Нугандашир
Нугандашир (Нагандашир, Нүвэндашири; хятад: 弩温答失里, пиньинь галиг: Nǔ wēn dá shī lǐ) нь Мин улсын хараат Хами улсын "үнэнч, дуулгавартай хаан" (忠順王, zhongshun wang) Будширийн хатан, 1460-1467 онд Хами хотоор төвлөрсөн Хардэл улсыг захирч байсан. Тэр бол Ойрадын Тогоон тайшийн охин, Эсэн тайшийн эгч нь юм. Түүний хүүхэд Давадашири 1439-1457 онд, Бүлэгэ 1457-1460 оны хооронд Хами улсыг дараалан захирч байсан.
Амьдрал
[засварлах | кодоор засварлах]Мин улсын Тяньшүний 4-р онд (1460) бага хүү Булэгэ нас барсны дараа Нүвэндашири төрийн эрхийг гартаа авчээ. Тэрээр Мин улсад олон удаа элч илгээн алба барьжээ. Чэнхуагийн эхэн үед Хами нь Мэргид овгийн Бэг-Арсланд довтлогдон эзлэгдэв. Нүвэндашири ард олноо удирдан Кую (өнөөгийн Ганьсу мужийн Дунхуангийн зүүн хойд хэсэгт) оргон дүрвэж, Мин улсаас тусламж хүсэх элч илгээсэн байна.
Чэнхуагийн 2-р онд (1466) Мин улсын цэргийн тусламжаар Хами хотыг буцаан эзлэн буцаж ирэв. Дараа жил нь Мин улс жуншүнь ван (忠順王) Тогоонтөмөрийн зээ дүү Баттөмөрийг баруун этгээдийн ерөнхий захирагч болгож, Хами улсын хэргийг хамааруулав. Гэсэн хэдий ч Нүвэндашири бодит эрх мэдлийг үргэлжлүүлэн барьсаар байв.
Чэнхуагийн 8-р онд (1472) Хами нь Турфаны хаант улсын довтолгоонд өртөн ялагдаж, Нүвэндашири олзлогдов. Харин түүний ард олон дахин Кую руу дүрвэжээ. Чэнхуагийн 18-р онд (1482) Ханшен Хамиг дахин байлдан эзэлж, хуучин нутгаа сэргээсэн байна.
Гэр бүл
[засварлах | кодоор засварлах]- Өвөө: Батула
- Эмээ: Хиад Боржигины Самур гүнж
- Эцэг: Тогоон тайш
- Дүү нар: Эсэн тайш, Байду ноён, Баянтөмөр
- Нөхөр: Хардэл улсын Будшир ван (卜答失里)[1]
- Хүүхэд: Давадашир ван (倒瓦答失里), Бүлигэ ван (卜列革)[1]
| Өмнөх Бүлигэ ван |
Хардэл улсын ван 1460-1467 |
Дараах Батөмөр ван |
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ 1.0 1.1 "Мин улсын судар: 329-р дэвтэр - Хами харуул". zh.wikisource.org (хятад хэлээр). Татаж авсан: 2025-05-26.