Цахилгаан соронзон: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
б 202.126.91.158 (яриа)-н хийсэн засваруудыг Luckas-bot-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
Мөр 3: Мөр 3:
[[Татах хүч]]ийг эс тооцвол цахилгаан соронзон үйлчлэл нь өдөр тутмын амьдралд тохиолдох бараг бүх үзэгдлийн шалтгаан болно. Жишээлбэл материаллаг зүйлсийг түлхэх/татах нь бидний болон материаллаг зүйлсийн [[молекулууд хоорондын хүч]]нээс үүднэ. Эдгээр нь цаашлаад [[атом]] хоорондын үйлчлэлээр бий болдог.
[[Татах хүч]]ийг эс тооцвол цахилгаан соронзон үйлчлэл нь өдөр тутмын амьдралд тохиолдох бараг бүх үзэгдлийн шалтгаан болно. Жишээлбэл материаллаг зүйлсийг түлхэх/татах нь бидний болон материаллаг зүйлсийн [[молекулууд хоорондын хүч]]нээс үүднэ. Эдгээр нь цаашлаад [[атом]] хоорондын үйлчлэлээр бий болдог.


Атом дахь электрон, протонуудыг барьцалдуулдаг, молекукул дахь атомуудыг барьцалдуулдаг хүч нь мөн цахилгаан соронзон хүч юм. Ийнхүү тус хүч атомуудыг тойрон эргэх электронуудын харилцан үйлчлэлийн дүнд үүсэх [хими]йн процессүүдийг мөн захирдаг болно.
Атом дахь электрон, протонуудыг барьцалдуулдаг, молекукул дахь атомуудыг барьцалдуулдаг хүч нь мөн цахилгаан соронзон хүч юм. Ийнхүү тус хүч атомуудыг тойрон эргэх электронуудын харилцан үйлчлэлийн дүнд үүсэх [[хими]]йн процессүүдийг мөн захирдаг болно.


Цахилгаан соронзон хүч нь [[цахилгаан орон]], [[соронзон орон|соронзон орны]] аль алинд илэрхийгээр үзэгдэнэ: энэ хоёр нь ердөө л цахилгаан соронзонгийн хоёр төрх, иймд хоорондоо нарийн уялдаатай. Цахилгаан орон өөрчлөгдөхөд соронзон орон үүсч, урвуугаараа мөн адилаар соронзон орны өөрчлөлтөөр цахилгаан орон үүснэ. Энэ үзэгдлийг [[Фарадейн индукцийн хууль|цахилгаан соронзон индукцлэл]] гэх бөгөөд [[цахилгаан генератор]], [[индукцийн мотор]], [[трансформатор]] ажиллах үндэс суурь болно. Математикийн хувьд соронзон ба цахилгаан орнууд нь 4-векторын байдлаар харьцангуй хөдөлгөөнөөр солигддог.
Цахилгаан соронзон хүч нь [[цахилгаан орон]], [[соронзон орон|соронзон орны]] аль алинд илэрхийгээр үзэгдэнэ: энэ хоёр нь ердөө л цахилгаан соронзонгийн хоёр төрх, иймд хоорондоо нарийн уялдаатай. Цахилгаан орон өөрчлөгдөхөд соронзон орон үүсч, урвуугаараа мөн адилаар соронзон орны өөрчлөлтөөр цахилгаан орон үүснэ. Энэ үзэгдлийг [[Фарадейн индукцийн хууль|цахилгаан соронзон индукцлэл]] гэх бөгөөд [[цахилгаан генератор]], [[индукцийн мотор]], [[трансформатор]] ажиллах үндэс суурь болно. Математикийн хувьд соронзон ба цахилгаан орнууд нь 4-векторын байдлаар харьцангуй хөдөлгөөнөөр солигддог.
Мөр 12: Мөр 12:


Цахилгаан соронзонгийн онолын хувьдах судалгааны үр дүнд 1905 онд [[Алберт Эйнштейн]] [[харьцангуйн тусгай онол]]ыг хөгжүүлж бий болгожээ.
Цахилгаан соронзонгийн онолын хувьдах судалгааны үр дүнд 1905 онд [[Алберт Эйнштейн]] [[харьцангуйн тусгай онол]]ыг хөгжүүлж бий болгожээ.

[[Ангилал:Цахилгаан соронзон| ]]

