэсэн тэмдэглэгээг бас ашигладаг). Тус тусад нь байсан боловч дараа нь нэгтгэсэн барилгуудыг зөвхөн өмнөх дугааруудын аль нэгээр нь дугаарлах, эсвэл өмнө нь ашигласан дугааруудыг ("13/15") нэгтгэх эсвэл хэд хэдэн хаягийг (жишээлбэл, "13-17") зааж өгөх боломжтой. тэгш тоо 14 ба 16 ). Энэ нь хөрш зэргэлдээх газруудыг нэгтгэх үед ашиглагдана - жишээлбэл нэг эзэмшигч нь өмнөх хэд хэдэн газраас худалдаж авсан тохиолдолд.
- Дараалсан схем. Их Британи, Ирландын ихэнх хот, Германы зарим хэсэгт уг дугаарлалт түгээмэл байдаг. Бусад улс оронд гудамж нь нэг чиглэлтэй бол (жишээлбэл, голын эрэг дээр) тохиолддог. Байшингийн дугаарыг байршлын дарааллаар нь өгдөг. Системийн сул тал нь дугаар алга болж (жишээлбэл, байшинг нураасан, байшинг дахин барьж, өргөтгөж, нарийсгаж болно ...), хэрэв дугаарлалт гудамжны хоёр талд явбал олоход хэцүү болно. хүссэн тоо, ялангуяа байшингийн дугаар бүхий цөөн тооны тэмдэг байгаа бол олоход хэцүү байдаг.
- Метрийн схем . Энэхүү схем нь Бразил, Аргентин, Австралид түгээмэл байдаг. Гудамжнууд нь их урт учраас сонгосон цэгийн эхнээс эхлэн метрээр дугаарлагдсан. Европын схемийн дагуу зүүн, баруун гараараа дугаарлах ба тоонууд нь өөрөө метрээр байдаг.
- Хотхоны схем . АНУ, Канадад томоохон хотуудад ашигладаг. Эхний цифр нь блокийн дугаар, бусад нь блок дахь барилгын дугаар юм. Европын схемийн дагуу зүүн ба баруун гэж ангилдаг.
- Барилгын насжилтын схем . Барилга баригдсан он дарааллын дарааллын дагуу байшингуудын дугаарлалт хийдэг. Чех, Японд энэхүү схем түгээмэл байдаг.
- Хоёртын схем . Байшингууд нь хоёр дугаарлалттай. Нэг схемийн дагуу нэг тоо (ихэвчлэн хуучин), нөгөө нь өөр схемийн дагуу (ихэвчлэн Европ) байдаг.
Европ дахь байшингийн дугаарлалт[засварлах | кодоор засварлах]
Байшингийн дугаарлалтыг гудамж эсвэл орших суух хэсэг доторх барилгыг нэгэн төрлийн байдлаар тодорхойлоход ашигладаг. Герман, Австри, Швейцарьт дугаарлалт нь коммунаар шийдэгддэг. ХБНГУ-д байрыг дугаар бүхий төмөр самбараар тэмдэглэх үүргийг ( бүтэн байшин ) Барилгын тухай хуулийн § 126-р зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан байдаг.
Их Британийн байшингуудыг 1765 оны "Шуудангийн хууль (хууль)" -аар дугаарлаж эхэлсэн [3] . Хөдөө орон нутагт олон байшин өөрийн гэсэн нэртэй байдаг ч дугааргүй байдаг. Завсрын барилгуудыг ихэвчлэн A, B, C гэх мэт дугаарласан байдаг ч зарим нь бутархай тоотой байдаг, тухайлбал, Камбервелл сүмийн гудамжны 20 ½ дахь хуучин цагдаагийн газар [4] .
19-р зууны эхэн үеэс дунд үе хүртэл Англид замын нэг талд байрлах байшингуудад дугаарлаж, дараа нь эсрэгээр нь үргэлжлүүлдэг заншилтай байв. Гудамжны нэг талд байгаа хэсгийг дарааллан дугаарлаж, гудамжны эсрэг талд цагийн зүүний дагуу үргэлжлүүлдэг.
Урд тал нь хуучин төмөр зам (одоо дугуйн зам) байсан Левеншулмегийн Крэйфилд замтай адил замын зөвхөн нэг тал нь хөгжсөн тохиолдолд дараалсан дугаарыг ашигладаг. Их Британийн зарим орон нутгийн эрх баригчид дугаарлалтанд 13 тоог ашигладаггүй, учир нь энэ тоог азгүйд тооцдог .
