Гаригийн хөдөлгөөний Кеплерийн хуулиуд
Гаригийн хөдөлгөөний Кеплерийн хуулиуд
Одон орон судлалд Иоханнес Кеплерийн 1609-1619 оны хооронд хэвлэгдсэн гарагуудын хөдөлгөөний Кеплерийн хуулиуд нь гаригуудын нарыг тойрон эргэдэг тойрог замыг тодорхойлдог. Энэхүү хуулиуд нь Николай Коперникийн гелиоцентрик онолыг өөрчилсөн бөгөөд түүний дугуй тойрог зам, эпициклийг эллипс замналаар сольж, гаригийн хурд хэрхэн өөрчлөгддөгийг тайлбарлав. Гурван хуульд дараахь зүйлийг заасан байдаг.
Гаригийн тойрог зам нь хоёр голомтын аль нэгэнд нь нар байрладаг эллипс юм.
Гараг ба Нарыг холбосон шугамын хэсэг нь цаг хугацааны ижил интервалд тэнцүү талбайг шүүрдэг.
Гаригийн тойрог замын үеийн квадрат нь түүний тойрог замын хагас том тэнхлэгийн уртын кубтай пропорциональ байна.
Ангараг гаригийн тойрог замын тооцоогоор гаригуудын эллипс тойрог замыг зааж өгсөн. Эндээс Кеплер нарны аймгийн бусад биетүүд, тэр дундаа нарнаас алслагдсан биетүүд мөн эллипс тойрог замтай байдаг гэж дүгнэжээ. Хоёр дахь хууль нь гариг наранд ойртох тусам илүү хурдан хөдөлдөг болохыг тогтооход тусалдаг. Гурав дахь хууль нь гараг нарнаас хэдий чинээ хол байх тусам түүний тойрог замын хурд багасдаг ба эсрэгээр гэдгийг илэрхийлдэг.
Исаак Ньютон 1687 онд Кеплерийнхтэй адил харилцаа нь нарны аймгийн өөрийнх нь хөдөлгөөний хууль ба бүх нийтийн таталцлын хуулийн үр дүнд бий болно гэдгийг харуулсан.
Илүү нарийн түүхэн хандлагыг Astronomia nova болон Epitome Astronomiae Copernicanae-ээс олж болно.