Их-Уул сум (Хөвсгөл): Засвар хоорондын ялгаа
бNo edit summary |
бNo edit summary |
||
| Мөр 21: | Мөр 21: | ||
|subdivision_type3 = Дотроо |
|subdivision_type3 = Дотроо |
||
|subdivision_name3 = Шивээ, Асгат, Их-Уул, Мандал, Сэлэнгэ гэх таван багтай. |
|subdivision_name3 = Шивээ, Асгат, Их-Уул, Мандал, Сэлэнгэ гэх таван багтай. |
||
| |
|established_date = 1931 онд |
||
| ⚫ | |||
|seat = |
|||
| |
|established_date2 = 1959 онд |
||
| ⚫ | |||
|parts = |
|||
|government_footnotes = |
|||
|government_type = |
|||
|leader_title = |
|||
|leader_name = |
|||
|leader_title1 = |
|||
|leader_name1 = |
|||
|leader_title2 = |
|||
|leader_name2 = |
|||
|established_title = 1931 онд |
|||
| ⚫ | |||
|established_title2 = 1959 онд |
|||
| ⚫ | |||
|established_title3 = |
|||
|established_date3 = |
|||
|population_demonym = Хөвсгөлийн [[Рашаант сум (Хөвсгөл)|Рашаант]], [[Тосонцэнгэл сум (Хөвсгөл)|Тосонцэнгэл]], [[Түнэл сум|Түнэл]], [[Эрдэнэбулган сум|Эрдэнэбулган]], [[Тариалан сум (Хөвсгөл)|Тариалан]], Булганы [[Баян-Агт сум|Баян-Агт]]тай хаяална. |
|population_demonym = Хөвсгөлийн [[Рашаант сум (Хөвсгөл)|Рашаант]], [[Тосонцэнгэл сум (Хөвсгөл)|Тосонцэнгэл]], [[Түнэл сум|Түнэл]], [[Эрдэнэбулган сум|Эрдэнэбулган]], [[Тариалан сум (Хөвсгөл)|Тариалан]], Булганы [[Баян-Агт сум|Баян-Агт]]тай хаяална. |
||
|website = |
|website = |
||
09:04, 13 Нэгдүгээр сар 2013-ий байдлаарх засвар
 Улбар шар нь Мөрөн, ягаан нь Их-Уул | |
| _____ км² | газар нутагтай |
| 3,959 хүн | оршин суудаг |
| 140,000 | толгой малтай |
| Дотроо | Шивээ, Асгат, Их-Уул, Мандал, Сэлэнгэ гэх таван багтай. |
| үүсгэн байгуулагдсан | 1931 онд |
| дахин байгуулагдсан | 1959 онд |
| Иргэдийн нэршил | Хөвсгөлийн Рашаант, Тосонцэнгэл, Түнэл, Эрдэнэбулган, Тариалан, Булганы Баян-Агттай хаяална. |
Их-Уул сум нь урд талаараа Рашаант, баруун талаараа Тосонцэнгэл, хойд талаараа Түнэл, зүүн талаараа Тариалан зэрэг сумдтай хил залгадаг Хөвсгөл аймгийн сум юм. Аймгийн төвөөсөө 112 км, нийслэл Улаанбаатараас 589 км зайтай. 2000 оны хүн амын тооллогоор 3,959 оршин суугчтай байсны ихэнх нь халх, хотгойдууд болно. 2009 оны байдлаар Их-Уул сум нь 5400 гаруй хүн амтай, 200,000 гаруй толгой малтай. Сумын төвийг Сэлэнгэ гэх бөгөөд Сэлэнгэ мөрний ойролцоо оршино. Их-Уул сумын засаг даргаар Б.Мянганбаяр, ИТХ-ын даргаар Д.Амаржаргал нар ажилладаг.
Түүх
1931 онд Хөвсгөл аймаг байгуулагдахад бий болжээ. 1933 оны тооллогоор 718 өрхийн 2,700 оршин суугч, 68,000 орчим толгой малтай байв. 1956 онд Тариалан суманд нэгтгэгдсэн ч 1959 онд дахин зохион байгуулагдсан. 1958-1990 онд Саруул-Амьдрал нэгдэл үйл ажиллагаагаа явуулж байв.
Хотгойдын шадар ван Чингүнжав Манжийн түрэмгийлэгчдээс зугтаж явахдаа одоогийн Их-Уул сумын Асгат багийн баруун давааг даван одсон гэсэн түүх байдаг. Түүний хайртай хонгор морь баруун давааны бартааг үл ажран тэнхээт хүлгийн ёрыг гаргаж замын хар хатираагаар давахыг харсан нутгийн ардууд түүнээс хойш баруун давааг Хонгорын даваа гэж нэрлэх болжээ. Хожим нь Шадар Ван Чингүнжав ар зуслангийн Ангархайн ам гэдэг газар гал түлж цай чанаж ууж байгаад баригджээ.
Эдийн засаг
2004 оны байдлаар 140,000 толгой мал тоологдсоны 49,000 нь хонь, 73,000 нь ямаа, 10,000 нь үхэр буюу сарлаг, 8,800 нь адуу, 46 нь тэмээ байв[1]. 2011 оны байдлаар 234 мянган толгой мал тоолуулсан нь аймагтаа төдийгүй улсад дээгүүр орох үзүүлэлт юм.
1997 онд сумын төв нь Төвийн эрчим хүчний системд холбогджээ.
Ном зүй
М.Нямаа, Хөвсгөл аймгийн лавлах толь, Улаанбаатар 2001, х.90