Танин мэдэхүйн эрх чөлөө

Танин мэдэхүйн эрх чөлөө, эсвэл “оюуны өөрийгөө тодорхойлох эрх” гэдэг нь хувь хүн өөрийн оюуны үйл явц, танин мэдэхүй, [[Ухамсар (сэтгэл зүй) |ухамсрыг]] хянах эрх чөлөө юм. Үүнийг сэтгэх эрх чөлөөний өргөтгөл бөгөөд үндсэн зарчим нь гэж үздэг. Харьцангуй сүүлийн үед тодорхойлсон ойлголт боловч олон онолчид танин мэдэхүйн эрх чөлөөг улам бүр чухал болох хандлагатай гэж таамагладаг. Учир нь нейро шинжлэх ухааны технологийн дэвшил ухамсарт шууд нөлөөлөх боломжийг хурдацтайгаар нэмэгдүүлж байна. Танин мэдэхүйн эрх чөлөө нь ямар ч олон улсын хүний эрхийн гэрээнд албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй боловч АНУ-д хязгаарлагдмал хүрээнд зарим хүлээн зөвшөөрөлттэй болсон бөгөөд зарим хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрхүүдийн үндсэн зарчим нь энэ эрх гэж үздэг. Тойм “Танин мэдэхүйн эрх чөлөө” гэх нэр томьёог нейроэтикч Врай Сентенсиа болон эрх зүйн онолч, хуульч Ричард Глен Бойр нар зохиосон бөгөөд тэд бол ашгийн бус байгууллага болох Танин мэдэхүйн Эрх чөлөө ба Ёс зүйн Төв (Center for Cognitive Liberty and Ethics, CCLE)-ийн үүсгэн байгуулагч, захирлууд юм. Сентенсиа болон Бойр нар танин мэдэхүйн эрх чөлөөг дараах байдлаар тодорхойлдог: “Хүн бүр бие даасан, хараат бус сэтгэх, оюуны бүрэн чадамжаа ашиглах, мөн сэтгэхүйн олон хэлбэрээр оролцох эрхтэй.”