Шагдаржавын Нацагдорж: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "НАЦАГДОРЖ Шагдаржавын /1918-нас барсан/ Улаанбаатар хот. Түүхч, эрдэмтэн. Шинжлэх ухааны гавъ..."
 
No edit summary
Мөр 1: Мөр 1:
{{Infobox person
НАЦАГДОРЖ Шагдаржавын /1918-нас барсан/ Улаанбаатар хот. Түүхч, эрдэмтэн. Шинжлэх ухааны гавъяат зүтгэлтэн /1996-12-18.№239/, төрийн хошой шагналт /1947, 1989/. МУИС, ЗХУ /хуучин нэрээр/-ын ШУА-ийн Дорно дахиныг судлах институтийг төгсчээ. 1936 онд Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн түүхийн тасагт дагалдан суралцагч оюутнаар орж хөдөлмөрийн гараагаа эхэлснээс хойш шинжлэх ухаан, боловсролын байгууллагад Хүрээлэнгийн түүхийн эрдэм, шинжилгээний ажилтан, ахлах ажилтан, тасгийн эрхлэгч, захирал дэд ерөнхийлөгч зэрэг ажил албыг нас эцэслэтлээ 60 гаруй жил хашжээ. 1949-1951 онд Монголын зохиолчдын эвлэлийн хорооны даргаар хавсран ажилласан байна. Монгол Улсад түүхийн шинжлэх ухааныг үүсгэн хөгжүүлэх, үндэсний мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх, Монголын шинжлэх ухааны байгууллагуудын бүтэц, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, материаллаг баазыг бэхжүүлэх, эрдэм шинжилгээний ажлыг өргөн цар хүрээтэй явуулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан байна. 1954 онд түүхийн ухааны дэд докторын зэрэг хамгаалж, бүтээлүүдээр нь 1972 онд түүхийн шинжлэх ухааны докторын зэрэг хүртээжээ. Профессор цолтой. Монголын түүхийн чиглэлээр олон арван бүтээл туурвисны дотор “Ар Монголд гарсан ардын хөдөлгөөн”, “Халхын түүх”, “Монголын феодализмын үндсэн замнал”, “Сум, хамжлага, шавь ард”, “Чингис хааны цадиг”, “Хубилай сэцэн”, “Сүхбаатар” зэрэг даацтай ганц сэдэвт зохиолууд туурвиж, Монголын түүхийн нэг, гурав, таван боть зохиолын зохиогч, редактораар ажилласан нэрт түүхч байжээ. Түүний эрдэм шинжилгээний бүтээлүүд орос, англи, герман, франц, хятад зэрэг олон хэлээр хэвлэгдсэн байна. Зохиолч бөгөөд үргэлжилсэн үг, жүжиг, киноны төрлөөр “Мандухай сэцэн”, “Болор толь” роман, “Сувд, Эрдэнэ хоёр, “Сорилт” зэрэг өгүүллэгийн эмхэтгэл, “Мандухай сэцэн хатан” /4 ангит/, “Ичээнд нь” кино, хэд хэдэн жүжгийн зохиол туурвижээ. АИХ-ын анхны сонгуулиар 1951 онд депутатаар сонгогдож, МАХН-ын XII, XVII, XVIII, МХЗЭ-ийн Х их хуралд төлөөлөгчөөр оролцжээ. Дэлхийн түүхчдийн холбооны гишүүн, Олон улсын монголч эрдэмтдийн холбооны дэд ерөнхийлөгч, Чингис судлалын төвийн ерөнхийлөгч зэрэг сонгуульт үүрэг гүйцэтгэж байжээ. Сүхбаатарын одон, Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одон, “Алтан гадас” одон, Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар шагнагджээ.
| name = Шагдаржавын Нацагдорж
| image =
| caption =
| birth_year = [[1918]] он
| birth_place = [[Монгол|Монгол]] улсын [[Улаанбаатар]] хот
| death = {{death date and age2|2001|07|23|1918|1|1|mf=y}}
| nationality = [[Монгол үндэстэн]]
|citizenship = {{flag|Монгол}}
| occupation = Түүхч, эрдэмтэн
| agent =
| alma_mater =
| spouseэхнэр =
| children =
}}

'''Шагдаржавын Нацагдорж''' — БНМАУ-ын [[Төрийн шагнал|Төрийн хошой шагнал]]т, [[Шинжлэх Ухааны Гавьяат Зүтгэлтэн]].

