Jump to content

Гвиней-Бисау

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
(Гвиней-Биссау-с чиглүүлэгдэв)
Гвиней, Экваторын Гвиней, Баруун Шинэ Гвиней, эсвэл Папуа Шинэ Гвиней хуудастай андуурч болзошгүй.
Бүгд Найрамдах Гвиней-Бисау Улс
República da Guiné-Bissau (Португал)
𞤘𞤭𞤲𞤫 𞤄𞤭𞤧𞤢𞥄𞤱𞤮 (Фула)
ߖߌߣߍ ߺ ߓߌߛߊߥߏ߫ (Мандинка)
Уриа: 
Unidade, Luta, Progresso
"Эв нэгдэл, тэмцэл, дэвшил"
Төрийн дуулал: 
Esta É a Nossa Pátria Bem Amada
"Энэ бол бидний хайртай эх орон"
 Гвиней-Бисау улсын байршил (хар хөх) – Африк (цайвар цэнхэр & хар саарал) – Африкийн Холбоо (цайвар цэнхэр)
 Гвиней-Бисау улсын байршил (хар хөх)

– Африк (цайвар цэнхэр & хар саарал)
– Африкийн Холбоо (цайвар цэнхэр)

Нийслэл
ба томоохон хот
Бисау
11°52′N 15°36′W / 11.867°N 15.600°W / 11.867; -15.600
Албан ёсны хэлПортугал хэл
Ярианы хэл
Жагсаалт:
Угсаатны бүлгүүд
(2019)[1]
Шашин
(2020)[2][3][4]
Ард түмний нэршилБисау-Гвинейчүүд[5]
Гвиней-Бисаучууд‎
Төр засагНэгдмэл холимог бүгд найрамдах улс
ХҮЙСИЙН ГОВЬ-ЦЭЦЭГ НУУРЫН САВ ГАЗРЫН ЗАХИРГААНЫ ТАНИЛЦУУЛГА 
              Байгуулагдсан түүх:

Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газрын захиргаа нь БОНХ-ын сайдын 2014 оны 1 сарын 24-ны өдрийн Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газрын бүтэц, орон тоо, сав газрын дүрмийг батлах тухай А/27 дугаар тушаалаар байгуулагдсан бөгөөд сав газрын хэмжээнд усны нөөцийн хомсдол, бохирдлоос хамгаалах, боломжит нөөцийг зүй зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх, орон нутгийн салбар дундын зохицуулалтыг хангах, усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий Төрийн захиргааны байгууллага бөгөөд Говь-Алтай аймгийн төв Есөнбулаг сумд байрлаж үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн. 

          Одоо Сав газрын захиргаадын бүтэц, орон тооны хязгаар болон байршлыг шинэчлэн тогтоох тухай Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны 05 сарын 30-ны өдрийн А/158  тушаалын   дагуу удирдах ажилтан 1, гүйцэтгэх ажилтан 4, үйлчлэх ажилтан 2 гэсэн орон тоотойгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Сав газрын захиргаа нь Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль, Усны тухай хууль, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хууль болон бусад хууль, дүрэм, журмыг мөрдлөг болгон дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ.. Үүнд: 

  	-.Сав газрын захиргаа нь усны харилцааны талаар дараах бүрэн эрхийг сав газартаа хэрэгжүүлнэ.
         - .сав газрын менежментийн төлөвлөгөөний төсөл боловсруулах
      -сав газрын менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх орон нутгийн болон салбар дундын зохицуулалтыг хангах, хэрэгжилтэд хяналт тавих
    -.бүх шатны Засаг дарга, Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлыг мэргэжлийн зөвлөмжөөр хангах
     - усны тоо бүртгэлийг жил бүр сав газрын хэмжээнд нутгийн захиргааны байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгуулагад тайлагнах
 	 -.сав газрын усны мэдээллийн дэд санг эрхэлж, олон нийтийг мэдээллээр хангах

-ус ашиглах зорилгоор цооног өрөмдөх, суваг хоолой татах тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хүсэлтийг хүлээн авч, усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөөг үндэслэн энэ хуулийн 28.4-т заасны дагуу ус ашиглуулах дүгнэлт гаргах, мэдээллийн санд оруулж бүртгэх 

          -.ус ашигласны болон бохирдуулсны төлбөрийг зохих хууль тогтоомжийн дагуу ногдуулах  үндэслэлийг тодорхойлох
             -.сав газрын хэмжээнд ус хангамжийн эх үүсвэрийн болон хаягдал ус зайлуулах цэг тогтоох

