Эволюци: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 21: Мөр 21:
===Эволюцийн үр дүн===
===Эволюцийн үр дүн===
Микроэвоюцийн үр дүнд шинээр зүйл үүсдэг бол үүнээс цаашлаад ангилал зүйн илүү том бүлгүүд үүсэх нь макроэвоюцийн үр дүн байдаг. Мөн үр дүнг нь хэлбэрийн хувьд үсрэнгүй зохилдлогоо ароморфоз (фотосинтез), тухайлсан зохилдолгоо идиоадавтаци (анашийн хүзүү уртсах), буцаж энгийнших дегенераци (сохор номингийн нүд үгүй болох) гэж авч үздэг.
Микроэвоюцийн үр дүнд шинээр зүйл үүсдэг бол үүнээс цаашлаад ангилал зүйн илүү том бүлгүүд үүсэх нь макроэвоюцийн үр дүн байдаг. Мөн үр дүнг нь хэлбэрийн хувьд үсрэнгүй зохилдлогоо ароморфоз (фотосинтез), тухайлсан зохилдолгоо идиоадавтаци (анашийн хүзүү уртсах), буцаж энгийнших дегенераци (сохор номингийн нүд үгүй болох) гэж авч үздэг.
hjgjhgn


==Түүх==
==Түүх==

13:17, 27 Дөрөвдүгээр сар 2014-ий байдлаарх засвар

Эволюци нь нэг үеэс дараагийн үед шилжих удамших хувьсал юм. "Evolutio" гэдэг нь дээшлүүлэх, дэлгэрүүлэх гэсэн утгатай латин үгнээс улбаатай. Эволюци хэмээх нэр томъёог анх 1762 онд Швейцарийн эрдэмтэн Шарль Боннэ хэрэглэжээ. Эволюцийн онолыг анх 19-р зууны үед Английн эрдэмтэн Чарльз Дарвин боловсруулжээ. Орчин үед эволюцийн онолын судалгаа макроэволюц, микроэволюц гэсэн үндсэн хоёр түвшинд явагдаж байна. Шинэ зүйл үүсэн бүрэлдэхэд хүргэдэг популяцийн генетик, экологийн эргэлт буцалтгүй өөрчлөлтийн тухай ойлголтыг микроэволюц гэдэг. Харин макро эволюци нь зүйлээс дээшхи, баг, овог, төрөл гэх мэт ангилал зүйн нэгжүүдийн үүсэл, хөгжил, өөрчлөлттэй холбоотой эволюцийн үйл явц юм. Биологийн эволюц нь нийгмийн эволюциэс дараах 3 шинжээрээ ялгаатай. Үүнд:

  1. Эргэлт буцалтгүй процесс
  2. Биологийн ашигтай шинжийн өөрчлөлт
  3. Залгамж удамшилд үндсэлдэг

Биологийн хувьсал-эволюци бол биологийн шинжлэх ухааны үндсэн тулгуур онолын нэг мөн. Янз бүрийн шалтгаанаар амьд биеийн генийн төвшинд гарсан өөрчлөлт байгалийн шалгаралд ивээгдвэл тухайн бүлэг амьтан хувьсан хөгждөг амьд байгалийн ерөнхий зүй тогтолын онолыг эволюци гэнэ. Энэ хөгжлийн гол эх үүсвэр нь тухайн амьтаны генд гарсан янз бүрийн шалтгаантай санамсарггүй өөрчлөлт байдаг. Эволцийг үйлчилж буй цаг хугацаа, авч үзэж байгаа цар хүрээнээс хамааруулан макроэволюци, микроэволюци гэж хувааж үздэг.

Эх үүсвэр

Энэ санамсаргүй өөрчлөлт ашигтай байвал дараачин үе удамд дамжин цаашид тухайн өөрчлөлтийг агуулсан амьтад бусдаасаа давуу боломжтойгоор үржиж, үр төлөө үлдээснээр цаашид улам төгөлдөрждөг. Иймээс эволюцийн эх үүсвэр нь

  1. генийн өөрчлөлт буюу мутаци
  2. рекомбинаци буюу эцэг эхийн генийн харилцан хорших

Эдгээрийн үр дүнд нэг зүйл амьтан, нэг сүргийн амьтандын дотор жигд биш байдал үүсч, байгалийн шалгаралд харилцан адилгүй хариу үйлдэл үзүүлдэг.

