Дэлхийн энхтайвны илтгэлцүүр
Дэлхийн энх тайвны индекс (GPI) нь Австралид төвтэй Эдийн засаг, Энх тайвны хүрээлэн (IEP) төрийн бус байгууллагаас гаргадаг улс орон, бүс нутгийн энх тайван байдлын харьцангуй байр суурийг хэмждэг тайлан юм.[2] GPI нь тусгаар тогтносон 163 улс, нутаг дэвсгэрийг (нийт дэлхийн хүн амын 99.7 хувийг бүрдүүлдэг) энх тайван байдлын түвшингээр нь эрэмбэлдэг. Сүүлийн 10 жилийн хугацаанд GPI дэлхий даяар хүчирхийлэл нэмэгдэж, энх тайван байдал багассан чиг хандлагыг танилцуулсан.[3]
Дэлхийн Энх Тайвны Индексийн зэрэглэл
[засварлах | кодоор засварлах]- Домог
- Маш өндөр нөлөө
- Өндөр нөлөө
- Дундаж нөлөө
- Бага нөлөө
- Маш бага нөлөө
| Байр | Улс | Оноо | Өөрчлөлт |
|---|---|---|---|
| 1 |  Исланд
|
1.112 | 
|
| 2 |  Ирланд
|
1.303 |
|
| 3 |  Австри
|
1.313 | ▲ 1 |
| 4 |  Шинэ Зеланд
|
1.323 | ▼ 1 |
| 5 |  Сингапур
|
1.339 | ▲ 3 |
| 6 |  Швейцар
|
1.35 | ▲ 3 |
| 7 |  Португал
|
1.372 | ▼ 1 |
| 8 |  Дани
|
1.382 | ▼ 3 |
| 9 |  Словени
|
1.395 | ▼ 2 |
| 10 |  Малайз
|
1.427 | ▲ 2 |
| 11 |  Канад
|
1.449 | ▼ 1 |
| 12 |  Чех
|
1.459 | ▼ 1 |
| 13 |  Финланд
|
1.474 | ▲ 2 |
| 14 |  Унгар
|
1.502 | ▲ 4 |
| 15 |  Хорват
|
1.504 | ▲ 1 |
| 16 |  Бельги
|
1.51 | ▼ 2 |
| 17 |  Япон
|
1.525 | ▼ 4 |
| 18 |  Нидерланд
|
1.527 | ▲ 1 |
| 19 |  Австрали
|
1.536 | ▲ 2 |
| 20 |  Герман
|
1.542 | ▼ 4 |
| 21 |  Бутан
|
1.564 | ▲ 3 |
| 22 |  Маврики
|
1.577 |
|
| 23 |  Испани
|
1.597 | ▲ 7 |
| 24 |  Эстони
|
1.615 | ▲ 3 |
| 25 |  Кувейт
|
1.622 | ▲ 1 |
| 26 |  Болгар
|
1.629 | ▲ 5 |
| 27 |  Словак
|
1.634 | ▼ 2 |
| 28 |  Норвеги
|
1.638 | ▼ 5 |
| 29 |  Катар
|
1.656 | ▼ 9 |
| 30 |  Латви
|
1.661 | ▼ 3 |
| 31 |  Литва
|
1.672 | ▲ 6 |
| 32 |  Польш
|
1.678 | ▼ 3 |
| 33 |  Итали
|
1.692 |
|
| 34 |  Нэгдсэн Хаант Улс
|
1.703 | ▼ 2 |
| 35 |  Монтенегро
|
1.746 | ▲ 5 |
| 36 |  Румын
|
1.755 | ▼ 1 |
| 37 |  Оман
|
1.761 | ▲ 4 |
| 38 |  Умард Македон
|
1.764 | ▼ 2 |
| 39 |  Швед
|
1.782 | ▼ 5 |
| 40 |  Грек
|
1.793 | ▲ 17 |
| 41 |  Вьетнам
|
1.802 | ▼ 3 |
| 42 |  Албани
|
1.809 | ▼ 3 |
| 43 |  Тайвань
|
1.818 | ▼ 1 |
| 44 |  Мадагаскар
|
1.838 | ▲ 2 |
| 45 |  Монгол
|
1.845 |
|
| 46 |  Өмнөд Солонгос
|
1.848 | ▲ 6 |
| 47 |  Аргентин
|
1.855 | ▲ 2 |
| 48 |  Индонез
|
1.857 | ▼ 4 |
| 49 |  Лаос
|
1.861 | ▲ 1 |
| 50 |  Ботсвана
|
1.863 | ▼ 3 |
| 51 |  Зүүн Тимор
