Иод

Шинж чанар
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар Иод, I, 53
Цуваа Галоген
Бүлэг, үе, блок 17, 5, p
Гадаад байдал хий: бараан-нил ягаан,
хатуу: саарал, гялтганасан
CAS дугаар 7553-56-2
ATC код
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ 0,06 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс 126,90447(3)[3] u
Атомын радиус (тооцоолсон) 140 (115) пм
Ковалент радиус 139 пм
Ван дер Ваальсын радиус 198 пм
Электрон бүтэц [Kr] 4d10 5s2 5p5
1. Ионжилтын энерги 1008,4 кЖ/моль
2. Ионжилтын энерги 1845,9 кЖ/моль
3. Ионжилтын энерги 3180 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв хатуу
Талст бүтэц орторомбо
Нягт 4,94 г/см3
Соронзон чанар Дисоронзон (Χm = −4,3 · 10−5)[4]
Хайлах цэг 386,85 K (113,70 °C)
Буцлах цэг 457,2 K[5] (184 °C)
Молийн эзлэхүүн 25,72 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан 41,6 кЖ/моль[5]
Хайлах дулаан 7,76 кЖ/моль
Уурын даралт 35 Па 298 K-д
Дулаан дамжуулалт 0,449 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал ±1, 3, 5, 7
Хэвийн потенциал 0,536 В (I2 + 2 e → 2 I)
Цахилгаан сөрөг чанар 2,66 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭэВ) ЗБ
123I {син.} 13,2235 h ε,γ 1,2 + 0,16 123Te
124I {син.} 4,1760 d ε 124Te
β+ 124Te
125I {син.} 59,408 d ε 0,186 125Te
126I {син.} 13,11 d ε 2,155 126Te
β 1,258 126Xe
127I 100 % тогтвортой
128I {син.} 24,99 мин β 2,118 128Xe
ε 1,251 128Te
129I {син.} 1,57 · 107 a β 0,194 129Xe
130I {син.} 12,365 h β 2,949 130Xe
131I {син.} 8,02070 d β 0,971 131Xe
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг:  Химийн бодисыг зэрэглэx, ангилах, баглах европын холбооны журам,[7] өргөтгөсөн байх боломжтой[6]
08 – Эрүүл мэндэд аюултай 07 – Анхаар 09 – Байгаль орчинд аюултай

Анхаар

АТ-фразын жагсаалт H: 312+332​‐​315​‐​319​‐​335​‐​372​‐​400
P: 273​‐​302+352​‐​305+351+338​‐​314 [6]
ХИЗА

Швейцари: 0,1 мг/м3 ө.х. 1 мг/м3[8]

Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Иод нь дэс дугаар 53, I тэмдэглэгээтэй химийн элемент юм.

Тархац[засварлах | кодоор засварлах]

Талст иод
Антисептикийн (ариутгалын) иодын уусмалаар шархалсан хэсэгт түрхэж буй нь

Гаргаж авах[засварлах | кодоор засварлах]

Эхний алхам:

дараа нь:

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

Wiktionary
Wiktionary
Wiktionary: Иод – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Иод – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Iod) entnommen.
  3. CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
  4. Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
  5. 5.0 5.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
  6. 6.0 6.1 Eintrag zu Iod in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 9. August 2016 (JavaScript erforderlich).
  7. Eintrag zu Iodine im Classification and Labelling Inventory der Европын химийн агентлаг (ECHA), abgerufen am 1. August 2016. Hersteller bzw. Inverkehrbringer können die harmonisierte Einstufung und Kennzeichnung erweitern.
  8. Швейцарын гэнэтийн ослын даатгалын байгууллага (SUVA-Schweizerische Unfallversicherungsanstalt): 2015 оны ажлын байрны хязгаар утга – Ажлын байран дахь хийн бодисын зөвшөөрөгдсөн хамгийн их концентратын хэмжээс, abgerufen am 2. November 2015.

Загвар:Element-stub