Хөдөлгөгч хүч

Эдгээрийг эх үүвэрүүдэд үйлчилдэг үндсэн хоёр үйлчлэгч хүч байдаг. Үүнд:

  1. байгалийн шалгарал
  2. генийн

Байгалийн шалгарал нь тогтворжуулагч, сарниулагч, нэг тийш чиглэсэн гэсэн гурван үндсэн хэлбэр байдаг. Хэрэв дундаж үзүүлэлттэй амьтанд амьд үлдэж үр удмаа үлдээх илүү боломж олдож байвал энэ нь тогтворжуулагч шалгарал юм. харин үүний эсрэг дундажийн хоёр захын үзүүлэлт бүхий амьтаныг эвээж байвал сарниулагч, зөвхөн нэг чиглэлдэх хэлбийлтийг эвээж байвал чиглүүлэх шалгарал юм.

Генийн дрейф нь чөлөөтэй эвцэлдэн үржлийн үр дүнд генийн давтамж санамсаргүйгээр үеэс үед өөрчлөгдөхийг хэлнэ. энэ санамсаргүй өөрчлөлийн нөлөө олон гишүүн бүхий популяцад үл ялиг байхад харин харьцангуй цөөн гишүүн бүхий популяцад хурцаар ажиглагдана.

Эволюцийн үр дүн

Микроэвоюцийн үр дүнд шинээр зүйл үүсдэг бол үүнээс цаашлаад ангилал зүйн илүү том бүлгүүд үүсэх нь макроэвоюцийн үр дүн байдаг. Мөн үр дүнг нь хэлбэрийн хувьд үсрэнгүй зохилдлогоо ароморфоз (фотосинтез), тухайлсан зохилдолгоо идиоадавтаци (анашийн хүзүү уртсах), буцаж энгийнших дегенераци (сохор номингийн нүд үгүй болох) гэж авч үздэг. hjgjhgn

Түүх

Эволюцийн хөгжил

Эволюцийн хөгжлийн түүхэн шат нилээд ээдрээтэй байсан. 17-18-р зууны үед биологийн ухаанд ПРЕФОРМИЗМ-ын сургаал гарч, түүний араас эпигенез, трансфоризм г.м сургаалиуд гарсан. Эволюцийн шинжлэх ухааны хөгжлийг дэвшилтэд хүргэсэн эрдэмтэд бол К.Линней, Ч.Дарвин нар юм.

Дарвины эволюцийн сургааль

Чарьз Дарвины Эволюцийн сургаал гарах болсон нөхцөл нь тухайн үеийн Английн нийгэм эдийн засгийн хөгжил , Боловсрол шинжлэх ухаан , Бигль хөлөг онгоцны аялал зэрэг болно. Чарльз Дарвин 1831-12-27-нд Бигль хөлөг онгоцоор Өмнөд Америк, Австрали, Номхон далайн эрэг орчмын газраар судалгаа явуулж маш арвин цуглуулга хийсэн. 1836- 10-2-нд буцаж ирэн цуглуулсан материалаа нэгтгэн судлах ажилдаа орсон. Дарвины авч үзсэн үндсэн асуудлууд нь :

  1. Үүлдэр, сорт, зүйлийн гарал үүсэл
  2. Удамших ба хувьсах чанар
  3. Амьдралын төлөөнйи тэмцэл
  4. Байгалийн шалгарал юм.

Шалгарлыг Дарвин зориудын ба байгалийн гэж хуваасан. Зориудын шалгарал нь хүн үүссэн цагаас буюу хүний оролцоотой бий болдог , Байгалын шалгарал гэдэг нь амьд бие үүссэн цагаас эхлэн бий болсон гэж үздэг байна. Мөн зориудын шалгарлыг дотор нь аргачилсан ба санамсаргүй гэж хуваана. Аргачилсан хэлбэр нь тодорхой зорилт тавин түүнийгээ хэрэгжүүлнх үйл ажиллагаа юм.

