5 сарын 2

Тавдугаар сарын хоёрон нь Григорийн тооллын жилийн 122 дахь (өндөр жил бол 123 дэх) өдөр юм. Мөн он дуустал 243 өдөр үлдэж байна.

Онцлох үйл явдал

• 1194 - Английн хаан I Ричард Портсмут хотод Эзэн хааны дүрмийг тогтоожээ.
• 1536 - Английн хатан хаан Анна Болейныг гэр бүлээс гадуур харилцаатай, эх орноосоо урван тэрсэлж, хар шид ашигласан гэх үндэслэлээр баривчлан хорив.
• 1568 - Шотландын хатан хаан Мери Лох Левений шилтгээнээс оргожээ.
• 1611 - Английн нийслэл Лондон хотод хаан Жеймсийн санаачилгаар Библи судрыг анх удаагаа англи хэлээр хэвлэв.
• 1808 - Хойгийн дайн: Мадридын партизанууд Францын эзлэн түрэмгийллийн эсрэг бослого дэгдээжээ. Алдарт зураач Франциско де Гойа "1808 оны Тавдугаар сарын 2" зургандаа энэ үйл явдлыг дүрсэлсэн байдаг.
• 1812 - Мексикийн тусгаар тогтнолын дайн: Хосе Мариа Морлелос и Павоноор удирдуулсан Мексикийн босогчид Куаутла хотыг орхин зугтав. Уг хотыг Феликс Мариа Каллехагаар удирдуулсан Испанийн цэргүүд 72 өдрийн турш бүсэлсэн юм.
• 1829 - Английн тэнгисийн цэргийн ахмад Чарльз Фремантл "Челленжер" хөлгийн зангууг Австралийн эрэгт хаясанаар "Хунт нуурын колонийг" байгуулжээ.
• 1863 - Америкийн иргэний дайн: Эх газрын армийн хошууч генерал Стөүнуолл Жексон Канцелорсвиллийн тулаанд шархдав. Шархадсанаас хойш найман өдрийн дараа амиа алджээ.
• 1866 - Перугийн дайчид Испанийн түрэмгийллийг зогсоохоор тулалдаж эхлэв.
• 1876 - Болгарт дэгдсэн "Дөрөвдүгээр сарын бослого" дарагдав.
• 1879 - Испанийн улстөрч Пабло Иглесиас "Испанийн социалист хөдөлмөрийн нам"-ыг Мадрид хотноо байгуулжээ.
• 1885 - Кат Найфын тулаанд Крий болон Ассинибой омгийн дайчдыг Канадын цэргүүд буулган авав. Ингэснээр Баруун хойд нутгийн бослогод Канадын арми хамгийн том ялалтаа байгуулсан юм.
  • Бельгийн хаан II Леопольдын зарлигаар африкийн "Конгын чөлөөт улс"-ыг байгуулжээ.
• 1889 - Этиопын эзэн хаан II Менелик Вучалын гэрээнд гарын үсэг зурснаар Италичууд Эритри улсыг захирах болов.
• 1918 - Америкийн автомашины алдарт "Женерал Моторс" компани "Шевроле Моторс" компанийг эгнээндээ нэгтгэжээ.
• 1933 - Нацистийн Германы удирдагч Адольф Гитлер үйлдвэрчний эвлэлийн бүх байгууллагыг хориглов.
• 1941 - Энэ оны эхэнд Их Британийн өдөөн турхирсан Иракын төрийн эргэлтээс хойш анх удаагаа Иракын угсаа залгамжлах хунтайж Абд аль-ла эрх мэдлээ хүчирхэгжүүлж эхэлжээ.
• 1945 - Дэлхийн II дайн: Берлиний уналт: Зөвлөлтийн улаан арми Берлинд нэвтэрч Германы цэргүүдийг олзлов. Рейхстагын ордоны оройд ЗХУ-ын Төрийн далбааг мандуулжээ.