|
1.882 | ▼ 3 |
| 52 |  Уругвай
|
1.893 | ▲ 3 |
| 53 |  Арабын Нэгдсэн Эмират Улс
|
1.897 | ▲ 31 |
| 54 |  Серби
|
1.93 | ▲ 8 |
| 55 |  Гана
|
1.938 | ▼ 5 |
| 56 |  Косово
|
1.945 | ▲ 3 |
| 57 |  Замби
|
1.948 | ▲ 2 |
| 58 |  Коста-Рика
|
1.95 | ▼ 5 |
| 59 |  Казахстан
|
1.954 | ▲ 19 |
| 60 |  Узбекистан
|
1.957 | ▲ 15 |
| 61 |  Босни ба Херцеговин
|
1.961 | ▼ 5 |
| 62 |  Намиби
|
1.972 | ▲ 1 |
| 63 |  Молдав
|
1.976 | ▼ 2 |
| 64 |  Чили
|
1.978 | ▼ 10 |
| 65 |  Танзани
|
1.987 | ▲ 11 |
| 66 |  Сьерра Леон
|
1.993 | ▼ 23 |
| 67 |  Йордан
|
1.998 | ▼ 9 |
| 68 |  Боливи
|
2.009 | ▼ 2 |
| 69 |  Либери
|
2.025 | ▼ 5 |
| 70 |  Камбож
|
2.028 | ▼ 6 |
| 71 |  Тажикистан
|
2.035 | ▲ 19 |
| 72 |  Ангол
|
2.043 | ▲ 19 |
| 73 |  Парагвай
|
2.044 | ▼ 4 |
| 74 |  Тунис
|
2.044 | ▲ 6 |
| 75 |  Тайланд
|
2.048 | ▲ 11 |
| 76 |  Армени
|
2.052 | ▼ 2 |
| 77 |  Киргиз
|
2.053 | ▲ 18 |
| 78 |  Марокко
|
2.054 | ▲ 14 |
| 79 |  Малави
|
2.063 | ▼ 12 |
| 80 |  Балба
|
2.069 | ▼ 12 |
| 81 |  Бахрейн
|
2.072 | ▲ 16 |
| 82 |  Гамби
|
2.079 | ▼ 13 |
| 83 |  Туркменистан
|
2.079 | ▼ 2 |
| 84 |  Сенегал
|
2.084 | ▼ 15 |
| 85 |  Гвиней-Бисау
|
2.085 | ▼ 12 |
| 86 |  Франц
|
2.088 | ▼ 14 |
| 87 |  Тринидад ба Тобаго
|
2.092 | ▼ 10 |
| 88 |  Хятад
|
2.101 | ▼ 6 |
| 89 |  Кипр
|
2.101 | ▼ 5 |
| 90 |  Алжир
|
2.11 | ▼ 2 |
| 91 |  Ямайка
|
2.119 | ▲ 2 |
| 92 |  Руанда
|
2.12 | ▲ 4 |
| 93 |  Бангладеш
|
2.126 | ▼ 8 |
| 94 |  Экваторын Гвиней
|
2.132 | ▼ 14 |
| 95 |  Мавритани
|
2.136 | ▼ 6 |
| 96 |  Панам
|
2.14 | ▼ 9 |
| 97 |  Доминикан
|
2.157 | ▲ 5 |
| 98 |  Куба
|
2.16 |
|
| 99 |  Перу
|
2.179 | ▲ 5 |
| 100 |  Гүрж
|
2.195 | ▼ 6 |
| 101 |  Шри Ланка
|
2.195 | ▼ 1 |
| 102 |  Саудын Араб
|
2.206 | ▲ 5 |
| 103 |  Эсватини
|
2.209 | ▲ 3 |
| 104 |  Филиппин
|
2.21 | ▲ 4 |
| 105 |  Египет
|
2.212 | ▲ 4 |
| 106 |  Азербайжан
|
2.248 | ▼ 3 |
| 107 |  Сальвадор
|
2.25 | ▲ 21 |
| 108 |  Мозамбик
|
2.25 | ▲ 3 |
| 109 |  Кот д'Ивуар
|
2.255 | ▼ 9 |
| 110 |  Бүгд Найрамдах Конго Улс
|
2.261 | ▲ 6 |
| 111 |  Гайана
|
2.286 | ▲ 1 |
| 112 |  Беларусь
|
2.291 | ▲ 3 |
| 113 |  Никарагуа
|
2.295 | ▲ 12 |
| 114 |  Бенин
|
2.306 | ▼ 1 |
| 115 |  Папуа Шинэ Гвиней
|
2.315 | ▼ 10 |
| 116 |  Энэтхэг
|
2.319 | ▲ 5 |
| 117 |  Гватемал
|
2.332 |
|
| 118 |  Габон
|
2.372 | ▼ 18 |
| 119 |  Жибути