- .ус ашиглах, хаягдал ус зайлуулах шаардлагыг зөрчсөн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын ус ашиглах, хаягдал ус зайлуулах эрхийг цуцлах дүгнэлт гаргах, байгальд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргах -.сав газрын хэмжээнд ашиглах боломжит усны нөөц, ус ашиглалтын байдалд байнгын хяналт тавьж ажиллах -.сав газрын зөвлөл байгуулах тухай саналыг харьяалагдах орон нутгийн захиргаатай зөвшилцөн боловсруулж, байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад оруулах -гол, мөрөн, нуур, усны эх үүсвэр болон газрын доорх цэнгэг усны орд газрыг улсын болон орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах үндэслэлийг боловсруулах -.хуульд заасан бусад бүрэн эрх -тухайн сав газарт ашигт малтмалын хайгуул хийх, олборлолт явуулах тусгай зөвшөөрөл олгоход тус сав газрын захиргааны саналыг үндэслэнэ. -.ган , цөлжилт, хуурайшилтын үеийн тэнцвэрийг хангах зориулалтаар бороо, цас, үерийн усыг хуримтлуулах, далан, хаалт, хиймэл нуур, цөөрөм барьж байгуулах ажлын талаарх тухайн нутгийн иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үүсэл санаачлагыг дэмжиж, бүх шатны засаг дарга сав газрын захиргаатай хамтран зохион байгуулна. -.Хаягдал ус хаях, зайлуулах зөвшөөрлийг хоногт 50шоометрээс их, эсхүл энэ хуулийн 10.1.12-д заасан аюултай бохирдуулах бодис агуулсан хаягдал ус гаргадаг ус бохирдуулагчид байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын дүгнэлтийг үндэслэн сав газрын захиргаа, хоногт 50 шоометрээс бага хаягдал ус гаргадаг ус бохирдуулагчид сав газрын дүгнэлтийг үндэслэн Засаг дарга олгоно. -.ус бохирдуулагч нь ослын улмаас хаягдал усыг цэвэрлэхгүйгээр хаях болсон тохиолдолд сав газрын захиргаа, зохих шатны засаг даргад цаг алдалгүй мэдэгдэж, усны бохирдолыг бууруулах, байгаль орчныг нөхөн сэргээх ажлыг өөрийн зардлаар гүйцэтгэнэ. 28.6.Энэ хуулийн 28.4-т заасан дүгнэлтийг үндэслэн ус ашиглах зөвшөөрлийг хоногт 100шоометрээс их ус ашиглах тохиолдолд сав газрын захиргаа, хоногт 50-100 шоометр ус ашиглахад аймаг, нийслэлийн байгаль орчны алба, хоногт 50шоометрээс бага ус ашиглахад сум, дүүргийн Засаг дарга олгож, усны мэдээллийн санд бүртгэнэ. -Хүн амын төвлөрсөн ус хангамжийн эх үүсвэрийн ус хангагч байгууллага нь байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаар дүгнэлт гаргуулж, сав газрын захиргаанаас усашиглах зөвшөөрөл авна. -Энэ хуулийн 28.6, 28.7-д заасан зөвшөөрлийг үндэслэн хүн амын төвлөрсөн ус хангамжийн эх үүсвэрээс хангагдаж байгаа ус ашиглагчтай тухайн ус хангагч байгууллага, төвлөрсөн бус ус хангамжийн эх үүсвэрээс хангагдаж байгаа ус ашиглагчтай сав газрын захиргаа, аймаг нийслэлийн байгаль орчны алба, сум дүүргийн Засаг дарга гэрээ байгуулна. -Усны барилга байгууламж эзэмшигч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага бусдын усны хэрэгцээг гэрээний үндсэн дээр хангах үүрэгтэй бөгөөд гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд сав газрын захиргаа, аймаг нийслэлийн байгаль орчны алба, сум, дүүргийн Засаг дарга тухайн иргэн, аж ахйн нэгж, байгууллагатай байгуулсан гэрээг цуцалж болно. .усны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, эсхүл сав газрын захиргаа ус бохилдуулагчийн талаарх мэдээллийг харьяалах татварын албанд зөвшөөрөл олгосон өдрөөс хойш нэг сарын дотор гаргаж өгөх бөгөөд татварын алба уг мэдээллийг үндэслэн төлбөр төлөгчийг бүртгэж авна Хамрах хүрээ: Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газар нь нийт 43024 км2 газар нутгийг хамарч Шарга, Хүйсийн говь, Цэцэг нуурын гадаргын ус хурах талбай, газрын доорх усны нөөц бүрдүүлэх тэжээгдлийн муж, тархалтын талбайн орон зайн ус хагалбараар тус тус хүрээлэгдсэн 2 аймгийн 18 сумын тодорхой нэгж талбайг хамарч байна. Говь-Алтай аймгийн: Шарга, Дарви, Хөхморьт, Баян-Уул, Жаргалан, Тайшир, Есөнбулаг, Цогт, Цээл, Халиун, Бугат, Тонхил, Төгрөг сумдыг хамарна. Ховд аймгийн: Мөст, Цэцэг, Дарви, Зэрэг, Манхан сумууд харьяалагдаж байна.





