Дэлхийн долоон гайхамшиг: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б робот Нэмж байна: ku:Heft nuwazeyên cîhanê; cosmetic changes
Мөр 1: Мөр 1:
[[Image:SevenWondersOfTheWorld.png|thumb|276px|[[Хеопсын буюу Хуфугийн пирамид|Гизагийн аугаа Пирамид]], [[Вавилоны дүүжинт цэцэрлэг]], [[Артемисийн сүм]], [[Олимп дахь Зевсийн хөшөө]], [[Мауссолос хааны бунхан]], [[Родос арлын Гелиосын хөшөө]], [[Александрын гэрэлт цамхаг]]. Голландын зураач Мартин Хээмскэрк, XVI зуун /Дээрээс зүүн гар талаас баруун тийш./]]
[[Файл:SevenWondersOfTheWorld.png|thumb|276px|[[Хеопсын буюу Хуфугийн пирамид|Гизагийн аугаа Пирамид]], [[Вавилоны дүүжинт цэцэрлэг]], [[Артемисийн сүм]], [[Олимп дахь Зевсийн хөшөө]], [[Мауссолос хааны бунхан]], [[Родос арлын Гелиосын хөшөө]], [[Александрын гэрэлт цамхаг]]. Голландын зураач Мартин Хээмскэрк, XVI зуун /Дээрээс зүүн гар талаас баруун тийш./]]
'''Ертөнцийн 7 гайхамшиг''' буюу '''Эртний дэлхийн долоон гайхамшиг''' нь хүний гараар бүтээгдсэн уран нарийн хийц бүхий, түүхийн сонгодог үеийн маш алдартай байгууламжууд билээ. Энэ бүтээлүүд нь [[Газрын дундад тэнгис]]ийн эрэг орчмын нутгуудад бүтээгдсэн барилга байгууламжууд бөгөөд [[Эртний Грек]] хүмүүсийн үзэл бодлоор илэрхийлэгдсэн байдаг. Энэ жагсаалт нь дундад зууны болон орчин цагийн гэх мэт [[Дэлхийн гайхамшгууд]]ын хувилбарууд байдаг.
'''Ертөнцийн 7 гайхамшиг''' буюу '''Эртний дэлхийн долоон гайхамшиг''' нь хүний гараар бүтээгдсэн уран нарийн хийц бүхий, түүхийн сонгодог үеийн маш алдартай байгууламжууд билээ. Энэ бүтээлүүд нь [[Газрын дундад тэнгис]]ийн эрэг орчмын нутгуудад бүтээгдсэн барилга байгууламжууд бөгөөд [[Эртний Грек]] хүмүүсийн үзэл бодлоор илэрхийлэгдсэн байдаг. Энэ жагсаалт нь дундад зууны болон орчин цагийн гэх мэт [[Дэлхийн гайхамшгууд]]ын хувилбарууд байдаг.
__TOC__
__TOC__


==Эртний дэлхийн 7 гайхамшиг==
== Эртний дэлхийн 7 гайхамшиг ==
Түүхч [[Геродот]] /МЭӨ484 – 425/, эрдэмтэн [[Кирене]]гийн [[Каллимакус]] /МЭӨ 305-204 он орчим/ эртний үеийн “7 гайхамшиг”-ийн жагсаалт хийсэн нь [[Александрия]] хотын музейд хадгалагддаг байсан тухай бичигдсэн байдаг ч өнөө үед уг бичээсүүд хадгалагдаж үлдээгүй байна. МЭӨ 140 оны үед [[Сидоны Антипатер]] энэхүү гайхамшигуудын жагсаалтыг эмхлэн нэгтгэж, байгууламжуудын бүтцийг тайлбарласан яруу найраг тууривжээ.
Түүхч [[Геродот]] /МЭӨ484 – 425/, эрдэмтэн [[Кирене]]гийн [[Каллимакус]] /МЭӨ 305-204 он орчим/ эртний үеийн “7 гайхамшиг”-ийн жагсаалт хийсэн нь [[Александрия]] хотын музейд хадгалагддаг байсан тухай бичигдсэн байдаг ч өнөө үед уг бичээсүүд хадгалагдаж үлдээгүй байна. МЭӨ 140 оны үед [[Сидоны Антипатер]] энэхүү гайхамшигуудын жагсаалтыг эмхлэн нэгтгэж, байгууламжуудын бүтцийг тайлбарласан яруу найраг тууривжээ.