|
2.374 | ▼ 8 |
| 120 |  Того
|
2.381 | ▼ 2 |
| 121 |  Зимбабве
|
2.396 | ▼ 1 |
| 122 |  Кени
|
2.409 | ▼ 3 |
| 123 |  Хондурас
|
2.415 | ▲ 1 |
| 124 |  Гвиней
|
2.423 | ▲ 2 |
| 125 |  Лесото
|
2.461 | ▼ 3 |
| 126 |  Уганда
|
2.477 | ▼ 3 |
| 127 |  Өмнөд Африк
|
2.507 | ▲ 2 |
| 128 |  Ливи
|
2.528 | ▲ 4 |
| 129 |  Бурунди
|
2.567 | ▼ 2 |
| 130 |  Эквадор
|
2.572 | ▼ 16 |
| 131 |  Бразил
|
2.589 |
|
| 132 |  Америкийн Нэгдсэн Улс
|
2.622 | ▼ 2 |
| 133 |  Иран
|
2.682 | ▲ 10 |
| 134 |  Ливан
|
2.693 | ▼ 1 |
| 135 |  Чад
|
2.704 | ▲ 5 |
| 136 |  Эритрей
|
2.748 | ▲ 5 |
| 137 |  Камерун
|
2.773 | ▲ 1 |
| 138 |  Мексик
|
2.778 | ▼ 1 |
| 139 |  Турк
|
2.78 |
|
| 140 |  Пакистан
|
2.783 | ▲ 2 |
| 141 |  Нижер
|
2.792 | ▼ 6 |
| 142 |  Венесуэл
|
2.821 | ▲ 3 |
| 143 |  Хаити
|
2.827 | ▼ 9 |
| 144 |  Этиоп
|
2.845 | ▲ 5 |
| 145 |  Палестин
|
2.872 | ▼ 9 |
| 146 |  Колумби
|
2.887 |
|
| 147 |  Нигери
|
2.907 |
|
| 148 |  Мьянмар
|
2.943 | ▲ 6 |
| 149 |  Буркина Фасо
|
2.969 | ▼ 1 |
| 150 |  Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс
|
3.009 | ▲ 1 |
| 151 |  Ирак
|
3.045 | ▲ 2 |
| 152 |  Умард Солонгос
|
3.055 | ▼ 2 |
| 153 |  Сомали
|
3.091 | ▲ 2 |
| 154 |  Мали
|
3.095 | ▼ 2 |
| 155 |  Израил
|
3.115 | ▼ 11 |
| 156 |  Сири
|
3.173 | ▲ 2 |
| 157 |  Орос
|
3.249 | ▲ 2 |
| 158 |  Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улс
|
3.264 | ▲ 4 |
| 159 |  Украин
|
3.28 | ▼ 3 |
| 160 |  Афганистан
|
3.294 |
|
| 161 |  Өмнөд Судан
|
3.324 | ▲ 2 |
| 162 |  Судан
|
3.327 | ▼ 5 |
| 163 |  Йемен
|
3.397 | ▼ 2 |
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "Дэлхийн энх тайвны индексийн газрын зураг » Хамгийн тайван болон тайван бус улс орнууд". Vision of Humanity (Америк-англи хэлээр). 2023. Татаж авсан: 2025-03-14.
- ↑ Эдийн засаг, Энх тайвны хүрээлэн. "Дэлхийн энх тайвны индекс 2017" (PDF). visionofhumanity.org. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 2019-04-01. Татаж авсан: 2025-03-14.
- ↑ Ван, Моника. "2016 оны дэлхийн хамгийн тайван ба хамгийн тайван бус улс орнууд". Forbes (Англи хэлээр). Архивласан огноо 2019-06-18. Татаж авсан: 2025-03-14.
- ↑ "2024 Дэлхийн Энх Тайвны Индекс" (PDF). Эдийн засаг, Энх тайвны хүрээлэн. Эдийн засаг, Энх тайвны хүрээлэн. 2024. Архивласан (PDF) огноо 2024-08-19. Татаж авсан: 2025-03-14.