Усны нөөц: Усны нөөцийн хувьд ерөнхийдөө жижиг гол горхи, булаг шанд, нуур тойром, болон газрын доорх ус гол нөөцийг бүрдүүлдэг гэж хэлж болно. Газрын доорх усны нөхөгдөх нөөц нь Цэцэг нуурын эргэн тойронд болон Боорж голын адаг, Шаргын цагаан нуурын хөндий, Хүйсийн говь зэрэг нам доор газар хуримтлагддаг байна. Тус сав газар дахь газрын доорх усны нийт 354 сая шоо метр нөхөн сэргээгддэг. нөөц байгаа тооцоо гарсны дотор уг нөөцийн зонхилох хэсэг нь бага буюу нэг ам км талбайд 5-10 мм/ жил нөхөн сэргээгддэг нөөцтөй болон тун бага буюу нэг ам км талбайд 0-5 мм/жил нөхөн сэргээгддэг нөөцтөй талбайд хамрагддаг. 

 ХҮЙСИЙН ГОВЬ-ЦЭЦЭГ НУУРЫН САВ ГАЗРЫН УС ХУРАХ ТАЛБАЙН
ХЭМЖЭЭ, ЭЗЛЭХ ХУВЬ

Д/д Аймаг хотын нэр Д/д Сум дүүргийн нэр Сумын нийт талбай(км2) Сав газарт хамрагдах талбай(км2) Сумын талбайн сав газарт эзлэх хувь 1 Говь-Алтай 1 Баян-Уул 5.917.6 5.195.6 87.8 2 Дарив 3.597.8 3.597.8 100 3 Есөнбулаг 2.345.7 1.076.9 45.9 4 Цээл 5.884.3 522.8 9.2 5 Тонхил 7.678.6 3.671.4 47.8 6 Төгрөг 5.530.6 4.282.7 78.1 7 Тайшир 3.938 200.9 5.1 8 Жаргалан 3.721.9 52.1 1.4 9 Цогт 17.391 437.8 2.6 10 Халиун 5.195.1 4.681.0 90.1 11 Шарга 5.811.9 5.782.9 99.5 12 Бугат 10.375.2 202.6 2.0 13 Хөхморьт 6.394.7 3.786.1 59.2 Говь-Алтай аймгийн нийт дүн 84.332.4 33.490.6 39.7 2 Ховд аймаг 1 Мөст 4.075.6 2.796.3 68.6 2 Зэрэг 2.581.4 62.0 2.4 3 Манхан 4.426.8 26.6 0.6 4 Цэцэг 3.559.3 2.449.2 68.8 5 Дарви 5.644.3 4.199.5 74.4 Ховд аймгийн нийт дүн 20.287.4 9.533.6 46.9 Сав газрын дүн 104.619.8 43.024.0 41.1 

ТАЙЛБАР:

Хүйсийн Говь-Цэцэг нуурын сав газар нь нийт 2 аймгийн 18 сумын 43024,0 км2 талбай хамрагддаг. Энэ нь сав газарт хамрагдах сумдын нутаг дэвсгэрийн 41,1 хувийг эзэлдэг юм. Үүнд: Говь-алтай аймгийн 13 сумын 33490,3 км2, Ховд аймгийн 5сумын 9533,6км2 нутаг хамрагдаж байна.

