Юань улсын судар: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added

Inline

05:23, 15 Есдүгээр сар 2013-ий байдлаарх засвар

Юань улсын судар нь 1368-1370 оны хооронд Мин улсын хааны ордонд бичигдсэн. Уг түүхийн бичиг нь Монголын Юань улсын төрийн түүхийг тусгасан байдаг бөгөөд нийт 210 дэвтэрээс бүрдэх томоохон бүтээл юм.

Бичигдсэн түүх

1368 оны 9 сард Тогоонтөмөр хаан нийслэл Дайду хотоос зугтан гарсны дараа Сюй Да жанжны удирдсан цэргүүд тус хотыг эзлэхэд Юань улсын хааны ордоноос Юань улсын хаадын үнэн магад тэмдэглэлийг олсон бөгөөд Нанжин хот руу илгээсэн. Үүний дараа Хун У хаан зарлиг буулгаж, Юань улсын түүхийг бичихийг Төв яамны зүүн гарын чинсан Ли Шан Чанд тушаасан. Үүний дагуу хунтайж Жу Бяогийн багш Сүн Лянь, бичгийн түшмэл Ван Вэй нар Юань улсын сударыг ерөнхийлөн удирдсан байна. Тус сударыг бүтээхэд 30 гаруй бичгийн хүрээлэнгийн түшмэд оролцсон. Уг судар бичигдсэн цагаасаа хойш Жя Жин, Вань Ли хаадын үед болон 1888, 1936, 1956, 1965, 1974, 1976 онуудад тус тус дахин хэвлүүлсэн байна.

Бүтэц

Юань улсын судар хэмээх нь нийт 210 дэвтэр бөгөөд дотроо "Уг тэмдэглэл", "Ойллого", "Илтгэл", "Олон шастир" хэмээх 4 том бүлэгт хуваагддаг. Уг тэмдэглэлд 47 дэвтэр, Ойллогод 58 дэвтэр, Илтгэлд 8 дэвтэр, лон шастирд 96 дэвтэр тус тус багтана.

Уг тэмдэглэл хэмээх бүлэгт 1-47 лэвтэр хамрах бөгөөд Чингис хаанаас Тогоонтөмөр хаан хүртлэх үеийн үйл явдалыг бичсэн байдаг.
Ойллого бүлэгт Юань улсын үед болсон үйл явдал зэргийг бичнэ. 48-105-р дэвтэрийг хамрана.
Илтгэл бүлэг нь 106-113 дэвтэр хүртэл үргэлжилсэн. Хааны хатад татвар, ван, гүнж, зайсан, гурван гүн нарын намтарыг жагсаан бичнэ.
Олон шастир бүлэг нь 114-210 дэвтэр хүртэл үргэлжилнэ. Үүнд хаан цолоор нэхэн өргөгдсөн хүмүүсийн намтар, гавъяат сайд түшмэдийн намтар, хаан угсааны вангууд, бичгийн мэргэд, цэргийн жанжин, сайд, түшмэд, харь орны хаадын намтар зэргээс гадна Курё улс, Япон, Аннам, Яюа арал, Тайланд, Бирм гэх мэт улсын хэрэг явдалыг бисэн.

Монгол хэлнээ хөрвүүлсэн нь

Тус сударыг нэрт орчуулагч Дандаа чинсан хэмээн алдаршсан Чимидийн Дэмчигдорж1863-1932 Хятад хэлнээс анх удаа 1917-1928 онд дундаа 1920-1923 оны завсарлагатайгаар орчуулсан. Түүний орчуулсан Вань улсын судар нь одоо Үндэсний нийтийн номын сан хуучнаар Улсан төв номын санд хадгалагдаастай буй.