Бүгд Найрамдах Чех улсад хуучин Хабсбургийн конскрипт дугаарын систем одоо ч ажиллаж байна. Энэ дугаарлалт нь барилга байгууламж баригдсан он цагийн дарааллын дагуу хийгддэг. Барилга нь хуучин байх тусам тоо нь бага байна гэсэн үг. Томоохон хотуудад чиг баримжаа олгох нэмэлт дугаарууд байдаг. Конскриптийн дугаарууд нь улаан самбар дээр, зүг чиг заасан нь цэнхэр самбар дээр байна.
Флоренцийн Генуяд орон сууцны барилгуудыг хар (Флоренцад заримдаа цэнхэр) тоогоор тэмдэглэсэн байдаг бөгөөд захиргааны, оффисын барилгууд ихэвчлэн гудамж бүрийн дагуу хоёр өөр серийн дугаартай байдаг.
Ихэнхдээ орон нутгийн дүрмээс хамааран ердийн хэмжээтэй пааландсан металл хавтанг барилгын дугаарыг тодорхойлоход ашигладаг. Орон сууцанд гэрэлтүүлэгтэй автомашины дугаарыг ашиглах нь өргөн тархсан бөгөөд Берлинд 1975 оноос хойш заавал байх ёстой гэж заажээ.
Хуучин ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан орнууд[засварлах | кодоор засварлах]
Орос улсад байшингийн дугаарлалт нь 19-р зуунаас хойш байсан бөгөөд 20-р зуунаас хойш Европын стандартаас тийм ч их ялгаагүй болсон: гудамжны нэг талд тэгш тоо, нөгөө талд сондгой тоо байдаг; гудамжны эхлэлээс эхлэн тоо нь нэмэгддэг.
Дугаарлалтын анхны хувилбар нь "баруун талд сондгой" ("Ленинград" ): сондгой тоо нь баруун талд, тэгш тоо нь гудамжны зүүн талд байна. Жишээлбэл, Санкт-Петербург хотын ихэнх гудамжууд эхэндээ яг "баруун-сондгой" дугаартай байдаг. Хожуу бөгөөд илүү түгээмэл хувилбар бол "зүүн сондгой" (Москва) дугаарлалт юм: зүүн талд сондгой тоо, баруун талд тэгш тоо болсон байдаг.
Эхэндээ шуудангийн үйлчилгээг хүртээмжтэй байлгах үүднээс уулзвар дээр байрлах барилгуудад энэ барилга харъяалагдах бүх топоним нэгжийн дугаарыг өгдөг заншилтай байв. Тиймээс байшингийн дугаарыг эрт хүлээн авсан зарим хотод гудамжны булан дахь байшингууд бутархай (давхар) тоотой байдаг бөгөөд бутархай тэмдэг нь гудамж тус бүрийн хувьд энэ барилгын дугаарын тоон утгыг илэрхийлдэг(Зураг 1-ийг үз).
Хоёр гудамжны уулзвар дээр байрлах барилгууд хоёр бутархайгаар бичигдсэн гурвалсан дугаартай байв. Дараа нь энэ үйлдлээсээ татгалзаж маргаантай барилгад дугаар олгох асуудлыг тус тусад нь шийдвэрлэдэг болсон.
Шинээр барилга барихад хамгийн ойр байрлах байшингийн дугаарыг тухайн байрны дугаарыг тусгай тэмдэглэгээтэй өгдөг. Мөн байшингийн дугаарыг үсгээр өгөх боломжтой, жишээ нь 1А.
ЗСБНХУ-д дайны дараах жилүүдэд олон орон сууцны өндөр барилгуудыг олноор барьж эхэлсэн үед байшингийн дугаарыг зөвхөн гудамж руу харсан хаалгатай барилганд олгоод харин квартал дотор байрлах барилгуудад бутархай тоо, эсвэл үсэг бүхий дугаартай байх ёстой гэсэн зөвлөмж батлагдсан байдаг. Гэвч үүнийг хаа сайгүй дагаж мөрддөггүй байсан. Жишээлбэл, Одесса хотын Сансрын нисгэгчдийн гудамжинд сондгой тал нь энэ зарчмаар дугаарлагдсан, тэгш тал нь дугаарлагдаагүй байдаг.