Байгууллагын хаяг: Говь-Алтай аймаг, Есөнбулаг сум, Харзат баг Хантайширын гудамж 212 тоот Байгууллагын утасны дугаар-70484890 цахим хаяг-khuisiingovi@gmail.com
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Ардын Хурал
Тусгаар тогтнол (Португалаас)
ХҮЙСИЙН ГОВЬ-ЦЭЦЭГ НУУРЫН САВ ГАЗРЫН ЗАХИРГААНЫ ТАНИЛЦУУЛГА 
              Байгуулагдсан түүх:

Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газрын захиргаа нь БОНХ-ын сайдын 2014 оны 1 сарын 24-ны өдрийн Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газрын бүтэц, орон тоо, сав газрын дүрмийг батлах тухай А/27 дугаар тушаалаар байгуулагдсан бөгөөд сав газрын хэмжээнд усны нөөцийн хомсдол, бохирдлоос хамгаалах, боломжит нөөцийг зүй зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх, орон нутгийн салбар дундын зохицуулалтыг хангах, усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий Төрийн захиргааны байгууллага бөгөөд Говь-Алтай аймгийн төв Есөнбулаг сумд байрлаж үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн. 

          Одоо Сав газрын захиргаадын бүтэц, орон тооны хязгаар болон байршлыг шинэчлэн тогтоох тухай Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны 05 сарын 30-ны өдрийн А/158  тушаалын   дагуу удирдах ажилтан 1, гүйцэтгэх ажилтан 4, үйлчлэх ажилтан 2 гэсэн орон тоотойгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Сав газрын захиргаа нь Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль, Усны тухай хууль, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хууль болон бусад хууль, дүрэм, журмыг мөрдлөг болгон дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ.. Үүнд: 

  	-.Сав газрын захиргаа нь усны харилцааны талаар дараах бүрэн эрхийг сав газартаа хэрэгжүүлнэ.
         - .сав газрын менежментийн төлөвлөгөөний төсөл боловсруулах
      -сав газрын менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх орон нутгийн болон салбар дундын зохицуулалтыг хангах, хэрэгжилтэд хяналт тавих
    -.бүх шатны Засаг дарга, Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлыг мэргэжлийн зөвлөмжөөр хангах
     - усны тоо бүртгэлийг жил бүр сав газрын хэмжээнд нутгийн захиргааны байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгуулагад тайлагнах
 	 -.сав газрын усны мэдээллийн дэд санг эрхэлж, олон нийтийг мэдээллээр хангах

-ус ашиглах зорилгоор цооног өрөмдөх, суваг хоолой татах тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хүсэлтийг хүлээн авч, усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөөг үндэслэн энэ хуулийн 28.4-т заасны дагуу ус ашиглуулах дүгнэлт гаргах, мэдээллийн санд оруулж бүртгэх 

          -.ус ашигласны болон бохирдуулсны төлбөрийг зохих хууль тогтоомжийн дагуу ногдуулах  үндэслэлийг тодорхойлох
             -.сав газрын хэмжээнд ус хангамжийн эх үүсвэрийн болон хаягдал ус зайлуулах цэг тогтоох