Түүхэн хувьсах хөгжлийн морфологийн зүй тогтлууд

Конвергенц (ижилсэх).Удам төрлийн хувьд ойрын холбоогүй,ангилал зүйн янз бүрийн бүлэг,нэгжид хамаарах амьд бие махбодод бие биеэс үл хамааран адил төстэй шинжүүд макроэволюцийн явцад үүсэхийг конвергенц буюу шинж тэмдгийн хувьд ижилсэх хувьсал гэнэ.Амьдралын адил төстэй орчинд дасан зохицох,байгалийн шалгарлын чиглэл төстэй байсан зэргээс шалтгаалж амьд бие махбод шинж тэмдэг буюу дасан зохилдлогооны хувьд ийнхүү ижилсдэг. Амьтны аймгийн 2 өөр хүрээнд багтдаг сохор номин,хүн хорхой хоёр газар малтахад гойд зохицсон хүчирхэг урд мөчөөрөө тун төстэй.Өөр өөр ангид хамаарах аврага загас,халим,далайн гахай,загасан гүрвэл зэрэг нь усан орчинд амьдрах болсонтой холбогдон биеийн хэлбэрээрээ аварга загастай мөн л ижилссэн байна.Бас амьдралын дотоод үйл ажиллагааны шинж тэмдгээрээ төсөөтэй болдог. Конвергенц-латин хэлний “convergere”-ойртох,ижилсэх гэсэн үгнээс гаралтай. Усанд даарч хөрөхөөс хамгаалж,арьсан дороо их өөхөлдөг зохилдлого халим,сэлүүр шийртэнд адилхан байдаг.Ууттан болон ихэст сүүн тэжээлтнүүд бие биеэс үл хамааран, адил төстэй болжээ. Дивергенц (салан холдуулах).Энэ нь шалгарлын замаар шинж тэмдгүүд салж холдох үйл явц юм. Амьдрах орчны нөхцлийн янз бүр байдал нь дивергенц явах үндсэн хүчин зүйл болно.Дивергенц нь конвергенц ийн эсрэг үзэгдэл юм.Дивергенцийн үр дүнд зүйлээс баг хүртэлх ангилал зүйн бүлгүүд шинээр үүсэх боломжтой. Дивергенц – Латин хэлний “divergere” –холдох салах гэсэн үгнээс гаралтай. Параллелизм (зэрэгцэн хөгжих).Нэг ерөнхий өвөгтэй,удам төрлийн хувьд ойр зүйлүүд амьдрах орчны адил төстэй нөхцөлд амьдрах болсонтой холбогдон шинж тэмдгийн хувьд бие биеэс үл хамааран,ижилсэх үзэгдлийг параллелизм буюу зэрэгцсэн хувьсал гэнэ.Зэрэгцсэн эволюцийн жишээ байгальд нэн элбэг.Тухайлбал,ургамлын хатуулаг хэсгээр хооллохтой холбогдон мэрэгчид,туулай хэлбэртний шүдний хөгжил бие биеэс хамаарах байдлаар зэрэгцэн явсны эцэст , хэлбэр бүтцийн хувьд тун адил төстэй болсон байдаг.Далайн муур,далайн морь,далайн хаванд адилхан сэлүүр үүссэн нь усан орчинд шилжин амьдрах болсонтой холбоотойгоор зэрэгцсэн хувьсал явагдсаны үр дүн болно.Ийнхүү байгалийг шалгарал адил чиглэлд үйлчилснээр эволюци нэг шугамаар зэрэгцэн явж бие биеэс үл хамааран адил төстэй шинжүүд хөгждөг. Параллелизм – Грек хэлний “parallelismos” -зэрэгцэх,хослох гэсэн үгнээс гаралтай. Загвар:Link FA