Виндзор, Беркшир
Ви́ндзор (англи. Windsor [ˈwɪnzər]) — Английн Беркшир нутагт Тэмз мөрний баруун эрэг дээр Чаринг-Кросс (Лондон)-оос баруун зүгт 34 км зайд орших жижиг хот. Энд Английн хаадын зуны өргөө болох Виндзор цайз байралдаг байна.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Хотын тухай анх "Англисаксоны цаг тооны бичиг"-т дурдсан байдаг. Энэ нэршил нь эртний англи хэл дээрх "Windles-ore" буюу «голын мушгирсан эрэг» гэсэн утгатай юм. I Хенри хааны үед хааны ордныг гурван бээр голын дээш нүүлгэжээ. Виндзор цайзыг "Шүүх өдрийн ном" (англи. Domesday Book) номонд анх 1170 онд чулуугаар баригдсан гэж дурдсан байдаг. Тэмз мөрөн дээр баригдсан хамгийн эртний гүүрнүүдийн нэгд тооцогдох Виндзорын гүүр нь 1172 оноос эхтэй. Гүүр барих нь тухайн үедээ том ололт байсан бөгөөд өөрийн гэсэн гарцтай болсон нь хотын хөгжилд ихээхэн хувь нэмэр оруулж, хотын нөлөөг нь бэхжүүлсэн юм.
1277 онд хаан I Эдвард тусгай зарлиг гаргаж, Виндзорыг хааны дүүргийн статустай болгож, давуу эрхийг албан ёсоор баталгаажуулав.
Виндзор хот нь Дундад зууны үед тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэж, 1332 он гэхэд Английн хамгийн баян 50 хотын нэг болжээ.
Цайзын сэргээн босголт 15-р зуун хүртэл үргэлжилсэн. Виндзор голлон Лондончуудын хувьд мөргөлийн гол газар болжээ. Мөргөлчид 1484 онд Гэгээн Жоржийн сүмд чандрыг нь шилжүүлсэн VI Хенригийн бунхан болон Жинхэнэ загалмайн хэлтэрхийд зочлохын зэрэгцээ Итон коллежид зочлохоор ирдэг байжээ. Мөргөлчид их хэмжээний мөнгө авчирч, хотод зарцуулдаг байв. Бүх мөргөлчдийг хүлээн авахын тулд Виндзор дахь дэн буудлын тоо ердөө зуун жилийн дотор гурваас гуч болж өссөн байна. Хот маш баян болжээ.
Орчин үеийн Виндзор хотын ихэнх гудамжийг 19-р зуунд төлөвлөсөн байна. Гэсэн хэдий ч гол гудамж болох Peascod Street нь Виндзорын шилтгээнээс хэдэн жилийн өмнө эрт дээр үеэс улбаатай. Виндзор цайз нь эргээд Европ дахь хамгийн том цайз бөгөөд хамгийн удаан эзлэгдсэн цайзын амжилтыг эзэмшдэг.
Дэлхийн нэгдүгээр дайн эхэлсний дараа Герман гаралтай Британийн хааны гэр бүл эх оронч үзлийн үүднээс Саксе-Кобург, Гота нэрээ Виндзор болгон өөрчилсөн юм.
Шинэ Виндзорыг 1974 онд албан ёсоор Виндзор хот гэж нэрлэжээ.