- .ус ашиглах, хаягдал ус зайлуулах шаардлагыг зөрчсөн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын ус ашиглах, хаягдал ус зайлуулах эрхийг цуцлах дүгнэлт гаргах, байгальд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргах -.сав газрын хэмжээнд ашиглах боломжит усны нөөц, ус ашиглалтын байдалд байнгын хяналт тавьж ажиллах -.сав газрын зөвлөл байгуулах тухай саналыг харьяалагдах орон нутгийн захиргаатай зөвшилцөн боловсруулж, байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад оруулах -гол, мөрөн, нуур, усны эх үүсвэр болон газрын доорх цэнгэг усны орд газрыг улсын болон орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах үндэслэлийг боловсруулах -.хуульд заасан бусад бүрэн эрх -тухайн сав газарт ашигт малтмалын хайгуул хийх, олборлолт явуулах тусгай зөвшөөрөл олгоход тус сав газрын захиргааны саналыг үндэслэнэ. -.ган , цөлжилт, хуурайшилтын үеийн тэнцвэрийг хангах зориулалтаар бороо, цас, үерийн усыг хуримтлуулах, далан, хаалт, хиймэл нуур, цөөрөм барьж байгуулах ажлын талаарх тухайн нутгийн иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үүсэл санаачлагыг дэмжиж, бүх шатны засаг дарга сав газрын захиргаатай хамтран зохион байгуулна. -.Хаягдал ус хаях, зайлуулах зөвшөөрлийг хоногт 50шоометрээс их, эсхүл энэ хуулийн 10.1.12-д заасан аюултай бохирдуулах бодис агуулсан хаягдал ус гаргадаг ус бохирдуулагчид байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын дүгнэлтийг үндэслэн сав газрын захиргаа, хоногт 50 шоометрээс бага хаягдал ус гаргадаг ус бохирдуулагчид сав газрын дүгнэлтийг үндэслэн Засаг дарга олгоно. -.ус бохирдуулагч нь ослын улмаас хаягдал усыг цэвэрлэхгүйгээр хаях болсон тохиолдолд сав газрын захиргаа, зохих шатны засаг даргад цаг алдалгүй мэдэгдэж, усны бохирдолыг бууруулах, байгаль орчныг нөхөн сэргээх ажлыг өөрийн зардлаар гүйцэтгэнэ. 28.6.Энэ хуулийн 28.4-т заасан дүгнэлтийг үндэслэн ус ашиглах зөвшөөрлийг хоногт 100шоометрээс их ус ашиглах тохиолдолд сав газрын захиргаа, хоногт 50-100 шоометр ус ашиглахад аймаг, нийслэлийн байгаль орчны алба, хоногт 50шоометрээс бага ус ашиглахад сум, дүүргийн Засаг дарга олгож, усны мэдээллийн санд бүртгэнэ. -Хүн амын төвлөрсөн ус хангамжийн эх үүсвэрийн ус хангагч байгууллага нь байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаар дүгнэлт гаргуулж, сав газрын захиргаанаас усашиглах зөвшөөрөл авна. -Энэ хуулийн 28.6, 28.7-д заасан зөвшөөрлийг үндэслэн хүн амын төвлөрсөн ус хангамжийн эх үүсвэрээс хангагдаж байгаа ус ашиглагчтай тухайн ус хангагч байгууллага, төвлөрсөн бус ус хангамжийн эх үүсвэрээс хангагдаж байгаа ус ашиглагчтай сав газрын захиргаа, аймаг нийслэлийн байгаль орчны алба, сум дүүргийн Засаг дарга гэрээ байгуулна. -Усны барилга байгууламж эзэмшигч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага бусдын усны хэрэгцээг гэрээний үндсэн дээр хангах үүрэгтэй бөгөөд гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд сав газрын захиргаа, аймаг нийслэлийн байгаль орчны алба, сум, дүүргийн Засаг дарга тухайн иргэн, аж ахйн нэгж, байгууллагатай байгуулсан гэрээг цуцалж болно. .усны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, эсхүл сав газрын захиргаа ус бохилдуулагчийн талаарх мэдээллийг харьяалах татварын албанд зөвшөөрөл олгосон өдрөөс хойш нэг сарын дотор гаргаж өгөх бөгөөд татварын алба уг мэдээллийг үндэслэн төлбөр төлөгчийг бүртгэж авна Хамрах хүрээ: Хүйсийн говь-Цэцэг нуурын сав газар нь нийт 43024 км2 газар нутгийг хамарч Шарга, Хүйсийн говь, Цэцэг нуурын гадаргын ус хурах талбай, газрын доорх усны нөөц бүрдүүлэх тэжээгдлийн муж, тархалтын талбайн орон зайн ус хагалбараар тус тус хүрээлэгдсэн 2 аймгийн 18 сумын тодорхой нэгж талбайг хамарч байна. Говь-Алтай аймгийн: Шарга, Дарви, Хөхморьт, Баян-Уул, Жаргалан, Тайшир, Есөнбулаг, Цогт, Цээл, Халиун, Бугат, Тонхил, Төгрөг сумдыг хамарна. Ховд аймгийн: Мөст, Цэцэг, Дарви, Зэрэг, Манхан сумууд харьяалагдаж байна.





Усны нөөц: Усны нөөцийн хувьд ерөнхийдөө жижиг гол горхи, булаг шанд, нуур тойром, болон газрын доорх ус гол нөөцийг бүрдүүлдэг гэж хэлж болно. Газрын доорх усны нөхөгдөх нөөц нь Цэцэг нуурын эргэн тойронд болон Боорж голын адаг, Шаргын цагаан нуурын хөндий, Хүйсийн говь зэрэг нам доор газар хуримтлагддаг байна. Тус сав газар дахь газрын доорх усны нийт 354 сая шоо метр нөхөн сэргээгддэг. нөөц байгаа тооцоо гарсны дотор уг нөөцийн зонхилох хэсэг нь бага буюу нэг ам км талбайд 5-10 мм/ жил нөхөн сэргээгддэг нөөцтөй болон тун бага буюу нэг ам км талбайд 0-5 мм/жил нөхөн сэргээгддэг нөөцтөй талбайд хамрагддаг. 

