Гуантанамо дахь АНУ-ын тэнгисийн цэргийн бааз
Гуантанамо дахь АНУ-ын тэнгисийн цэргийн бааз (англи. Guantanamo Bay Naval Base; испани. Base Naval de la Bahía de Guantánamo) —Испани-америкийн дайны дараа 1903 оноос хойш АНУ-ын түрээслэж байгаа дэлхийн бөмбөрцгийн баруун хагас дахь хамгийн гүний АНУ-ын тэнгисийн цэргийн бааз юм. Мөн тус баазад цэргийн Гуантанамо дахь хорих анги байдаг.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Гуантанамо дахь АНУ-ын тэнгисийн цэргийн баазыг 1903 онд Кубын Үндсэн хуулийн хавсралт болгон нэмэлт өөрчлөлт оруулснаар АНУ Кубаас гэрээний үндсэн дээр түрээсэлсэн байна. Энэ гэрээ, тухайлбал, түрээсийн тогтмол үнийг "АНУ-ын алтан валютаар жил бүр 2000 песо" гэж тогтоосон.
Фульхенсио Батиста Кубын засгийн эрхэнд гарсны дараа 1934 онд түрээсийн гэрээг баталгаажуулсан. Баазын өнөөгийн байдлыг 1934 онд байгуулсан гэрээгээр зохицуулж, баазыг ашигласны төлбөрийг 4085 америк доллар болгон нэмэгдүүлсэн. Гэрээ нь өөрөө "хугацаагүй" бөгөөд "зөвхөн хоёр талын тохиролцоогоор эсвэл түрээсийн нөхцөлийг зөрчсөн тохиолдолд" цуцалж болно гэж заажээ. Түрээсийг нутаг дэвсгэрээс гадуурх үндсэн дээр гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ нь жишээлбэл, буланд загас барихыг нутгийн хүн амын хувьд хориглодог гэсэн үг юм.
Уг АНУ-ын Тэнгисийн цэргийн бааз нь америкийн Атлантын усан цэргийн флот буюу 2 дахь флотын өвлийн сургуулилт хийх гол газар болж байсан. Сургалтын саруудад баазын боловсон хүчний өсөлтийн улмаас тэнгисийн цэргийн баазад өдөр тутмын үйл ажиллагааг дэмжих байгууламжуудыг байгуулсан юм.
Дэлхийн 2-р дайны үед уг баазыг шуудангийн хүргэлтэд ашиглаж байжээ.
1959 оны хувьсгал ялсны дараа Кубын шинэ засгийн газар Гуантанамогийн тэнгисийн цэргийн баазын нутаг дэвсгэр, усан санг буцааж өгөхийг АНУ-ын засгийн газраас шаардаж, АНУ-аас баазын түрээсийн төлбөрийг авахаас татгалзсан юм.
1962 онд Кубын пуужингийн хямралын үеэр Кубын зэвсэгт хүчний ангиуд Гуантанамогийн баазыг бүслэн хааж байжээ.
1964 онд Вьетнамын дайн дэгдсэн нь АНУ-ын цэргүүдийг дахин хуваарилахад хүргэсэн. 1966 оны эхээр Гуантанамогийн гарнизон 4000 хүнтэй байв. 1966 оны 5-р сарын 21-нд Кубын хилчин Луис Рамирес Лопез Гуантанамо дахь АНУ-ын тэнгисийн явган цэргийн баазаас буудуулж амиа алджээ. 1964 онд Кубын удирдагч Фидель Кастро бааз руу ус, хангамжийг тасалсан бөгөөд түүнээс хойш Гуантанамо дахь тэнгисийн цэргийн бааз өөрийн эрчим хүч, усны эх үүсвэртэй болсон.
1977 оны 9-р сард баазын гарнизоны хүч 2444 цэргийн алба хаагч байсан ч хожим нь бага зэрэг цөөрч, 1979 оны 9-р сард 2100 хүн болжээ.
2002 онд тус цэргийн баазын нутаг дэвсгэр дээр Гуантанамо дахь хорих анги бий болсны дараа Кубын засгийн газар түрээсийн гэрээг зөрчсөн гэж үзэн, баазыг нүүлгэн шилжүүлэхийг оролдсон боловч амжилтанд хүрээгүй юм.
Дэд бүтэц
[засварлах | кодоор засварлах]Тэнгисийн цэргийн баазын нийт талбай нь ойролцоогоор 117 хавтгай дөрвөлжин км бөгөөд энэ нь 9 х 13 км хэмжээтэй тэгш өнцөгттэй тохирч байна. Түүнчлэн АНУ Гуантанамогийн булангийн усны гадаргуугийн 37 ам.км талбайг ашиглах эрхтэй.
Тэнгисийн цэргийн баазын боомт нь 50 хүртэлх том хөлөг онгоцыг хүлээн авах боломжтой. Хуурай газар дээр 1500 гаруй үйлчилгээний болон орон сууцны байгууламж, механикжсан боомт, усан онгоцны засварын газар, хөвөгч хөлөг онгоцны зогсоол, хүнсний агуулах, сум, шатахуун, тосолгооны материал байдаг. Энд 10 мянга орчим цэргийн албан хаагч байнга байрлаж байна. Цэргийн бүрэлдэхүүний хэвийн амьдрах нөхцлийг хангахын тулд бааз нь зугаа цэнгэлийн газар, клуб, теннисний талбай, бейсболын талбай, усан сан, наран шарлагын газар, уралдааны зам, загас агнуурын хөлөг онгоц, дарвуулт онгоц зэрэг хөгжсөн дэд бүтэцтэй.