Санхүүгийн технологи
Санхүүгийн технологи буюу Финтек гэдэг нь англи хэлний financial technology буюу санхүү, технологи гэсэн 2 үгийн нийлбэр бөгөөд уламжлалт санхүүгийн үйлчилгээг технологийн тусламжтайгаар хүргэх зорилготой юм. Мобайл банк, крипто валют гэх зэрэг нь энэ технологийн нэг жишээ бөгөөд ихэвчлэн өмнө байсан санхүүгийн компаниуд үйлчилгээгээ хөнгөвчлөх зорилгоор орж байгаа ба мөн старт-апууд энэ салбарт хөл тавьж байна.
Тайлбар
[засварлах | кодоор засварлах]Шинжлэх ухааны 200 гаруй хуудас материал судалсны эцэст энэ нэршил нь санхүүгийн салбарт шинээр түрэн гарч ирж буй шинэ салбар юм.
Гол салбар
[засварлах | кодоор засварлах]Даатгал, худалдаа, банкны үйлчилгээ, эрсдэлийн менежментийг автоматжуулахад санхүүгийн технологи ашигласаар байна. Тэд математикийн дүрэм эсвэл алгоритм дээр суурилсан дижитал санхүүгийн зөвлөгөө өгдөг бөгөөд ингэснээр хүний зөвлөхөд хямд өртөгтэй хувилбар өгөх боломжтой юм.
Технологи
[засварлах | кодоор засварлах]Санхүүгийн салбарын хүрээнд блокчайн, хиймэл оюун ухаан, биг дата болон роботжсон автомат үйлдэл гэх зүйлсийг хэрэглэж байгаа юм.
Хиймэл оюун ухаан нь технологи болгонд өөр ойлголт агуулдаг ба санхүүгийн салбарт хөрөнгийн зах зээлийн таамаглал гаргадаг юм. Хиймэл оюун ухаан нь хэрэглэгчид хэрэглээний мэдээллийг өгдөг бол компанид хэрэглэгчийн зан төлөвийн мэдээлэл өгнө. Чатбот нь нэг төрлийн хиймэл оюун ухааны нэг бөгөөд банкнууд хэрэглэгчиддээ хэрэглэж эхлээд байна.
Бийг дата нь ерөнхийдөө хиймэл оюун ухаантайгаа адилхан ч хэрэглэгчдээс ирсэн ихээхэн хэмжээний мэдээлэл дээр үндэслэн ирээдүйг дүгнэдэг үйл ажиллагаа юм.
Блокчайн нь анх санхүүгийн салбарыг хөгжүүлэх зорилготойгоор гарч ирж байсан юм. Монголд хэрэглэж буй апп-ууд гэвэл:
- Lendmn
- Покет
- T-finance
- StoryPay
- Super-Up
- TUS fintech
Тулгарч буй асуудал
[засварлах | кодоор засварлах]Мэдээллийн аюулгүй байдал нь хакердах аюулаас хэрэглэгч болон корпорацийн санхүүгийн мэдээллийг хамгаалах шаардлагатай байдаг тул төрөөс ихээхэн анхаарал хандуулдаг асуудал юм. Дэлхийн тэргүүлэх технологийн компаниуд улам бүр хатуу чанд дагаж мөрдөх журмыг дагаж мөрдөхийн тулд үүлэн технологи руу идэвхтэй шилжиж байна.
Хөрөнгө оруулалтын хэлбэрүүд
[засварлах | кодоор засварлах]- Өөрийгөө санхүүжүүлэх: Финтек аж ахуйн нэгжийн эхлэлийн түвшинд хувийн санхүүгийн хадгаламжаас хөрөнгө оруулалт хийх эсвэл хайртай хүмүүс, найз нөхөддөө хандив өгөхийг хүснэ. Өөрийгөө санхүүжүүлэх нь үндсэн санхүүжилтийн сонголт гэж үзэх нь зүйтэй.
- Анжел хөрөнгө оруулагчдаас: Тэнгэр элч хөрөнгө оруулагчид бол илүүдэл бэлэн мөнгөтэй хүмүүс бөгөөд гарааны бизнес эрхлэгчдэд хөрөнгө оруулах сонирхолтой байдаг. Тэд ихэвчлэн хөрөнгө оруулалт хийхээс өмнө бизнесийн саналыг хардаг. Мөн хөрөнгө оруулалтын хажуугаар зөвлөмж, эсвэл зөвлөгөө өгөх болно.
- Кроудфандинг: Бизнес эрхлэгч нь бизнесийнхээ талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг платформд байршуулж, олон нийт бизнесийн зорилго, орлогын төлөвлөгөө, хүссэн санхүүжилт зэргийг хүлээн зөвшөөрч дэмжснээр санхүүжилт хийх болно.