  • Дэлхийн II дайн: Нацистын Германы генерал Хайнрих фон Виетинхоффын тушаалаар Италид байсан Вермахтын бүх анги нэгтгэл бууж өгөхөөр болов.
  • Дэлхийн II дайн: АНУ-ын нисэх хүчний 82-р дивиз Вөббелиний бөөнөөр хорих лагерийг чөлөөлжээ. Энэ лагерьт гэм зэмгүй 1,000 гаруй хүн амиа алдсан юм.
  • Дэлхийн II дайн: Австрийн хэл дээр орших Дашаугийн бөөнөөр хорих лагерийг АНУ-ын 522-р явган цэргийн баталлион чөлөөлжээ. Тэд хэдэн зуун хоригдлыг сулласан байна.
• 1952 - Дэлхийн хамгийн тийрэлтэт хөдөлгүүрт агаарын тээврийн "Де Хаввиланд Комет 1" хөлөг Их Британийн Лондонгоос Өмнөд Африкийн Йоханнесбургыг чиглэн нисчээ.
• 1964 - Вьетнамын дайн: АНУ-ын нисэх онгоц тээвэрлэх хөлөг онгоц "Кард" хүчтэй дайралтын улмаас Сайгон орчимд живэв.
  • 8,000 метрээс дээш өндөртэй 14 хайрханы сүүлийнх нь болох Шишапангма хайрханд авирах анхны оролдлого хийгджээ.
• 1982 - Фолклендын дайн: Британийн цөмийн зэвсэг тээвэрлэгч шумбагч оноц "Конкуайрор" Аргентиний талын дайралтын улмаас сүйрэв.
• 1986 - Чернобилийн осол: Цөмийн цахилгаан станцын ослоос хойш зургаан хоногийн дараа Припят хотын бүх хүнийг нүүлгэн шилжүүлжээ.
• 1989 - Унгар улс Зүүн Германтай хиллэсэн хилийн дагуух хашаануудыг буулгаж эхэлжээ.
• 1995 - Хорватын тусгаар тогтнолын төлөөх дайн: Бүгд найрам Серб Крайнагийн армий Загреб хотод бөмбөг дэлбэлсний улмаас долоон хүн амиай алдаж, 175 хүн шархдав.
• 1998 - Европын холбооны зөвлөлийн шийдвэрээр Европын төв банкыг байгуулжээ. Тус банк нь Европын холбооны гишүүн орнуудын мөнгөний бодлогыг тодорхойлох чиг үүрэг бүхий банк юм.
• 1999 - Панамын сонгууль: Тус улсын Ерөнхийлөгчөөр Мирея Москосо сонгогдов. Тэрээр энэ суудалд суусан тус улсын анхны эмэгтэй улстөрч болжээ.
• 2000 - АНУ-ын Ерөнхийлөгч Билл Клинтон АНУ-ын Армийн хэрэгцээнд байршил тогтоох "GPS" төхөөрөмжийг ашиглахыг зөвшөөрөв.
• 2008 - Мьянмарт дэгдсэн Наргис хар салхины улмаас хөрсний нуралт болж 138 мянган хүн амиа алдаж, хэдэн сая хүн орох оронгүй болжээ.
• 2011 - 2001 оны Есдүгээр сарын 11-ний халдлагыг зохион байгуулсан Аль Кайда бүлэглэлийн удирдагч Осама Бин Ладеныг АНУ-ын тусгай хүчин Пакистаны Абботтабад хотод устган хөнөөжээ.
  • Канад улсад 41 дэх удаагийн холбооны сонгуульд болов. Сонгуульд Консерватив нам ялалт байгуулж Стивен Харпер Ерөнхий сайдын суудалдаа хэвээр үлджээ.
• 2012 - Норвегийн суут зураач Эдвард Мюнкын зурсан "Хашхираан" уран зураг Нью-Йоркын дуудлага худалдаагаар 120 сая ам.доллараар зарагджээ. Ингэснээр дэлхийн хамгийн үнэтэй уран зураг болсон юм.
• 2014 - Афганистаны Бадахшан хотод хөрсний нуралтын улмаас 2,500 гаруй хүн ор сураггүй болжээ.

