Jump to content

Туршилтын дизайн

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Туршилтын дизайн гэдэг нь мэдээллийн өөрчлөлтийг тодорхойлж, тайлбарлах зорилготой аливаа үйл ажиллагааны дизайн юм. Энэ нэр нь ихэвчлэн өөрчлөлтөд шууд нөлөөлөх нөхцөлийг бий болгодог туршилтуудтай холбоотойгоор ашигладаг. Гэхдээ мөн байгалийн нөхцөл байдлыг ажиглах замаар өөрчлөлтөд нөлөөлөгдөг хагас туршилтуудын дизайныг илэрхийлэхэд хэрэглэж болно.

Туршилт нь хамгийн энгийн хэлбэрээр, урьдчилсан нөхцөлүүдэд өөрчлөлт оруулснаар үр дүнг урьдчилан таамаглах зорилготой бөгөөд үүнийг нэг буюу хэд хэдэн хувьсах бие даасан хувьсагчаар (бас "оруулах хувьсагч" эсвэл "урьдчилан таамаглах хувьсагч" гэж нэрлэдэг) илэрхийлдэг. Нэг буюу хэд хэдэн бие даасан хувьсагчийн өөрчлөлт нь нэг буюу хэд хэдэн хамааралтай хувьсагчид (бас "гаралтын хувьсагч" эсвэл "хариу үйлдлийн хувьсагч" гэж нэрлэдэг) өөрчлөлт үзүүлнэ гэж таамаглах нь түгээмэл байдаг. Туршилтын зохион байгуулалт нь гадны хүчин зүйлс үр дүнд нөлөөлөхөөс сэргийлж тогтмол барих шаардлагатай хяналтын хувьсагчдыг тодорхойлж болно. Туршилтын зохион байгуулалт нь зөвхөн тохиромжтой бие даасан, хамааралтай, хяналтын хувьсагчдыг сонгохоос гадна, боломжит нөөцийн хязгаарлалтад нийцүүлэн статистикийн хувьд оновчтой нөхцөлд туршилтыг явуулах төлөвлөгөө гаргахыг хамардаг. Бие даасан хувьсагчдын тохиргооны өвөрмөц хослолыг илэрхийлэх загварын цэгүүдийг тодорхойлох олон аргууд байдаг.

Туршилтын дизайны гол асуудлуудын доор хүчин чанар, найдвартай байдал, давтамжилтай байдлыг тогтоох асуудлууд ордог. Жишээнь, эдгээр асуудлуудыг бүрэн биш ч гэсэн хэмжээнд даажуулж болох арга нь хамгийн тохиромжтой бие даасан хувьсагчийг сонгох, үнэлгээний алдааны эрсдлийг багасгах, мөчилбөрийн бичилгээг дэлгэрэнгүй хангасан байдлаар хамгалахдаар байдаг. Өсөжилтэй байдал, статистикийн эмзэг байдлыг зөв тогтоох асуудлууд тхнийлэн холбогдоно.