Стандарт хазайлт
Статистикт стандарт хазайлт нь санамсаргүй хувьсагчийн дундаж утгаас хэчнээн их хэлбэлзэлтэй байхыг хэмждэг хэмжигдэхүүн юм. Стандарт хазайлт бага байх нь утгууд дундаж утгадаа (хүлээгдэж буй утга гэж мөн нэрлэдэг) ойрхон төвлөрөх хандлагатайг, харин өндөр стандарт хазайлт нь утгууд илүү өргөн хүрээнд тархсан байдгийг илтгэнэ. Стандарт хазайлт нь гаднах утга (outlier)-г тодорхойлоход өргөн ашиглагддаг.
Стандарт хазайлтыг ихэвчлэн SD гэж товчилдог бөгөөд математик текст, тэгшитгэлүүдэд популяцийн стандарт хазайлтыг Грекийн жижиг үсэг σ (сигма)-гаар, харин түүврийн стандарт хазайлтыг Латин үсэг s-ээр тэмдэглэдэг.
Санамсаргүй хувьсагч, түүвэр, статистик популяци, өгөгдлийн цогц, эсвэл магадлалын тархалтын стандарт хазайлт нь түүний дисперсийн (variance) квадрат язгууртай тэнцүү. Алгебрын хувьд энэ нь илүү энгийн боловч практикт дундаж абсолют хазайлтаас илүү бат бөх биш. Стандарт хазайлтын нэг ашигтай шинж чанар нь дисперсээс ялгаатай нь өгөгдлийн адил нэгжээр илэрхийлэгддэг явдал юм.
Популяци эсвэл түүврийн стандарт хазайлт болон статистик утгын (жишээ нь, түүврийн дундаж) стандарт алдаа хоёр нь өөр боловч хоорондоо хамааралтай. Түүврийн дундажийн стандарт алдаа нь популяциас хязгааргүй олон удаа түүвэр авч, тэдгээрийн дундажийг тооцвол гарч ирэх дундаж утгуудын стандарт хазайлттай тэнцүү байдаг. Дундажийн стандарт алдаа нь популяцийн стандарт хазайлтыг түүврийн хэмжээний квадрат язгуураар хуваасан утгатай тэнцэнэ. Үүнийг түүврийн стандарт хазайлтыг түүврийн хэмжээний квадрат язгуураар хуваах замаар тооцдог. Жишээлбэл, санал асуулгын стандарт алдаа (судалгааны алдааны хүрээ гэж мэдээлдэг) нь тухайн санал асуулгыг олон удаа давтан явуулахад дундаж утгуудын хүлээгдэж буй стандарт хазайлтыг илэрхийлнэ. Тиймээс стандарт алдаа нь үнэлгээний стандарт хазайлтыг, харин стандарт хазайлт нь тухайн түүвэр авснаас хамаарч гарч ирсэн үнэлгээний хувирлыг хэмждэг.