 ХҮЙСИЙН ГОВЬ-ЦЭЦЭГ НУУРЫН САВ ГАЗРЫН УС ХУРАХ ТАЛБАЙН
ХЭМЖЭЭ, ЭЗЛЭХ ХУВЬ

Д/д Аймаг хотын нэр Д/д Сум дүүргийн нэр Сумын нийт талбай(км2) Сав газарт хамрагдах талбай(км2) Сумын талбайн сав газарт эзлэх хувь 1 Говь-Алтай 1 Баян-Уул 5.917.6 5.195.6 87.8 2 Дарив 3.597.8 3.597.8 100 3 Есөнбулаг 2.345.7 1.076.9 45.9 4 Цээл 5.884.3 522.8 9.2 5 Тонхил 7.678.6 3.671.4 47.8 6 Төгрөг 5.530.6 4.282.7 78.1 7 Тайшир 3.938 200.9 5.1 8 Жаргалан 3.721.9 52.1 1.4 9 Цогт 17.391 437.8 2.6 10 Халиун 5.195.1 4.681.0 90.1 11 Шарга 5.811.9 5.782.9 99.5 12 Бугат 10.375.2 202.6 2.0 13 Хөхморьт 6.394.7 3.786.1 59.2 Говь-Алтай аймгийн нийт дүн 84.332.4 33.490.6 39.7 2 Ховд аймаг 1 Мөст 4.075.6 2.796.3 68.6 2 Зэрэг 2.581.4 62.0 2.4 3 Манхан 4.426.8 26.6 0.6 4 Цэцэг 3.559.3 2.449.2 68.8 5 Дарви 5.644.3 4.199.5 74.4 Ховд аймгийн нийт дүн 20.287.4 9.533.6 46.9 Сав газрын дүн 104.619.8 43.024.0 41.1 

ТАЙЛБАР:

Хүйсийн Говь-Цэцэг нуурын сав газар нь нийт 2 аймгийн 18 сумын 43024,0 км2 талбай хамрагддаг. Энэ нь сав газарт хамрагдах сумдын нутаг дэвсгэрийн 41,1 хувийг эзэлдэг юм. Үүнд: Говь-алтай аймгийн 13 сумын 33490,3 км2, Ховд аймгийн 5сумын 9533,6км2 нутаг хамрагдаж байна.

Байгууллагын хаяг: Говь-Алтай аймаг, Есөнбулаг сум, Харзат баг Хантайширын гудамж 212 тоот Байгууллагын утасны дугаар-70484890 цахим хаяг-khuisiingovi@gmail.com
Газар нутаг
• Нийт
36,125 км2 (134)
• Усны эзлэх талбай (%)
22.4
Хүн ам
• 2023 тооцоо
2,078,820[6] (150)
• Нягтаршил
46.9/км2 (154)
ДНБ (ХАЧП)2018 тооцоо
• Нийт
$3.8 тэрбум[7]
• Нэг хүнд ноогдох
$1,950[7]
ДНБ (нэрлэсэн)2018 тооцоо
• Нийт
$1.480 тэрбум[7]
• Нэг хүнд ноогдох
$850[7]
ОТББИ (2010)  50.7[8]
өндөр
ХХИ (2021)Steady 0.483[9]
бага · 177
Мөнгөний нэгжБаруун Африкийн франк (XOF)
Цагийн бүсUTC (ГДЦ)
Жолооны талбаруун
Утасны томьёо+245
ISO 3166 кодGW
Домэйн нэр.gw

Гвиней-Бисау Улс [ɡiˈneːa bɪˈsaʊ̯] (порт. [Guiné-Bissau] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) [ɡiˈnɛ biˈsau]) нь Африк тивд оршдог улс. Тус улс нь Африк тивийн баруун эрэгт буюу Атлантын далайн эрэг дээр оршиx ба Сенегал, Гвиней улстай хиллэнэ. Хүний хөгжлийн илтгэцүүрээрээ Гвиней-Бисау нь дэлхийн улсуудаас хамгийн доогуур хөгжилтэйд тооцогддог.[10]

