Алтангадас: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б wikidata interwiki
No edit summary
Tag: 2017 source edit
Мөр 7: Мөр 7:
}}</ref>.]]
}}</ref>.]]
[[Зураг:Star Trail above Beccles - geograph.org.uk - 1855505.jpg|right|250px|thumb|Алтангадасыг тойрон эргэлдэж харагдах оддын орчил]]
[[Зураг:Star Trail above Beccles - geograph.org.uk - 1855505.jpg|right|250px|thumb|Алтангадасыг тойрон эргэлдэж харагдах оддын орчил]]
'''Алтангадас''' ({{lang-en|Polaris}}, {{GreekFont|α}} UMi, {{GreekFont|α}} Урса Минорис, [[альфа (үсэг)|Альфа]] Урса Минорис,буюу '''[[Туйлын од]]''') нь [[Урса Минор]] [[одны орд]]ын хамгийн тод од юм. [[Огторгуйн туйл|Огторгуйн умард туйл]]д хамгийн ойр орших бөгөөд одоогийн умард '''[[туйлын од]]''' болно. Өөрөөр хэлбэл, хойд зүгийг заадаг.
'''Алтангадас''' ({{lang-en|Polaris}}, {{GreekFont|α}} UMi, {{GreekFont|α}} Урса Минорис, [[альфа (үсэг)|Альфа]] Урса Минорис,буюу '''[[Туйлын од]]''') нь [[Бага Баавгай]] (Урса Минор) [[одны орд]]ын хамгийн тод од юм. [[Огторгуйн туйл|Огторгуйн умард туйл]]д хамгийн ойр орших бөгөөд одоогийн умард '''[[туйлын од]]''' болно. Өөрөөр хэлбэл, хойд зүгийг заадаг.


Алтан гадас нь [[Дэлхий]]гээс 434 [[гэрлийн жил]]ийн зайд орших<ref name="hipparcos">{{cite web | url=http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=I/311/hip2&recno=11739 | title=HIP 11767 | work=Hipparcos, the New Reduction | author=van Leeuwen, F. | year=2007 | accessdate=2011-03-01}}</ref> [[олон од]] болно. {{GreekFont|α}} UMi A нь 6 [[нарны масс]]<ref name="Wie3">[[#Wie|Wieland page 3: masses of A and P ... (6.0+1.54M⊙)]]</ref> жинтэй, '''F7''' тод аврага ('''II'''), эсвэл супераврага ('''Ib''') од юм. Хоёр жижиг бүрэлдэхүүн нь: 1.5 [[нар]]ны масстай<ref name="Wie3"/> 2400&nbsp;[[астрономийн нэгж|АН]] зайд эргэлдэх '''F3V''' [[гол дараалал|гол дарааллын]] од {{GreekFont|α}} UMi B, мөн 18.5&nbsp;АН радиустай орбитоор тойрч эргэлдэх одой од {{GreekFont|α}} UMi Ab болно. Тэдгээрээс гадна арай илүү зайд {{GreekFont|α}} UMi C, {{GreekFont|α}} UMi D гэсэн бүрэлдэхүүн одууд оршино<ref name="Wie2">[[#Wie|Wieland page 2]]</ref>.
Алтан гадас нь [[Дэлхий]]гээс 434 [[гэрлийн жил]]ийн зайд орших<ref name="hipparcos">{{cite web | url=http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=I/311/hip2&recno=11739 | title=HIP 11767 | work=Hipparcos, the New Reduction | author=van Leeuwen, F. | year=2007 | accessdate=2011-03-01}}</ref> [[олон од]] болно. {{GreekFont|α}} UMi A нь 6 [[нарны масс]]<ref name="Wie3">[[#Wie|Wieland page 3: masses of A and P ... (6.0+1.54M⊙)]]</ref> жинтэй, '''F7''' тод аврага ('''II'''), эсвэл супераврага ('''Ib''') од юм. Хоёр жижиг бүрэлдэхүүн нь: 1.5 [[нар]]ны масстай<ref name="Wie3"/> 2400&nbsp;[[астрономийн нэгж|АН]] зайд эргэлдэх '''F3V''' [[гол дараалал|гол дарааллын]] од {{GreekFont|α}} UMi B, мөн 18.5&nbsp;АН радиустай орбитоор тойрч эргэлдэх одой од {{GreekFont|α}} UMi Ab болно. Тэдгээрээс гадна арай илүү зайд {{GreekFont|α}} UMi C, {{GreekFont|α}} UMi D гэсэн бүрэлдэхүүн одууд оршино<ref name="Wie2">[[#Wie|Wieland page 2]]</ref>.
Мөр 16: Мөр 16:
{{Reflist}}
{{Reflist}}


[[Ангилал:Урса Минор одны орд]]
[[Ангилал:Бага Баавгай (одны орд)]]

01:31, 4 Нэгдүгээр сар 2021-ий байдлаарх засвар

Энэхүү зураачийн бүтээл нь F ангиллын 2 од болох супераврага Алтангадас A болон түүний алсын дагуул Алтангадас B-г харуулжээ[1].
Алтангадасыг тойрон эргэлдэж харагдах оддын орчил

Алтангадас (Англи: Polaris, α UMi, α Урса Минорис, Альфа Урса Минорис,буюу Туйлын од) нь Бага Баавгай (Урса Минор) одны ордын хамгийн тод од юм. Огторгуйн умард туйлд хамгийн ойр орших бөгөөд одоогийн умард туйлын од болно. Өөрөөр хэлбэл, хойд зүгийг заадаг.

Алтан гадас нь Дэлхийгээс 434 гэрлийн жилийн зайд орших[2] олон од болно. α UMi A нь 6 нарны масс[3] жинтэй, F7 тод аврага (II), эсвэл супераврага (Ib) од юм. Хоёр жижиг бүрэлдэхүүн нь: 1.5 нарны масстай[3] 2400 АН зайд эргэлдэх F3V гол дарааллын од α UMi B, мөн 18.5 АН радиустай орбитоор тойрч эргэлдэх одой од α UMi Ab болно. Тэдгээрээс гадна арай илүү зайд α UMi C, α UMi D гэсэн бүрэлдэхүүн одууд оршино[4].

Монголчууд эрт дээр үеэс өнөөг хүртэл шөнө орой аян замд алтангадас одоор зүг чигээ тодорхойлж ирсэн ард түмэн. XҮI зуунд зохиогдсон “Одот тэнгэрийн монгол зураг”-т нийт 1400 орчим одыг багтаасан байдаг бөгөөд тэнгэрийн мандлын хойд туйлыг Алтангадас одоор авч, хойд хагасын 700 гаруй, өмнө хагасын 600 гаруй одыг тэмдэглэсэн байдаг нь бүгд Монгол нэртэй ажээ.

Эшлэл

  1. "SIMBAD Object query : CCDM J02319+8915". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. Retrieved 2010-06-10.
  2. van Leeuwen, F. (2007). "HIP 11767". Hipparcos, the New Reduction. Retrieved 2011-03-01.
  3. 3.0 3.1 Wieland page 3: masses of A and P ... (6.0+1.54M⊙)
  4. Wieland page 2