@@ Мөр 1: / Мөр 1: @@
-'''Юань улсын судар''' нь 1372 онд [[Мин улс]]ын хааны ордонд бичигдсэн. Уг түүхийн бичиг нь Монголын [[Юань улс]]ын төрийн түүхийг тусгасан байдаг бөгөөд нийт 210 дэвтэрээс бүрдэх томоохон бүтээл юм. Юань улсы судар бичих ажлыг Мин улсын бичгийн утгач түшмэл [[Сүн Лянь]] хариуцаж ажилласан.
+'''Юань улсын судар''' нь 1368-1370 оны хооронд [[Мин улс]]ын хааны ордонд бичигдсэн. Уг түүхийн бичиг нь Монголын [[Юань улс]]ын төрийн түүхийг тусгасан байдаг бөгөөд нийт 210 дэвтэрээс бүрдэх томоохон бүтээл юм.
+==Бичигдсэн түүх==
+оны 9 сард [[Тогоонтөмөр хаан]] нийслэл [[Дайду]] хотоос зугтан гарсны дараа [[Сюй Да]] жанжны удирдсан цэргүүд тус хотыг эзлэхэд Юань улсын хааны ордоноос Юань улсын хаадын үнэн магад тэмдэглэлийг олсон бөгөөд Нанжин хот руу илгээсэн. Үүний дараа Хун У хаан зарлиг буулгаж, Юань улсын түүхийг бичихийг Төв яамны зүүн гарын чинсан [[Ли Шан Чан]]д  тушаасан. Үүний дагуу хунтайж [[Жу Бяо]]гийн багш  [[Сүн Лянь]], бичгийн түшмэл [[Ван Вэй]] нар Юань улсын сударыг ерөнхийлөн удирдсан байна. Тус сударыг бүтээхэд 30 гаруй бичгийн хүрээлэнгийн түшмэд оролцсон. Уг судар бичигдсэн цагаасаа хойш [[Жя Жин]], [[Вань Ли]] хаадын үед болон 1888, 1936, 1956, 1965, 1974, 1976 онуудад тус тус дахин хэвлүүлсэн байна.
+==Бүтэц==
+Юань улсын судар хэмээх нь нийт 210 дэвтэр бөгөөд дотроо "Уг тэмдэглэл", "Ойллого", "Илтгэл", "Олон шастир" хэмээх 4 том бүлэгт хуваагддаг. Уг тэмдэглэлд 47 дэвтэр, Ойллогод 58 дэвтэр, Илтгэлд 8 дэвтэр, лон шастирд 96 дэвтэр тус тус багтана.
+* Уг тэмдэглэл хэмээх бүлэгт 1-47 лэвтэр хамрах бөгөөд [[Чингис хаан]]аас [[Тогоонтөмөр хаан]] хүртлэх үеийн үйл явдалыг бичсэн байдаг.
+* Ойллого бүлэгт Юань улсын үед болсон үйл явдал зэргийг бичнэ. 48-105-р дэвтэрийг хамрана.
+* Илтгэл бүлэг нь 106-113 дэвтэр хүртэл үргэлжилсэн. Хааны хатад татвар, ван, гүнж, зайсан, гурван гүн нарын намтарыг жагсаан бичнэ.
+* Олон шастир бүлэг нь 114-210 дэвтэр хүртэл үргэлжилнэ. Үүнд хаан цолоор нэхэн өргөгдсөн хүмүүсийн намтар, гавъяат сайд түшмэдийн намтар, хаан угсааны вангууд, бичгийн мэргэд, цэргийн жанжин, сайд, түшмэд, харь орны хаадын намтар зэргээс гадна Курё улс, Япон, Аннам, Яюа арал, Тайланд, Бирм гэх мэт улсын хэрэг явдалыг бисэн.
+==Монгол хэлнээ хөрвүүлсэн нь==
+Тус сударыг нэрт орчуулагч Дандаа чинсан хэмээн алдаршсан Чимидийн Дэмчигдорж1863-1932 Хятад хэлнээс анх удаа 1917-1928 онд дундаа 1920-1923 оны завсарлагатайгаар орчуулсан. Түүний орчуулсан Вань улсын судар нь одоо Үндэсний нийтийн номын сан хуучнаар Улсан төв номын санд хадгалагдаастай буй.
 [[Ангилал:Сурвалж бичиг]]