Газар зүй

[засварлах | кодоор засварлах]

Байршил

[засварлах | кодоор засварлах]

Гвиней-Бисау нь Өрнөд Африкт уртрагийн 13°-17°-д, өргөрөгийн 11°-12°-д хооронд оршдог. Умард талд нь Бүгд Найрамдах Сенегал Улс (хоёр улсын дундын хилийн нийт урт 338 км), зүүн талд нь Гвиней (хоёр улсын дундын хилийн нийт урт 386 км) байх бөгөөд бүх хилийн урт нь 724 километр, үүн дээр 350 км орчим далайн эрэг нэмэгдэнэ. Бүх нутаг дэвсгэрийн талбай нь 36.125 км² (28.120 км² хуурай газар, 8.005 км² талбайг нь ус эзэлнэ) байгаа нь Швейцараас ойролцоогоор арван хувь жижиг юм.[11]

  • Модот шугуй
    Модот шугуй
  • Далайн эрэг
    Далайн эрэг

Уур амьсгал

[засварлах | кодоор засварлах]

Цаг уурын хувьд халуун орны чийглэг, дулаан бүсэд ордог. Дундаж температур нь 24 °С. Арванхоёрдугаар сараас дөрөвдүгээр сар хүртэл харматантай говийн салхи бүхий хуурай улиралтай. Борооны улирал нь тавдугаар сараас аравдугаар сар хүртэл үргэлжилнэ. Хамгийн ихээр хур тунадас долоо- ба наймдугаар саруудад унадаг.[12]

Бисау
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
1
 
32
18
 
 
1
 
33
19
 
 
0
 
34
20
 
 
1
 
33
21
 
 
24
 
33
22
 
 
167
 
31
23
 
 
494
 
30
23
 
 
617
 
29
23
 
 
418
 
30
23
 
 
199
 
31
23
 
 
44
 
32
22
 
 
13
 
31
19
Температур °C,  Тунадас мм
Эх сурвалж: wetterkontor.de
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Бисау
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 31.5 32.7 33.5 33.4 32.7 31.3 29.6 28.9 29.8 31.0 31.6 31.0 Ø 31.4
Мин. Температур (°C) 18.0 19.0 19.9 20.8 22.4 23.1 22.9 22.9 22.8 23.0 22.4 18.9 Ø 21.3
Тунадас (мм) 1 1 0 1 24 167 494 617 418 199 44 13 Σ 1,979
Нартай цаг (h/d) 8.1 8.6 9.7 9.9 9.1 7.2 5.1 3.8 5.1 6.7 7.8 7.5 Ø 7.4
Бороотой өдөр (d) 1 1 0 1 2 11 22 24 21 13 2 1 Σ 99
Усны температур (°C) 24 23 23 23 25 27 28 29 28 27 26 25 Ø 25.7
Агаарын чийгшил (%) 48 51 59 61 66 76 84 87 84 80 72 55 Ø 68.7
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
31.5
18.0
32.7
19.0
33.5
19.9
33.4
20.8
32.7
22.4
31.3
23.1
29.6
22.9
28.9
22.9
29.8
22.8
31.0
23.0
31.6
22.4
31.0
18.9
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с 		1
1
0
1
24
167
494
617
418
199
44
13
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: wetterkontor.de

Хүн ам

[засварлах | кодоор засварлах]

Тойм

[засварлах | кодоор засварлах]

2009 оны хүн амын тооллогоор нийт 1.449.230 хүн тоологдсон ба үүний 746.404 нь эмэгтэйчүүд(51,5 %), 702.826 нь эрчүүд (48,5 %) байв. Мөн түүнчлэн энэ тоологдсон хүн амын 1.442.227 хүн нь тус улсын харьяат (99,52 %), 1.933 нь бусад улсын харьяат байв. Шилжин ирэгсдийн дийлэнх нь тухайн бүх нутгийнхан байдаг (27,7 % нь Гвинейгээс, 18,7 % нь Мавританаас, 18,3 % нь Сенегалаас). Дээрх бүртгэл бүхий цөөн тооны гадны харьяат иргэдийн 5,6 % нь португаличууд байсан байна. 5.070 хүн аль улсын харьяат гэдгээ мэдүүлээгүй байна.[13] Тус улсын иргэд маш ихээр гадагшаа шилжин суурьшдаг. 2017 онд л гэхэд Португал, Сенегал улсуудад тус бүрт нь 30.000 орчим иргэд амьдарч байгаа нь бүртгэгджээ.[14]