- Корпусын дугаарыг зарим гудамжинд шууд нэвтрэх боломжгүй, өөрөөр хэлбэл хашаанд байрладаг барилгуудад өгдөг. Гудамжинд нэвтрэх боломжтой барилгад 1-р корпус, үлдсэн хэсэгт нь ижил барилгын дугаар болон дараах барилгын дугаарыг өгнө. [5]
- Хоёр дараалсан дугаартай (жишээ нь, 27, 29) барилгын дунд баригдаж байгаа бол дугаарын ард үсгийг байрлуулна. Шинэ дугаарт хамгийн ойрын дугаарыг (27A) үсэгтэй өгнө. Мөн жижиг барилгуудад хуваарилдаг - гаднах барилга, хаалга гэх мэт.
- Барилгын дугаар - нэг цогцолборыг төлөөлдөг, гудамжнаас нэгдсэн гарцтай барилгад өгдөг.
- Бутархай тоог хэд хэдэн тохиолдолд өгдөг. Хоёр огтлолцсон гудамжны өнцөгт байрласан байшингуудын хувьд эдгээр тоог бутархайгаар оруулна. Энэ тохиолдолд тоонуудын дараалал нь хаягийн тэмдэглэгээний хувилбараас хамаарна: Боженко гудамжны 2-р байшин, Иван Франко гудамжны 42т мөн дугаарлагдсан бол, "Боженко гудамж, 2/42" эсвэл нөгөө талд нь "Иван Франко гудамж, 42/2" гэж тодорхойлдог. Ийм системийг Москвад ашигладаг. Хэрэв хэд хэдэн нураасан байшингийн оронд барилга барьсан бол (жишээлбэл, 7, 9, 11 дугаартай) эхний болон хамгийн сүүлд нураагдсан тоогоор (7/11) дугаарыг өгдөг.
Өөр нэг арга бол кварталаар дугаарлах явдал юм. Энэ тохиолдолд квартал бүр өөрийн гэсэн дугаартай байдаг бөгөөд үүний зуутын орон нь байшингийн дугаарыг тэмдэглэсэн байдаг. Жишээлбэл, 1507 тоот байшин нь 15р блокийн долоо дахь байшин гэсэн үг юм. Жишээлбэл, Ленинград мужийн Тихвин хотод дөрвөн гудамжаар тусгаарлагдсан бичил дүүрэг тус бүр өөрийн гэсэн нэртэй, өөрийн гэсэн байшингийн дугаартай байдаг.
Маш урт зам дээр хотын захын километрийн бүсийг дугаарлах системийг (Австралийн хөдөө орон нутгийн хаягжилтын систем шиг) бас ашиглаж болно. Жишээлбэл, Воткинское хурдны замын 9-р км, Шабердинскийн замын 7-р км.
Бусад топонимик нэгжүүдийн дугаарлалтын онцлог[засварлах | кодоор засварлах]
- Нэг талдаа барилгатай гудамжууд. Ихэнхдээ далангийн тэд гэх мэт дараалсан дугаарлалттай байдаг.
- Уулзвар. Зарим тохиолдолд баригдаж буй барилгуудын насжилтаар дугаарлаж болно.
- Уул. Уулын орой дээр эсвэл жалга довны дээгүүр хэд хэдэн байшин байвал (Пролетарская уул, Орел хот) эсвэл үндсэн гарцын дагуу хэсэгчлэн (Шкодова уул, Одесса) дугаарлаж болно.
- Талбай. Хаалттай муруй дагуух байшингууд. Ихэвчлэн тэд талбайг тэгш ба сондгой гэсэн хоёр тал болгон хуваах нөхцөлт шугамын дагуу гудамжинд дугаарлагдсан байдаг; зарим талбай тойрсон барилгууд цагийн зүүний дагуу дараалан дугаарлагдсан байдаг.
- Хүрээлэн. Эмх цэгцтэй зам, гудамжны сүлжээг төлөвлөх боломжгүй нарийн төвөгтэй газар нутаг дээр хэд хэдэн барилга байгууламж барьсан эсвэл хуваарилагдсан газар нутаг байвал дугаарлах нь бараг дур зоргоороо байдаг.
Австрали, Шинэ Зеланд[засварлах | кодоор засварлах]
Австрали, Шинэ Зеландад хамтарсан дүрмийн дагуу (AS/NZS 4819:2003, AS/NZS 4819:2011) байшингийн дугаарлалт нь Европ схемийн загварыг дагаж мөрддөг.