==Намтар==
МУИС, ЗХУ-ын ШУА-ийн Дорно дахиныг судлах институтийг төгсчээ.

1936 онд Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн түүхийн тасагт дагалдан суралцагч оюутнаар орж хөдөлмөрийн гараагаа эхэлснээс хойш шинжлэх ухаан, боловсролын байгууллагад Хүрээлэнгийн түүхийн эрдэм, шинжилгээний ажилтан, ахлах ажилтан, тасгийн эрхлэгч, захирал дэд ерөнхийлөгч зэрэг ажил албыг нас эцэслэтлээ 60 гаруй жил хашжээ.

1949-1951 онд Монголын зохиолчдын эвлэлийн хорооны даргаар хавсран ажилласан байна. Монгол Улсад түүхийн шинжлэх ухааныг үүсгэн хөгжүүлэх, үндэсний мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх, Монголын шинжлэх ухааны байгууллагуудын бүтэц, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, материаллаг баазыг бэхжүүлэх, эрдэм шинжилгээний ажлыг өргөн цар хүрээтэй явуулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан байна.

==Уран бүтээл==
===Хөрөг зураг===
Өөрөө дүрслэх урлагийн олон төрлөөр бүтээл туурвисны дотор хөрөг, гоёл чимэглэл, зурагт хуудасны томоохон төлөөлөгч байжээ. “Маршал Чойбалсангийн хөрөг”, “Малчин Шархүү”, “Малчин Дандийхүү”, “Зураач [[Очирын Цэвэгжав|О.Цэвэгжав]]”, “Партизан Бумцэнд”, “Партизан Мельников” гэх мэт хөрөг, “Аж үйлдвэрийн комбинат” уран зураг, олон тооны зурагт хуудас урласан.

===Эх загварууд===
Тэрээр БНМАУ-ын 1945 онд батлагдсан [[Монгол улсын төрийн далбаа|төрийн далбаа]]ны эх загвар, Сүхбаатарын одон, Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, Алтан гадас, Цусан гавьяаны Улаан тугийн болон Байлдааны гавьяаны одон, Байлдааны гавъяаны медаль, Бид ялав медаль, 15 жилийн ойн медаль, Ударникийн тэмдэг, Халх голын тэмдэг, Чойбалсангийн нэрэмжит шагналын тэмдэг гээд өнөөгийн алдар гавьяатнуудын энгэрийг мялааж байгаа бүх одон медалиудын эх загварыг бүтээсэн хүн юм. Цаашилбал Маршалын дүрэмт хувцас, Маршалын од, бүс, Маршалын сэлэм, цэргээс эхлээд Маршал хүртэлх мөрдөс, таних тэмдэг зэргийн эхийг урлажээ.

===Бусад===
Бусадтай хамтран [[Бямбын Ринчен|Б.Ринчен]], Тарич нарын “[[Цогт тайж (кино)|Цогт тайж]]” киноны, дангаараа Ч.Ойдовын “Далан худалч” жүжгийн тайз засал, чимэглэлийг бүтээсэн байна.

==Сонгуульт ажил==
* АИХ-ын анхны сонгуулиар 1951 онд депутатаар сонгогдож,
* МАХН-ын XII, XVII, XVIII, МХЗЭ-ийн Х их хуралд төлөөлөгчөөр оролцжээ.
* Дэлхийн түүхчдийн холбооны гишүүн,
* Олон улсын монголч эрдэмтдийн холбооны дэд ерөнхийлөгч,
* Чингис судлалын төвийн ерөнхийлөгч зэрэг сонгуульт үүрэг гүйцэтгэж байжээ.