Энэ өдөр төрөгсөд

• 1402 - Португалийн хатан хаан Эленор (1445 онд нас барсан)
• 1729 - Оросын хатан хаан "Аугаа" Екатерина (1796 онд нас барсан)
• 1737 - Их Британийн Ерөнхий сайд Уиллиам Петти (1805 онд нас барсан)
• 1868 - Монгол Улсын Ерөнхий сайд Балингийн Цэрэндорж (1928 онд нас барсан)
• 1879 - АНУ-ын 49 дэх Төрийн нарийн бичгийн дарга Жеймс Ф.Бирнес (1972 онд нас барсан)
• 1881 - Оросын 10 дахь Ерөнхий сайд Александер Керенски (1970 онд нас барсан)
• 1912 - Германы нэрт сэтгүүлч, "Аксель Шпрингер" компанийг үндэслэгч Аксель Шпрингер (1985 онд нас барсан)
• 1920 - Олимпийн аварга АНУ-ын тулгууртай харайгч Овен Смит (2004 онд нас барсан)
• 1923 - Ирландын зургаа дахь Ерөнхий сайд Патрик Хиллери (2008 онд нас барсан)
• 1929 - Францын Ерөнхий сайд асан Эдуар Балладу
  • Олимпийн хүрэл медальт Америкийн зээрэнцэг шидэгч Жеймс Диллион (2010 онд нас барсан)
• 1935 - Дэлхийн шилдэг хөлбөмбөгч, Испанийн хөлбөмбөгч Луйз Суарез Мирамонтес
  • Иракын сүүлчийн эзэн хаан II Файсал (1958 онд нас барсан)
• 1938 - Лесото улсын хаан II Мошоешо (1996 онд нас барсан)
• 1955 - Италийн загвар зохион бүтээгч Донателла Версачи
• 1971 - Мэргэжлийн сүмо бөхийн 67 дахь их аварга Мусашимару Койо
  • Олимпийн мөнгөн медальт Нигерийн гүйгч Фатима Юсуф
• 1972 - Нийгмийн сүлжээний "Skype"-ийг хамтран хөгжүүлсэн Эстонийн программист Ахти Хейнла
  • Америкийн нэрт жүжигчин, мэргэжлийн бөх Дуейн Жонсон "Рок"
• 1975 - Английн нэрт хөлбөмбөгч Девид Бекхэм
• 1977 - Дэлхийн аварга Финландын цаначин Калле Паландер
• 1981 - Португалийн хөлбөмбөгч Тиагу Мендеш
• 1983 - Италийн хөлбөмбөгч Алессандро Диаманти
  • Гондурасын хөлбөмбөгч Мейнор Фигуэйро
  • Олимпийн хошой, Дэлхийн дөрвөн удаагийн аварга Словенийн цаначин Тина Мейз
• 1985 - Английн алдарт дуучин Лили Аллен
  • Олимпийн аварга, Дэлхийн хүрэл медальт Америкийн уран гулгагч Сара Хьюс
  • Английн хөлбөмбөгч Девид Нюжент
• 1992 - Өмнөд Солонгосын "Wonder Girls" хамтлагийн дуучин Сүнми
• 2015 - Кембрижийн гүнж Шарлотт

Энэ өдөр нас барагсад

• 907 - Болгарын эзэн хаан I Борис (Төрсөн огноо тодорхойгүй)
• 1219 - Арменийн хаан I Лео (1150 онд төрсөн)
• 1519 - Италийн суут зураач, зохион бүтээгч, эрдэмтэн Леонардо Да Винчи (1452 онд төрсөн)
• 1880 - Австралийн хөлбөмбөгийг зохиосон Том Уиллс (1835 онд төрсөн)
• 1933 - Монгол Улсын Ерөнхий сайд Цэнгэлтийн Жигжиджав (1894 онд төрсөн)
• 1953 - Олимпийн хүрэл медальт Америкийн харваач Уоллос Брайнт (1863 онд төрсөн)
• 1972 - Холбооны мөрдөх товчоог байгуулсан, анхны дарга Ж.Эдгар Хүүвер (1895 онд төрсөн)
• 1979 - Нобелийн шагналт Италийн химич Жиулио Натта (1903 онд төрсөн)
• 1997 - Нобелийн шагналт Австралийн неврологич Жон Экклес (1903 онд төрсөн)
• 2005 - Сингапурын дөрөв дэх Ерөнхийлөгч Вий Ким Вий (1915 онд төрсөн)
• 2011 - "Аль Кайда" бүлэглэлийг үндэслэгч Осама Бин Ладен (1957 онд төрсөн)

---