Хүчилтөрөгч

Хүчилтөтөргч (О)
Атомын дугаар	8
Атом масс	15.9994 г/моль
Өнгө	Өнгөгүй (Хий), Цэнхэр (шингэн)
Электрон байгуулалт	1s2 2s2 2p4
Бүрхүүл дэхь электроны тоо	2, 6
Физик шинж чанар
Бодисын төлөв	Хий
Нягт	1,428 г/см³
Хайлах температур	(-218.79 °C), 54.36 K
Буцлах температур	(-182.95 °C), 90.20 K
Хайлалтын хувийн дулаан	(O2) 0.444 кЖ/моль
Ууршилтын хувийн дулаан	(O2) 6.82 кЖ/моль
Дулаан багтаамж	(25 °C) (O2) 29.378 кЖ/(моль·K)
Атомын шинж чанар
Оронт торны бүтэц (Сингони)	Куб
Исэлдэлтийн зэрэг	−2, −1
Ионжих энерги (эхний электроноор)	1313.9 кЖ/моль
Атомын радиус	60 пм
Ковалентийн радиус	73 пм

Хүчилтөрөгч нь химийн элемент, атомын дугаар нь 8, химийн тэмдэглэгээ нь O. Өнгө, үнэргүй хий. 1772 онд анх нээгдсэн.

Дэлхий дээр хүчилтөрөгч нь ихэвчлэн бусад химийн элементүүдтэй ионы, эсвэл ковалент холбоогоор холбогдон оршино. Жишээ нь, ус (H₂O), цахиурын давхар исэл (SiO₂, элсний үндсэн бүрэлдэхүүн), төмөрийн усан исэл (Fe₂O₃) гэх мэт.

Аллотропи

Файл:Liquid Oxygen.gif

< -182.95 °C температурт хүчилтөрөгч шингэн төлөвт шилжинэ

• Хүчилтөрөгчийн хоёрлосон атом (O₂) нь ургамлын фотосинтезийн үр дүнгээр үүсдэг, агаарын үндсэн бүрэлдэхүүн бөгөөд бүх төрлийн аэробик амьтад O₂-оор амьсгална.
• Озон буюу хүчилтөрөгчийн гурвалсан атом (O₃) нь дэлхийн агаар мандлын дээд давхаргад байх ба нарны хэт ягаан туяаг шүүнэ.
• Хүчилтөрөгчийн дөрвөлсөн атом (O₄) буюу тетраоксижен-ийг, O₂ -ийг өндөр даралтаар (20 ГПа) шахах замаар гаргаж авна. Хүчилтөрөгчийн энэ аллотропи нь улаан өнгөтөй, хатуу төлөвт орших ба пуужингийн түлшинд хэрэглэгдэх боломжийг нь судлаж байна. Учир нь, O₄ нь O₂, O₃ -ээс илүү хүчтэй исэлдүүлэгч юм.

Изотопи

Хүчилтөрөгчийн 17 изотопи (атом масс нь 12-28 хүртэл) мэдэгдэж байгаагаас ¹⁶O, ¹⁷O, and ¹⁸O гэсэн 3 тогтвортой изотопитой. ¹⁶O нь хамгийн өргөн тархалттай (>99.7%) изотопи юм. Бусад бүх изотопиуд нь тогтворгүй бөгөөд хагас задралын хугацаань 3 минутаас бага байна.

Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.