==Цол хэргэм==
* Түүхийн шинжлэх ухааны [[Ph.D|дэд эрдэмтэн]] - /1954/
* Түүхийн шинжлэх ухааны [[Sc.D|доктор]] - /1972/
* Профессор цолтой

==Гавьяа Шагнал==
* [[Төрийн шагнал|Маршал Чойбалсангийн нэрэмжит шагнал]] /1946/ -
* БНМАУ-ын [[Шинжлэх Ухааны Гавьяат Зүтгэлтэн]],
* “Маршал Чойбалсангийн хөрөг”, бусад уран зургуудыг зурж гүйцэтгэсэн учир [[Төрийн шагнал|Маршал Чойбалсангийн нэрэмжит шагнал]] хүртээжээ.

{{DEFAULTSORT:Нацагдорж, Шагдаржавын}}
[[Ангилал:Гавьяат Зүтгэлтнүүд]]
[[Ангилал:Шинжлэх Ухааны Гавьяат Зүтгэлтнүүд]]
[[Ангилал:Зураачид]]
[[Ангилал:1918 онд төрөгсөд]]
[[Ангилал:2001 онд нас барагсад]]

/1918-нас барсан/ Улаанбаатар хот. Түүхч, эрдэмтэн. Шинжлэх ухааны гавъяат зүтгэлтэн /1996-12-18.№239/, төрийн хошой шагналт /1947, 1989/. Монголын түүхийн чиглэлээр олон арван бүтээл туурвисны дотор “Ар Монголд гарсан ардын хөдөлгөөн”, “Халхын түүх”, “Монголын феодализмын үндсэн замнал”, “Сум, хамжлага, шавь ард”, “Чингис хааны цадиг”, “Хубилай сэцэн”, “Сүхбаатар” зэрэг даацтай ганц сэдэвт зохиолууд туурвиж, Монголын түүхийн нэг, гурав, таван боть зохиолын зохиогч, редактораар ажилласан нэрт түүхч байжээ. Түүний эрдэм шинжилгээний бүтээлүүд орос, англи, герман, франц, хятад зэрэг олон хэлээр хэвлэгдсэн байна. Зохиолч бөгөөд үргэлжилсэн үг, жүжиг, киноны төрлөөр “Мандухай сэцэн”, “Болор толь” роман, “Сувд, Эрдэнэ хоёр, “Сорилт” зэрэг өгүүллэгийн эмхэтгэл, “Мандухай сэцэн хатан” /4 ангит/, “Ичээнд нь” кино, хэд хэдэн жүжгийн зохиол туурвижээ.

08:05, 14 Нэгдүгээр сар 2015-ий байдлаарх засвар

Шагдаржавын Нацагдорж
Төрсөн
ХарьяалалМонгол үндэстэн
Иргэншил Монгол
МэргэжилТүүхч, эрдэмтэн

Шагдаржавын Нацагдорж — БНМАУ-ын Төрийн хошой шагналт, Шинжлэх Ухааны Гавьяат Зүтгэлтэн.

Намтар

МУИС, ЗХУ-ын ШУА-ийн Дорно дахиныг судлах институтийг төгсчээ.

1936 онд Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн түүхийн тасагт дагалдан суралцагч оюутнаар орж хөдөлмөрийн гараагаа эхэлснээс хойш шинжлэх ухаан, боловсролын байгууллагад Хүрээлэнгийн түүхийн эрдэм, шинжилгээний ажилтан, ахлах ажилтан, тасгийн эрхлэгч, захирал дэд ерөнхийлөгч зэрэг ажил албыг нас эцэслэтлээ 60 гаруй жил хашжээ.

1949-1951 онд Монголын зохиолчдын эвлэлийн хорооны даргаар хавсран ажилласан байна. Монгол Улсад түүхийн шинжлэх ухааныг үүсгэн хөгжүүлэх, үндэсний мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх, Монголын шинжлэх ухааны байгууллагуудын бүтэц, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, материаллаг баазыг бэхжүүлэх, эрдэм шинжилгээний ажлыг өргөн цар хүрээтэй явуулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан байна.

