Цахиур: Засвар хоорондын ялгаа
б r2.7.2+) (робот Өөрчилж байна: yo:Silikoni |
б r2.5.4) (робот Нэмж байна: am:ሲልከን |
||
| Мөр 44: | Мөр 44: | ||
[[af:Silikon]] |
[[af:Silikon]] |
||
[[am:ሲልከን]] |
|||
[[an:Silicio]] |
[[an:Silicio]] |
||
[[ar:سليكون]] |
[[ar:سليكون]] |
||
16:29, 9 Есдүгээр сар 2012-ий байдлаарх засвар
| Цахиур (Si) | |
|---|---|
| Атомын дугаар | 14 |
| Атом масс | 28.0855 г/моль |
| Өнгө | Хар саарал |
| Электрон байгуулалт | [Ne] 3s2 3p2 |
| Бүрхүүл дэхь электроны тоо |
2, 8, 4 |
| Физик шинж чанар | |
| Бодисын төлөв | Хатуу |
| Нягт | 2.33 г/см³ |
| Хайлах температур | (1414 °C), 1687 K |
| Буцлах температур | (3265 °C), 3538 K |
| Хайлалтын хувийн дулаан | 50.21 кЖ/моль |
| Ууршилтын хувийн дулаан | 359 кЖ/моль |
| Дулаан багтаамж | (25 °C) 19.789 кЖ/(моль·K) |
| Атомын шинж чанар | |
| Оронт торны бүтэц (Сингони) |
Талдаа төвтэй куб |
| Исэлдэлтийн зэрэг | 4 |
| Ионжих энерги (эхний электроноор) |
786.5 кЖ/моль |
| Атомын радиус | 110 пм |
| Ковалентийн радиус | 111 пм |
Цахиур (Латин: silicium) нь Si гэж тэмдэглэгддэг химийн элемент юм. Атомын дугаар нь 14. Орчлон ертөнцийн хэмжээнд найм дахь, дэлхийн царцдаст хоёр дахь (хүчилтөрөгчийн дараа) өргөн тархалттай элемент болно. Дэлхийн царцдасын 25.7% - ыг (массын) цахиур бүрдүүлнэ.
Цахиурыг шил, цемент, эмнэлэгт хэрэглэхээс гадна, хамгийн гол нь хагас дамжуулагчийн үйлдвэрлэлд өргөн хэрэглэнэ.
Цахиур нь ургамалын, ялангуяа өвслөг ургамлын метаболизмын үйл ажиллагаанд маш чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
Изотопи
22-оос 44 хүртэл атом масс бүхий изотопиуд мэдэгдэж байгаагаас 28Si (92.23%), 29Si (4.67%), ба 3030Si (3.1%) гэсэн тогтвортой изотопиуд, мөн Аргоны задралаар үүсдэг 32Si (хагас задралын хугацаа нь 170 жил) нь өргөн тархалттай болно.
Гадаад холбоос
Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.