- Венчур капитал: Венчур капиталууд нь платформоор дамжуулан ирээдүйтэй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд туршлагад тулгуурлан зөвлөгөө өгч, менторын үүрэг гүйцэтгэснээр оруулсан хөрөнгө оруулалтаа өсгөж авна.
- Инкубатор, акселераторын санхүүжилт: Мэдээллийн технологи, финтекийн эхэн үеийн старт апууд инкубатор, акселераторын хөтөлбөрүүдэд хамрагдах боломжтой байдаг.
- Ялагчийн контентоор: Финтек компаниудын бусад компаниудаас ялгаатай нь санхүүжилт олгох тэмцээнүүд нилээд олон байдаг.
- IPO гаргах: Тодорхой IPO гаргах шалгуурыг хангахуйц хэмжээнд хүрсний дараа олон нийтэд хувьцаа гаргаж арилжаалах юм
Жишээ: 1957 онд American Research and Development Corporation (AR&D) компани Digital Equipment Corporation (DEC) — д $70,000 — н хөрөнгө оруулалт хийн компаны 78%-г авсан. 1968 онд DEC хувьцаат компани болон хөрөнгийн бирж дээр гархад AR&D — н хөрөнгө оруулалтын өгөөж 500 дахин өссөн буюу $355 сая -д хүрснээр Венчур капитал сангийн анхны томоохон амжилттай хөрөнгө оруулалтын нэг болсон.
Монголд финтек оруулж буй хөрөнгө оруулалт
[засварлах | кодоор засварлах]Монголын санхүүгийн салбарын харилцагчдын 83.1 хувь, нийт зээлдэгчдийн 40.7 хувь нь цахим мөнгөний болон гар утсанд суурилсан зээлийн үйлчилгээ хэрэглэж байгааг Санхүүгийн зохицуулах хороо мэдээлсэн юм.
Хэтийн төлөв
[засварлах | кодоор засварлах]Санхүүгийн салбарыг програм хангамжийн доголдолд хамгийн өртөмтгий салбаруудын нэг гэж үздэг, учир нь санхүүгийн үйлчилгээ нь хэвлэн нийтлэхтэй адил тодорхой бүтээгдэхүүнээс илүү мэдээллээс бүрддэг.[1][2] Ялангуяа блокчейн нь санхүүгийн систем дэх гүйлгээний зардлыг бууруулах чадвартай. Өнөөг хүртэл санхүү нь зохицуулалтаар хамгаалагдаж, дот-комын өсөлтийг томоохон саадгүйгээр даван туулж ирсэн ч стартапуудын шинэ давалгаа дэлхийн банкуудыг улам бүр "заавал" байна.
Зөвхөн 2018 онд финтек нь 40 тэрбум доллараас дээш үнийн дүнтэй 1700 гаруй гүйлгээг хариуцаж байжээ.[3] 2020 оны Дэлхийн Финтекийн тайланд дурдсанаар сүүлийн 5 жилийн хугацаанд финтекийн хөрөнгө оруулалт 230%-иар өссөн байна.[4] 2021 онд венчур капиталаар оруулсан таван доллар тутмын нэг нь финтект очсон байна.
Маргаан
[засварлах | кодоор засварлах]Финтекийн компаниуд уламжлалт санхүүгийн үйлчилгээг тасалдуулахыг эрэлхийлэхийн хэрээр зарим нь дагаж мөрдөх, аюулгүй байдал, хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалахаас илүү өсөлтийг чухалчлахыг шүүмжилдэг.[5][6] 2022 оны 11-р сард криптовалютын бирж FTX уналтад орж, залилан мэхэлсэн, харилцагчийн хөрөнгийг зүй бусаар харьцсан, эрсдэлийн хяналт хангалтгүй гэсэн маргаантай тулгарсан. FTX-ийг үүсгэн байгуулагч Сэм Банкман-Фрид хожим утсан залилан, хуйвалдаан болон мөнгө угаасан хэрэгт буруутай болохыг тогтоожээ.[7]
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ "12 Best Practices for Banking and Financial Cybersecurity Compliance". www.ekransystem.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "How fintech affects banks and financial services?". justcoded.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "Coinbase Shareholder Letter First Quarter 2024" (PDF). s27.q4cdn.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "How to Reduce Operating Costs in Fintech". finmodelslab.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "How Fintech Is Disrupting Traditional Banks in 2024". fprimecapital.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "Top 10: FinTech Risks". fintechmagazine.com. Татаж авсан: 2024-08-08.
- ↑ "'He knew it was wrong': Sam Bankman-Fried sentenced to 25 years in prison over FTX fraud". www.theguardian.com. Татаж авсан: 2024-08-08.