Бэлэглэлийн татвар

Эдийн засгийн хувьд, бэлэглэлийн татвар гэдэг нь нэг амьд хүн эсвэл хуулийн этгээд өөр хүнд мөнгө эсвэл өмч шилжүүлэхэд ногдуулдаг татвар юм. Бэлэглэлийн татвар бол шилжүүлгийн татварын нэг төрөл бөгөөд нэг хүн бусдад ямар нэгэн үнэ цэнтэй зүйлийг өгч буй үед, энэ нь үнэ төлбөргүй буюу "бэлэг" гэж тооцогдвол бэлэглэлийн татварын ангилалд орно. Харин тухайн зүйлийг нас барсны дараа шилжүүлж буй бол энэ нь өв залгамжлалын татварын хүрээнд тооцогдоно. Зарим оронд бэлэглэлийн татварыг өв залгамжлалын татвараас тусад нь авч үздэг. Бүх оронд бэлэг нь татварын хуулиар адилхан тооцогддоггүй. Бүх хөнгөлөлт, босго, чөлөөлөлтүүдийг харгалзан үздэг бөгөөд энэ төрлийн татварын хувь хэмжээ нь орон бүрд өөр өөр, ихэнхдээ нарийн, хувьсамтгай байдаг.

Хөрөнгө болон баялгийг шилжүүлэх үйл явц нь ирээдүй хойч үед өвлүүлэх зорилготой байдаг бөгөөд үүнийг өв залгамжлалын төлөвлөлт (estate planning) гэж нэрлэдэг. Ийм шилжүүлэг нь хүн нас барахаасаа өмнө хөрөнгөө шилжүүлэх байдлаар хийгддэг. Бэлэглэлийн татварын шаардлагыг хангахын тулд бэлэг өгч буй хүн тухайн бэлгийн бүрэн үнийг тооцон өгдөг. Гэхдээ тэд тухайн бэлэглэлийн татварыг төлөх шаардлагатай байж болно. Харин хүлээн авагч нь бэлгийн үнийн дүнгээс бага хэмжээний мөнгө төлөх юм бол энэ төрлийн шилжүүлэг нь бэлэглэлийн татварт хамаарна. Гэвч бүх чөлөөлөлт, босго, хөнгөлөлтүүд биелсэн бол бэлэглэлийн татвар ногдохгүй.

Зөв бэлгийн үйлдэлд хамаарах зарим шалгуурууд байдаг. Үүнд:

Өгөх хүний зорилго нь сайн дураараа, бэлэг өгөх байх ёстой.

Харин хүлээн авагч тал тухайн зүйлийг хүлээн авах, хүлээн авч чадах чадвартай байх ёстой.

Бэлэг өгч буй хүн тухайн өмчийн бүх эрхийг бусдад шилжүүлэхэд бэлэн байх хэрэгтэй.