Азербайжан: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
бNo edit summary
Мөр 75: Мөр 75:
Азербайжанд [[Кавказын нуруу|Кавказын]] уулархаг газар, [[Каспийн тэнгис]]ийн нам дор газар, энэ хоёрын дундах тэгш тал газар гэсэн гурван янз байц ажиглагддаг. [[Орос]]той хиллэх зурваснаа байх [[Их Кавказын нуруу|Их Кавказын]] нурууны [[Базардүзү уул]] (4,466 м) хамгийн өндөр, эсрэгээр Каспийн тэнгисийн эрэгт (-28 м) хамгийн нам цэг байна гэж тооцоолжээ.
Азербайжанд [[Кавказын нуруу|Кавказын]] уулархаг газар, [[Каспийн тэнгис]]ийн нам дор газар, энэ хоёрын дундах тэгш тал газар гэсэн гурван янз байц ажиглагддаг. [[Орос]]той хиллэх зурваснаа байх [[Их Кавказын нуруу|Их Кавказын]] нурууны [[Базардүзү уул]] (4,466 м) хамгийн өндөр, эсрэгээр Каспийн тэнгисийн эрэгт (-28 м) хамгийн нам цэг байна гэж тооцоолжээ.


Бүхэлдээ 86,600 км² (дэлхийд 113-р том) нутагтай Азербайжанд 2011 онд 9.1 сая (дэлхийд 89-р олон) хүн аж төрөн сууж байна.<ref name="хүнам">[http://www.azstat.org/press_reliz.php?id=996 ''11 July – The International Population Day'', The demographic situation in Azerbaijan, The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan, 11 July 2011, retrieved 12 July 2011]</ref> Энэ нь нэгж км²-т 105.8 хүн (дэлхийд 103-р шигүү) оногдож байна гэсэн үг. 2009 оны байдлаар хүн амын олонх 91.6%-ийг [[Азербайжан угсаатан]] бүрдүүлж байна.<ref>[http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/AZ_1.shtml The State Statistical Committee of the Azerbaijan Republic, The ethnic composition of the population according to the 2009 census.]</ref> Тэд [[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг салбарын]] [[Огуз хэлнүүд|Огуз]] бүлгийн [[Азербайжан хэл|хэл яриатай]] болохоор [[Түрк үндэстэн|Түрк]], [[Түркмен үндэстэн|Түркмен]]тэй арай ойр хамаатан болдог.
Бүхэлдээ 86,600 км² (дэлхийд 113-р том) нутагтай Азербайжанд 2011 онд 9.1 сая (дэлхийд 89-р олон) хүн аж төрөн сууж байна.<ref name="хүнам">[http://www.azstat.org/press_reliz.php?id=996 ''11 July – The International Population Day'', The demographic situation in Azerbaijan, The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan, 11 July 2011, retrieved 12 July 2011]</ref> Энэ нь нэгж км²-т 105.8 хүн (дэлхийд 103-р шигүү) оногдож байна гэсэн үг. 2009 оны байдлаар хүн амын олонх 91.6%-ийг [[азербайжан үндэстэн]] бүрдүүлж байна.<ref>[http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/AZ_1.shtml The State Statistical Committee of the Azerbaijan Republic, The ethnic composition of the population according to the 2009 census.]</ref> Тэд [[түрэг хэлний бүлэг|түрэг салбарын]] [[огуз хэлнүүд|огуз]] бүлгийн [[азербайжан хэл|хэл яриатай]] болохоор [[турк үндэстэн|турк]], [[туркмен үндэстэн|туркмен]]тэй арай ойр хамаатан болдог.


==Орон нутаг ==
==Орон нутаг ==

11:16, 6 Гуравдугаар сар 2015-ий байдлаарх засвар

Бүгд Найрамдах Азербайжан Улс
азербайжанаар Azərbaycan Respublikası
улсын далбаа
Төрийн далбаа
улсын Төрийн сүлд
Төрийн сүлд
Төрийн дуулал: азе. "Azərbaycan marşı" → «Азербайжаны марш»
Нийслэл
Баку
Албан ёсны хэлАзербайжан хэл
Угсаатны бүлгүүд
(1999)
90.6% - Азербайжан үндэстэн
2.2% - Лезги ястан
1.8% - Орос үндэстэн
1.5% - Армен үндэстэн
3.9% - бус ард түмэн
Төр засагАрдчилсан дэглэм, нэгдмэл
байгууламж
, ерөнхийлөгчийн
бүгд найрамдах засагтай
• Ерөнхийлөгч
Ильхам Алиев
• Ерөнхий сайд
Артур Расизаде
Хууль тогтоох байгууллагаМилли Мажлис →
«Үндэсний Хурал»
Түүх
• Атабегийн улс үүссэн
1135 он
• ЗСБНАзеУ байгуулагдсан
1920-04-28
• ЗХУ-аас тусгаар тогтносон
1991-10-18
Газар нутаг
• Нийт
86,600 км2 (113)
• Усны эзлэх талбай (%)
1.6
Хүн ам
• 2011 тооцоо
9,165,000[1] (89)
• Тооллого
7,953,438
• Нягтаршил
105.8/км2
ДНБ (ХАЧТ)2011 тооцоо
• Нийт
$94.318 тэрбум[2]
• Нэг хүнд ноогдох
$10,340[2]
ДНБ (нэрлэсэн)2011 тооцоо
• Нийт
$72.189 тэрбум[2]
• Нэг хүнд ноогдох
$7,914[2]
ОТББИ (2001)36.5[3]
Error: Invalid Gini value
ХХИ (2010) 0.713[4]
Error: Invalid HDI value · 67
Мөнгөний нэгжАзербайжаны манат (AZN)
Цагийн бүсUTC+4 (Азербайжаны цаг)
• Зуны цаг (ЗЦ)
UTC+5
Утасны томьёо+994
Домэйн нэр.az