Австралид ихэнх хаяг Европтой адил байдаг (гудамжны зүүн талд сондгой тоо, баруун талд тэгш тоо). Маш урт гудамжууд (жишээ нь Parramatta Road (англ.)монгол. Сидней ) нь илүү төвөгтэй дугаарлах системтэй: дүүрэг эсвэл хотын захын хилээр гарахад тоо өсөхөө больж, дахин 1 эсвэл 2-оос эхэлдэг. Тиймээс урт гудамжинд байгаа байшингийн тоог давтаж болно. Байшин хоорондын зай маш их байдаг хөдөө орон нутагт хэдэн арван метрээр тоолдог. Тэгэхээр гудамжны эхнээс 2300 метрийн зайд баруун талд байрлах ферм нь 230 гэсэн тоотой байж болно.
АНУ, Канад[засварлах | кодоор засварлах]
Америк-Канадын байшин дугаарлах системийг ихэвчлэн XYY схемийн дагуу бүтээдэг бөгөөд X нь блокийн дугаар (нэг, хоёр эсвэл бүр гурван оронтой), YY нь блок доторх хоёр оронтой байшингийн дугаар юм. Шинэ квартал бүрийн байшингийн дугаарлалт шинээр эхэлдэг бол квартал доторх зарим байшингийн дугаар алгассан болно. Тухайлбал, 501, 503, 505 дугаар байртай блокийн араас 601, 603, 605 дугаар байртай блок ордог. Гудамж тэгш, сондгой талтай.
Энэ системийн онцлог нь дугаарлалт нь байшингийн эзэдтэй холбоотой байдаг. Тиймээс таун хаусуудад орц бүр өөрийн гэсэн дугаартай байдаг бол олон давхар байшинд нэг дугаар байдаг.
Япон, Солонгос[засварлах | кодоор засварлах]
Японд байшингийн дугаар нь байршилтай ямар ч холбоогүй байдаг - дугаарлалт нь баригдсан дарааллаар хийгддэг, ихэвчлэн квартал бүрээр тусдаа дугаарлалттай байдаг.
Өмнөд Солонгост энэ систем нь Японтой яг адилхан. Хойд Солонгост яг ижил системтэй, нэгийг эс тооцвол захиргааны байруудад 1-ийн тоог өгдөг, заримдаа БНАСАУ-ын удирдагчдын хөшөө байшингийн дугаартай төстэй байдаг.
Латин Америк[засварлах | кодоор засварлах]
Бразил, Аргентинд өргөн уудам газар нутаг, өргөн уудам зайнаас шалтгаалан Европын схемийн дагуу байшингуудыг дугаарлах боловч ихэвчлэн гудамжны эхлэлээс хэдэн метрийн зайд байгаагаар нь дугаарласан байдаг.
Мексик, Уругвайд Европын схемийг тооны дараа үсгээр нэмж оруулсан байдаг. Үсгүүд нь янз бүрийн үүрэг гүйцэтгэдэг. Заримдаа дарааллаж, жишээлбэл, 35А, 35Б байшин, заримдаа тодорхой заагч оруулсан байдаг, жишээлбэл, "2415 bis" байшин нь 2415-аас дараагийн (хоёр дахь) байшин, "2415 bis bis" нь 2415-аас хойшхи гурав дахь байшин гэсэн үг.
см. Мөн[засварлах | кодоор засварлах]
- Топоними
Тэмдэглэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ "Карта мира с точностью до 10/20 метров с обозначением улиц и номеров домов". Retrieved 2012-11-18.
- ↑ Новая нумерация зданий в Дубае[permanent dead link]Загвар:Недоступная ссылка
- ↑ «The History of House Names» (Memento 16. Нэгдүгээр сар 2010 цахим архивт) Bitte entweder wayback- oder webciteID oder archive-is-Parameter angeben. Clover Signs. Retrieved February 24, 2010.
- ↑ Дробную нумерацию, встречающуюся в Великобритании, иронически обыграла Джоан Роулинг в книгах о Гарри Поттере, где дробный номер имеет невидимая железнодорожная платформа на одном из вокзалов Лондона, с которой отправляются поезда до школы волшебства Хогвартс.
- ↑ "Об упорядочении нумерации домовладений и наименования улиц в г.Москве от 26 августа 1976 - docs.cntd.ru". Retrieved 2022-01-14.