Уран бүтээл

Хөрөг зураг

Өөрөө дүрслэх урлагийн олон төрлөөр бүтээл туурвисны дотор хөрөг, гоёл чимэглэл, зурагт хуудасны томоохон төлөөлөгч байжээ. “Маршал Чойбалсангийн хөрөг”, “Малчин Шархүү”, “Малчин Дандийхүү”, “Зураач О.Цэвэгжав”, “Партизан Бумцэнд”, “Партизан Мельников” гэх мэт хөрөг, “Аж үйлдвэрийн комбинат” уран зураг, олон тооны зурагт хуудас урласан.

Эх загварууд

Тэрээр БНМАУ-ын 1945 онд батлагдсан төрийн далбааны эх загвар, Сүхбаатарын одон, Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, Алтан гадас, Цусан гавьяаны Улаан тугийн болон Байлдааны гавьяаны одон, Байлдааны гавъяаны медаль, Бид ялав медаль, 15 жилийн ойн медаль, Ударникийн тэмдэг, Халх голын тэмдэг, Чойбалсангийн нэрэмжит шагналын тэмдэг гээд өнөөгийн алдар гавьяатнуудын энгэрийг мялааж байгаа бүх одон медалиудын эх загварыг бүтээсэн хүн юм. Цаашилбал Маршалын дүрэмт хувцас, Маршалын од, бүс, Маршалын сэлэм, цэргээс эхлээд Маршал хүртэлх мөрдөс, таних тэмдэг зэргийн эхийг урлажээ.

Бусад

Бусадтай хамтран Б.Ринчен, Тарич нарын “Цогт тайж” киноны, дангаараа Ч.Ойдовын “Далан худалч” жүжгийн тайз засал, чимэглэлийг бүтээсэн байна.

Сонгуульт ажил

  • АИХ-ын анхны сонгуулиар 1951 онд депутатаар сонгогдож,
  • МАХН-ын XII, XVII, XVIII, МХЗЭ-ийн Х их хуралд төлөөлөгчөөр оролцжээ.
  • Дэлхийн түүхчдийн холбооны гишүүн,
  • Олон улсын монголч эрдэмтдийн холбооны дэд ерөнхийлөгч,
  • Чингис судлалын төвийн ерөнхийлөгч зэрэг сонгуульт үүрэг гүйцэтгэж байжээ.

Цол хэргэм

Гавьяа Шагнал

/1918-нас барсан/ Улаанбаатар хот. Түүхч, эрдэмтэн. Шинжлэх ухааны гавъяат зүтгэлтэн /1996-12-18.№239/, төрийн хошой шагналт /1947, 1989/.   Монголын түүхийн чиглэлээр олон арван бүтээл туурвисны дотор “Ар Монголд гарсан ардын хөдөлгөөн”, “Халхын түүх”, “Монголын феодализмын үндсэн замнал”, “Сум, хамжлага, шавь ард”, “Чингис хааны цадиг”, “Хубилай сэцэн”, “Сүхбаатар” зэрэг даацтай ганц сэдэвт зохиолууд туурвиж, Монголын түүхийн нэг, гурав, таван боть зохиолын зохиогч, редактораар ажилласан нэрт түүхч байжээ. Түүний эрдэм шинжилгээний бүтээлүүд орос, англи, герман, франц, хятад зэрэг олон хэлээр хэвлэгдсэн байна. Зохиолч бөгөөд үргэлжилсэн үг, жүжиг, киноны төрлөөр “Мандухай сэцэн”, “Болор толь” роман, “Сувд, Эрдэнэ хоёр, “Сорилт” зэрэг өгүүллэгийн эмхэтгэл, “Мандухай сэцэн хатан” /4 ангит/, “Ичээнд нь” кино, хэд хэдэн жүжгийн зохиол туурвижээ.