Каспийн тэнгисийн эргийн, Кавказын гэх тодотголтой бүрэн эрхт улс бол Азербайжан (ᠠᠽᠸᠷᠪᠠᠶᠢᠵᠠᠨ; азе. Azərbaycan) юм. Албан ёсоор Бүгд Найрамдах Азербайжан Улс (азе. Azərbaycan Respublikası) гэнэ. Уг нь Өрнөд Азийнх[5], арай өөрөөр бодвол Дорнод Европынх гэж бас хэлж болно.[6][7] Яг Азербайжан, өөртөө засах Нахчыван гэх хоёр салангид газартай. Энэ хоёрыг Армены нутаг зааглаж байдаг. Яг Азербайжан нь Армен (566 км), Гүрж (322 км), ОХУ (Дагестанаар, 284 км), Иран (432 км) дөрвөн улстай, Нахчиван нь Иран, Армен, үл ялиг зайгаар (9 км) Турктай тус тус хил залгана. Яг Азербайжан зүүнш Каспи (эргийн урт нь 713 км) хүрдэг.

Азербайжанд Кавказын уулархаг газар, Каспийн тэнгисийн нам дор газар, энэ хоёрын дундах тэгш тал газар гэсэн гурван янз байц ажиглагддаг. Оростой хиллэх зурваснаа байх Их Кавказын нурууны Базардүзү уул (4,466 м) хамгийн өндөр, эсрэгээр Каспийн тэнгисийн эрэгт (-28 м) хамгийн нам цэг байна гэж тооцоолжээ.

Бүхэлдээ 86,600 км² (дэлхийд 113-р том) нутагтай Азербайжанд 2011 онд 9.1 сая (дэлхийд 89-р олон) хүн аж төрөн сууж байна.[1] Энэ нь нэгж км²-т 105.8 хүн (дэлхийд 103-р шигүү) оногдож байна гэсэн үг. 2009 оны байдлаар хүн амын олонх 91.6%-ийг азербайжан үндэстэн бүрдүүлж байна.[8] Тэд түрэг салбарын огуз бүлгийн хэл яриатай болохоор турк, туркментэй арай ойр хамаатан болдог.

Орон нутаг

Нэгдмэл төрийн байгууламжтай Азербайжан улсын нутаг дэвсгэр үндсэн 59 аймаг (rayon, «район»), эдгээр аймгаас гадуур 10 хот (şəhər) болон салангид оршсон Нахчыван орон гээд нэр бүхий 70 нутгаас бүрдэнэ. Цаашлавал аймгууд дотроо 2698 суурин газар (bələdiyyə), хотууд дотроо дүүрэг (şəhər rayon) болж хуваагддаг. Харамсалтай нь Уулын Карабах 12 нутгийг аваад тусгаарлачихсан.

Азербайжаны 70 аймаг, хот, өөртөө засах орныг ялгасан газрын зураг. Ногоон өнгөөр Уулын Карабахын эзлэсэн газрыг тэмдэглэв.

Тавин есөн аймаг
1. Абшерон
2. Агжабеди
3. Агдам
4. Агдаш
5. Акстафа
6. Агсу
8. Астара
10. Балакен
11. Барде
12. Бейлеган
13. Билесувар
14. Жабраил
15. Жалилабад     
16. Дашкесан
17. Шабран
18. Физули
19. Кадебай
21. Геранбой

22. Геокчай
23. Хажигабул
24. Имишли
25. Исмаиллы
26. Кельбажар
27. Кюрдамир
28. Лачин
29. Ланкеран
31. Лерик
32. Масаллы
35. Нефтечала     
36. Огуз
37. Габала
38. Кахи
39. Казах
40. Гобустан
41. Куба
42. Кубатлы

43. Кусары
44. Саатлы
45. Сабирабад     
46. Шеки
48. Сальяны
49. Шемаха
50. Шамкир
51. Самух
52. Сиазань
56. Тертер
57. Товуз
58. Ужар
59. Хачмаз
61. Ханлар
62. Хызы
63. Хожалы
64. Хожавед
65. Ярдымлы

66. Евлах
68. Зангелан
69. Закаталы
70. Зердаб
Арван хот
9. Баку
7. Ширван
20. Гянжа
30. Ланкеран
33. Мингечевир
34. Нафталан
47. Шеки
53. Сумгаит
55. Шуша
60. Ханкенди
67. Евлах
Өөртөө засах нэг орон
70. Нахчыван

Иш үндэс

  1. 1.0 1.1 11 July – The International Population Day, The demographic situation in Azerbaijan, The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan, 11 July 2011, retrieved 12 July 2011
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Azerbaijan:Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund. Retrieved April 12, 2011.
  3. "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Retrieved September 1, 2009.
  4. "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. Retrieved 4 November 2010.
  5. UN, UN classification of world regions. "UN classification of world regions". Archived from the original on 2012-05-27. Retrieved 2012-04-18.
  6. "Definition of AZERBAIJAN". Archived from the original on 2012-05-27. Retrieved 2012-04-18. independent country W Asia & SE Europe bordering on Caspian Sea
  7. CIA. "AZERBAIJAN". Retrieved 2012-04-18. Southwestern Asia, bordering the Caspian Sea, between Iran and Russia, with a small European portion north of the Caucasus range
  8. The State Statistical Committee of the Azerbaijan Republic, The ethnic composition of the population according to the 2009 census.