Мөр 24: Мөр 24:
| МЭӨ 2650-2500
| МЭӨ 2650-2500
| [[Эртний Египет|Египет]]үүд
| [[Эртний Египет|Египет]]үүд
| Эртний [[Египетийн 4 дэх эзэнт улс]]ын [[Хуфу |Фараон Хуфу]]гийн шарил хадгалах байгууламж.
| Эртний [[Египетийн 4 дэх эзэнт улс]]ын [[Хуфу|Фараон Хуфу]]гийн шарил хадгалах байгууламж.
| өнөөдөр оршин буй
| өнөөдөр оршин буй
| -
| -
Мөр 80: Мөр 80:


== Гадаад линкүүд ==
== Гадаад линкүүд ==
* [http://www.authenticwonders.com/Wonders/ The Seven Wonders of the Ancient World] — an in-depth look from a professor of civil engineering at the American University in Dubai
* [http://www.authenticwonders.com/Wonders/ The Seven Wonders of the Ancient World] an in-depth look from a professor of civil engineering at the American University in Dubai
* [http://www.authenticwonders.com/Wonders/map.html Image of the Seven Wonder locations]
* [http://www.authenticwonders.com/Wonders/map.html Image of the Seven Wonder locations]
* [http://www.youtube.com/watch?v=9OoBwP2gvHA Video about the Seven Wonders of the Ancient World], a virtual satellite tour made with Google Earth [02:34]
* [http://www.youtube.com/watch?v=9OoBwP2gvHA Video about the Seven Wonders of the Ancient World], a virtual satellite tour made with Google Earth [02:34]
* Parkin, Tim, [http://web.archive.org/web/20041011114644/http://www.clas.canterbury.ac.nz/wonders.html ''Researching Ancient Wonders: A Research Guide''], from the University of Canterbury, New Zealand. - a collection of books and Internet resources with in-depth information on seven ancient wonders.
* Parkin, Tim, [http://web.archive.org/web/20041011114644/http://www.clas.canterbury.ac.nz/wonders.html ''Researching Ancient Wonders: A Research Guide''], from the University of Canterbury, New Zealand. - a collection of books and Internet resources with in-depth information on seven ancient wonders.
* [http://coolmaps.7wonders.googlepages.com/ancientwonders.html Google Maps 7 Ancient Wonders of the World]
* [http://coolmaps.7wonders.googlepages.com/ancientwonders.html Google Maps 7 Ancient Wonders of the World]
*[http://www.guardian.co.uk/international/story/0,,2030611,00.html "Eternal wonder of humanity's first great achievements"], by Jonathan Glancey in ''The Guardian'', March 10, 2007
* [http://www.guardian.co.uk/international/story/0,,2030611,00.html "Eternal wonder of humanity's first great achievements"], by Jonathan Glancey in ''The Guardian'', March 10, 2007
* [http://www.tjmitchell.com/sevenwonders/home.html Seven Wonders Suite for Orchestra] — A symphonic suite inspired by the seven ancient monuments by UK composer Stuart Mitchell - The Prague Symphony Orchestra
* [http://www.tjmitchell.com/sevenwonders/home.html Seven Wonders Suite for Orchestra] A symphonic suite inspired by the seven ancient monuments by UK composer Stuart Mitchell - The Prague Symphony Orchestra


[[Category:Түүх]]
[[Ангилал:Түүх]]
[[Category:Архитектур]]
[[Ангилал:Архитектур]]


{{Link FA|ka}}
{{Link FA|ka}}
Мөр 127: Мөр 127:
[[ka:მსოფლიოს შვიდი საოცრება]]
[[ka:მსოფლიოს შვიდი საოცრება]]
[[ko:세계 7대 불가사의]]
[[ko:세계 7대 불가사의]]
[[ku:Heft nuwazeyên cîhanê]]
[[la:Septem miracula mundi]]
[[la:Septem miracula mundi]]
[[lb:Siwe Weltwonner]]
[[lb:Siwe Weltwonner]]

17:13, 2 Долоодугаар сар 2011-ий байдлаарх засвар

Гизагийн аугаа Пирамид, Вавилоны дүүжинт цэцэрлэг, Артемисийн сүм, Олимп дахь Зевсийн хөшөө, Мауссолос хааны бунхан, Родос арлын Гелиосын хөшөө, Александрын гэрэлт цамхаг. Голландын зураач Мартин Хээмскэрк, XVI зуун /Дээрээс зүүн гар талаас баруун тийш./

Ертөнцийн 7 гайхамшиг буюу Эртний дэлхийн долоон гайхамшиг нь хүний гараар бүтээгдсэн уран нарийн хийц бүхий, түүхийн сонгодог үеийн маш алдартай байгууламжууд билээ. Энэ бүтээлүүд нь Газрын дундад тэнгисийн эрэг орчмын нутгуудад бүтээгдсэн барилга байгууламжууд бөгөөд Эртний Грек хүмүүсийн үзэл бодлоор илэрхийлэгдсэн байдаг. Энэ жагсаалт нь дундад зууны болон орчин цагийн гэх мэт Дэлхийн гайхамшгуудын хувилбарууд байдаг.