Хүн амын өсөлт

[засварлах | кодоор засварлах]
Он Оршин суугч
1950 535.430
1960 616.409
1970 711.827
1980 800.854
1990 1.012.280
2000 1.243.229
2010 1.555.880
2017 1.861.283

Эх сурвалж: НҮБ[15]

Ард түмэн

[засварлах | кодоор засварлах]

Энэ улсад хэл, соёл, нийгмийн бүтцийн хувьд өөр хоорондо их бага ялгарах 25 гаран ястан амьдардаг. Хүн амын сүүлийн тооллогоор үр дүн:

Хүн амын дийлэнх нь дараах таван бүлгээс бүрдэнэ:

Дараагийн чухал ястнуудын тоонд:

Тус улсын харьяат 32.098 хүн дээр нэрлэсэн ястнуудын алинд ч хамаардаггүй хэмээн мэдэгдсэн бол 1.274 хүн ямар ястан болох тухайгаа огт мэдээлэл өгөөгүй байна.

Мөн түүнчлэн цөөн тооны гадаадын иргэд байх ба үүнд:

Түүх

[засварлах | кодоор засварлах]
Энэ хэсгийг өргөтгөх хэрэгтэй.

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
Wiktionary
Wiktionary
 Wiktionary: Гвиней-Бисау – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Гвиней-Бисау – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ "Africa :: GUINEA-BISSAU". CIA The World Factbook. 12 July 2022.
  2. ↑ "Guinea-Bissau". United States Department of State. Татаж авсан: 8 October 2022.
  3. ↑ "Religions in Guinea Bissau | PEW-GRF". www.globalreligiousfutures.org. Эх хувилбараас архивласан: 20 Арван хоёрдугаар сар 2017. Татаж авсан: 8 October 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  4. ↑ "Guinea-Bissau", The World Factbook, Central Intelligence Agency, 22 September 2022, Татаж авсан: 8 October 2022
  5. ↑ "Guinea-Bissau" – Field Listing: Nationality. (Memento 26. Зургаадугаар сар 2015 цахим архивт) Архивлагдсан 26 Зургаадугаар сар 2015 at the Wayback Machine The World Factbook 2013–14. Washington, DC: Central Intelligence Agency, 2013. Retrieved 15 July 2015.
  6. ↑ "Guinea-Bissau". The World Factbook (2025 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Татаж авсан: 22 June 2023. (Archived 2023 edition)
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 "Guinea-Bissau". International Monetary Fund. Архивласан огноо 11 November 2018. Татаж авсан: 18 October 2018.
  8. ↑ "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Татаж авсан: 20 August 2021.
  9. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Архивласан (PDF) огноо 2020-12-15. Татаж авсан: 16 December 2020.
  10. ↑ 2015 оны байдлаар Гвиней-Бисау нь дэлхийн 188 орноос 178-д жагссан байна. Жагсаалтыг үзэх: hdr.undp.org (PDF).
  11. ↑ Guinea-Bissau im World Fact Book des CIA (Memento 28. Арванхоёрдугаар сар 2010 цахим архивт).
  12. ↑ Klimaangaben des Reiseführers von Columbus Publishing.
  13. ↑ "Endergebnis der Volkszählung 2009" (PDF). Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2017-11-05. Татаж авсан: 2018-10-22.
  14. ↑ Origins and Destinations of the World’s Migrants, 1990-2017. In: Pew Research Center's Global Attitudes Project. 28. Februar 2018 (pewglobal.org [abgerufen am 30. September 2018]).
  15. ↑ World Population Prospects - Population Division - United Nations. (Memento 22. Есдүгээр сар 2018 цахим архивт) Abgerufen am 28. Juli 2017.
  16. ↑ Es handelt sich hierbei fast immer um christliche Libanesen, die aber teilweise zu einem Zeitpunkt eingewandert sind, als Libanon Teil Syriens war, und die daher einen syrischen Pass hatten. Es handelt sich hier nicht um eine Besonderheit Guinea-Bissaus: libanesische Minderheiten, die sich dem Handel widmen, gibt es in einer Reihe afrikanischer Länder, im Allgemeinen allerdings solcher französischer Sprache.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Гвиней-Бисау&oldid=801513"-с авсан