Монгол цагаан идээ: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Үг зүй, найруулгын алдааг засав.
Мөр 22: Мөр 22:
багтаж, нямбайлан огтолж бэлтгэснийг хэлдэг.
багтаж, нямбайлан огтолж бэлтгэснийг хэлдэг.


3.Гурилан идээнд [[ул боов|хэвийн боов]], [[боорцог]], гамбир зэрэг орно. Хот суурин газарт боов, харин малчид боорцог голцуу
3.Гурилан идээ
хэрэглэнэ. Цагаан сар, хурим найр, баяр ёслолын үед хэвийн боовыг хүндэтгэлийн ширээнд 9-21 ул боовоор
Гурилан идээнд [[ул боов]], [[боов]], [[боорцог]], гамбир зэрэг орно. Хот суурин газарт боов, малчид боорцог их төлөв
хэрэглэнэ. Цагаан сар, хурим найр, баяр еслолын үед ул боовыг/хэвийн боов/ хүндэтгэлийн ширээнд 9-21 ул боовоор
3-9 үе өрсөн идээ засна.
3-9 үе өрсөн идээ засна.


4. Амтат идээ
4. Амтат идээ
Амтат идээнд алим жимс, чихэр жигнэмэг, үзэм еотон зэрэг орно.
Амтат идээнд алим жимс, чихэр жигнэмэг, үзэм ёотон зэрэг орно.





16:33, 8 Есдүгээр сар 2019-ий байдлаарх засвар

Монгол идээ зоогийг: 1. Цагаан идээ 2. Улаан идээ 3. Гурилан идээ 4. Амтат идээ 5. Дарс г.м ангилдаг.

1.Цагаан идээ Монголын ард түмэн таван хошуу малын сүү шимийг боловсруулж цагаан идээг бэлтгэнэ. Цагаан идээнд ааруул, бяслаг, өрөм, тараг,аарц, ээзгий, цагаан тос, шар тос, айраг, ээдэм зэрэг багтана. Эдгээрийг боловсруулах арга ухаан маш нарийн, өвөрмөц юм. Үхэр, ямаа, хонины сүүг саагаад, хөөрүүлснийг болсон сүү гэнэ. Болсон сүүг бүлээсгээд, хөрөнгө хийж, модон болон паалантай саванд хийж хучаад 3-4 цаг болгож тараг бүрнэ. Гүүний сүүг дор хаяж 4000-5000 удаа бүлж исгээд, хөхүүрийн шинэ айраг ууна. Хонь, ямаа, үхрийн аль нэгний болсон юм уу түүхий сүүг хөрөнгөөр ээдүүлж, шар ус шүүрэх даавуунд ороож боогоод, хоер хавтгай модны завсар хавчиж шахаад 3 цаг орчим болсны дараа бяслаг бэлэн болно. Цагаан идээний нэр төрөл нэн олон.

2. Улаан идээ Монголчууд таван хошуу мал, амьтаны махыг чанах зэргээр болгож хийсэн хоолыг хачрын хамтаар улаан идээ гэнэ. Махан хоол дотроо бүхэл мах, толгой шийр, хар шөл, хярамцаг, бууз, хуушуур, банш г.м олон нэр төрөлтэй. хамгийн хүндтэй зоогт ууц орно. Ууц гэдэг нь сүвээний хоер хавиргыг оролцуулан, нуруу, ууцны хэсэг, өөхөн сүүл бүхэлдээ багтаж, нямбайлан огтолж бэлтгэснийг хэлдэг.

3.Гурилан идээнд хэвийн боов, боорцог, гамбир зэрэг орно. Хот суурин газарт боов, харин малчид боорцог голцуу хэрэглэнэ. Цагаан сар, хурим найр, баяр ёслолын үед хэвийн боовыг хүндэтгэлийн ширээнд 9-21 ул боовоор 3-9 үе өрсөн идээ засна.

4. Амтат идээ Амтат идээнд алим жимс, чихэр жигнэмэг, үзэм ёотон зэрэг орно.