Эртний дэлхийн 7 гайхамшиг

Түүхч Геродот /МЭӨ484 – 425/, эрдэмтэн Киренегийн Каллимакус /МЭӨ 305-204 он орчим/ эртний үеийн “7 гайхамшиг”-ийн жагсаалт хийсэн нь Александрия хотын музейд хадгалагддаг байсан тухай бичигдсэн байдаг ч өнөө үед уг бичээсүүд хадгалагдаж үлдээгүй байна. МЭӨ 140 оны үед Сидоны Антипатер энэхүү гайхамшигуудын жагсаалтыг эмхлэн нэгтгэж, байгууламжуудын бүтцийг тайлбарласан яруу найраг тууривжээ.

“...Би хос дугуйт тулааны морин тэрэг явж болохуйц зам бүхий Вавилоны өргөн хэрэм, дүүжинт цэцэрлэг, Олимп уулын Зевс, Родосын Гелиос, агуу Пирамидууд, Мауссолосын бунханг нүдээрээ үзсэн боловч тэдгээрийн аль нь ч үүлсийн дээр сүндэрлэх Артемисийн сүмийн гуа үзэсгэлэнг үл гүйцэх билээ...” Антипатер, Грекийн утга зохиолын цоморлиг, IX.58

VI зууны сүүлч үеэр инженер Византийн Фило хүснэгтээр зохион гаргажээ.

Гайхамшиг Баригдсан үе Байгуулагчид Онцлог Үгүй болсон үе Устгагдсан шалтгаан
Гизагийн аугаа Пирамид МЭӨ 2650-2500 Египетүүд Эртний Египетийн 4 дэх эзэнт улсын Фараон Хуфугийн шарил хадгалах байгууламж. өнөөдөр оршин буй -
Вавилоны дүүжинт цэцэрлэг МЭӨ 600 Вавилончууд Диодориусийн тодорхойлсноор олон түвшин бүхий цэцэрлэгийн нийт өндөр 22 метр орчим байсан ба ус түгээх механик системтэй байсан. Олон тооны гоёмсог цэцэгс, моддыг шатлуулан тарьсан байжээ. МЭӨ I зууны дараа Газар хөдлөлт
Олимп дахь Зевсийн хөшөө МЭӨ 435 Грекчүүд 12 м өндөр бурхан, түүнийг байрлуулсан сүмийн барилгын архитектур V-VI зуунд мэдэгдээгүй, газар хөдлөлт, түймэрт устсан.
Эфес дэх Артемисийн сүм МЭӨ 550 Лидичүүд, Персүүд, Грек Грекийн домгийн дарь эх Артемист зориулан барьж байгуулахад 120 жил зарцуулсан. Геростратус гэгч хүн алдар нэртэй болохын тулд уг сүмийг шатаасан. МЭӨ 356 шатаагдсан
Галикарнассын Бодрум бунхан МЭӨ 351 Перс, Грек Oйролцоогоор 45 метр өндөр, 4 тал бүхий гоёл чимэглэл бүхий барилга. Мавзолей нь уг хааны нэрээс бий болсон.. 1494 онд Газар хөдлөлтөд гэмтсэн ба Европынхон Загалмайтны аян дайны үед нураасан.
Родос арлын Гелиосын хөшөө МЭӨ 292-280 Грекчүүд Грекийн домгийн бурхан Гелиосын аварга хөшөө бөгөөд Нью Йоркийн Эрх чөлөөний хөшөөний 3/4-тай дүйцэхүйц том байжээ. МЭӨ 224 Газар хөдлөлт
Александрын гэрэлт цамхаг МЭӨ III зуун Грек Oйролцоогоор 115-135 метр өндөр байсан нь олон зууны турш хүн төрөлхтний байгуулсан хөмгийн өндөр барилга байсан юм. 1303-1480 он Газар хөдлөлт

Грекчүүд энэхүү зүйлсийг гайхамшиг гэхээсээ илүү заавал үзэх ёстой байгууламжууд гэж тооцдог байжээ.

Антипатерын өөрийнх нь зохиосон гайхамшигуудын жагсаалтад Александрын гэрэлт цамхаг ороогүй байдаг бөгөөд түүний оронд Вавилоны Иштар хаалга дурдагдсан байдаг. Гэвч VI зуунаас хойш энэ нь хасагдсан байна. Эдгээр байгууламжуудаас Гизагийн Пирамид л устаж үгүй бололгүйгээр өнөөг хүрсэн билээ. Дүүжинт цэцэрлэг оршин байсан эсэх нь тодорхойгүй байдаг. Харин бусад 5 бүтээл оршин байсан гэдгийг хүлээн зөвшөөрдөг. Артемисийн сүм болон Зевсийн хөшөө нь түймэрт үрэгдсэн бол Александрийн гэрэлт цамхаг, Колоссус, Мауссолосын бунхан нь газар хөдлөлтөд эвдрэн үгүй болжээ. Мауссолосын бунхан, Артемисийн сүмийн загвар Лондоны Британийн музейд байдаг.

Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

  • D'Epiro, Peter, and Mary Desmond Pinkowish, "What Are the Seven Wonders of the World? and 100 Other Great Cultural Lists". Anchor. December 1, 1998. ISBN 0-385-49062-3

Гадаад линкүүд

Загвар:Link FA