[[af:Elektromagnetisme]]
[[an:Electromagnetismo]]
[[ar:كهرومغناطيسية]]
[[ast:Electromagnetismu]]
[[az:Elektrodinamika]]
[[be-x-old:Клясычная электрадынаміка]]
[[bg:Електромагнетизъм]]
[[bn:তড়িচ্চুম্বকত্ব]]
[[bs:Elektromagnetizam]]
[[ca:Electromagnetisme]]
[[ckb:کارۆموگناتیسی]]
[[cs:Elektromagnetismus]]
[[cy:Electromagneteg]]
[[da:Elektromagnetisme]]
[[de:Elektrodynamik]]
[[el:Ηλεκτρομαγνητισμός]]
[[en:Electromagnetism]]
[[eo:Elektromagnetismo]]
[[es:Electromagnetismo]]
[[et:Elektromagnetism]]
[[fa:الکترومغناطیس]]
[[fi:Sähkömagnetismi]]
[[fr:Électromagnétisme]]
[[fy:Elektromagnetisme]]
[[gl:Electromagnetismo]]
[[he:אלקטרומגנטיות]]
[[hi:विद्युतचुम्बकत्व]]
[[hif:Electromagnetism]]
[[hr:Elektromagnetizam]]
[[hu:Elektromágnesség]]
[[ia:Electromagnetismo]]
[[id:Elektromagnetisme]]
[[ig:Electromagnetism]]
[[io:Elektromagnetismo]]
[[is:Rafsegulfræði]]
[[it:Interazione elettromagnetica]]
[[ja:電磁気学]]
[[ka:ელექტრომაგნეტიზმი]]
[[kn:ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತತೆ]]
[[ko:전자기학]]
[[la:Physica electromagnetica]]
[[lb:Elektromagnetismus]]
[[lv:Elektromagnētisms]]
[[mk:Електромагнетизам]]
[[ml:വൈദ്യുതകാന്തികത]]
[[mr:विद्युतचुंबकत्व]]
[[ms:Keelektromagnetan]]
[[nl:Elektromagnetisme]]
[[nn:Elektromagnetisme]]
[[no:Elektromagnetisme]]
[[oc:Electromagnetisme]]
[[pl:Elektrodynamika klasyczna]]
[[pnb:الیکٹرومیگنیٹزم]]
[[pt:Eletromagnetismo]]
[[ro:Electromagnetism]]
[[ru:Электродинамика]]
[[rue:Електромаґнетізм]]
[[scn:Elettrumagnetismu]]
[[sh:Elektromagnetizam]]
[[si:විද්‍යූත් චුම්භක බලය]]
[[simple:Electromagnetism]]
[[sk:Elektromagnetizmus]]
[[sl:Elektrika in magnetizem]]
[[sq:Elektromagnetizmi]]
[[sr:Електромагнетизам]]
[[su:Éléktromagnétisme]]
[[sv:Elektromagnetism]]
[[ta:மின்காந்தவியல்]]
[[th:ทฤษฎีแม่เหล็กไฟฟ้า]]
[[tl:Elektromagnetismo]]
[[tr:Elektromanyetizma]]
[[uk:Класична електродинаміка]]
[[ur:برقناطیسی قوت]]
[[vi:Điện từ học]]
[[war:Electromagnetismo]]
[[wo:Mbëjbijjaakon]]
[[xmf:ელექტრომაგნეტიზმი]]
[[yi:עלעקטראמאגנעטיזם]]
[[zh:电磁学]]

12:49, 22 Тавдугаар сар 2012-ий байдлаарх засвар

Цахилгаан соронзон нь байгалийн дөрвөн үндсэн харилцан үйлчлэлийн нэг. Цахилгаан цэнэгтэй бөөмсийн хоорондын харилцан үйлчлэлийг бий болгодог хүч бөгөөд үүний явагах огторгуйн хэсгийг цахилгаан соронзон орон гэнэ.

Татах хүчийг эс тооцвол цахилгаан соронзон үйлчлэл нь өдөр тутмын амьдралд тохиолдох бараг бүх үзэгдлийн шалтгаан болно. Жишээлбэл материаллаг зүйлсийг түлхэх/татах нь бидний болон материаллаг зүйлсийн молекулууд хоорондын хүчнээс үүднэ. Эдгээр нь цаашлаад атом хоорондын үйлчлэлээр бий болдог.

Атом дахь электрон, протонуудыг барьцалдуулдаг, молекукул дахь атомуудыг барьцалдуулдаг хүч нь мөн цахилгаан соронзон хүч юм. Ийнхүү тус хүч атомуудыг тойрон эргэх электронуудын харилцан үйлчлэлийн дүнд үүсэх химийн процессүүдийг мөн захирдаг болно.

Цахилгаан соронзон хүч нь цахилгаан орон, соронзон орны аль алинд илэрхийгээр үзэгдэнэ: энэ хоёр нь ердөө л цахилгаан соронзонгийн хоёр төрх, иймд хоорондоо нарийн уялдаатай. Цахилгаан орон өөрчлөгдөхөд соронзон орон үүсч, урвуугаараа мөн адилаар соронзон орны өөрчлөлтөөр цахилгаан орон үүснэ. Энэ үзэгдлийг цахилгаан соронзон индукцлэл гэх бөгөөд цахилгаан генератор, индукцийн мотор, трансформатор ажиллах үндэс суурь болно. Математикийн хувьд соронзон ба цахилгаан орнууд нь 4-векторын байдлаар харьцангуй хөдөлгөөнөөр солигддог.

Цахилгаан орон нь цахилгаан потенциал (батарэйн хүчдэл гэх мэт), цахилгаан гүйдэл (гар чийдэнгээр урсах цахилгаан гэх мэт) зэрэг түгээмэл үзэгдлүүдийн үр дүнд бий болдог. Соронзон орон нь соронзонтой холбогддог хүчний эх үүсвэр болно.

Цахилгаан соронзон хүч нь фотон, виртуал фотон гэсэн мэдээлэл дамжуулах бөөмсийн дамжуулалтаар ажиллана. Биетүүд нь өөр өөр хоорондоо мэдээлэл дамжуулах бөөм солилцсоноор ойлголцох хүч үүсч, солилцоо нь бөөмсүүдийг хооронд нь түлхэх буюу татахын оронд эдгээрийг солилцуулах бөөмсүүдийн шинж чанарыг өөрчилнө.

Цахилгаан соронзонгийн онолын хувьдах судалгааны үр дүнд 1905 онд Алберт Эйнштейн харьцангуйн тусгай онолыг хөгжүүлж бий болгожээ.