Төмөр Өлзийт хаан: Засвар хоорондын ялгаа
Tag: 2017 source edit |
|||
Мөр 43: | Мөр 43: | ||
{{Залгамжлал |
{{Залгамжлал |
||
|өмнө =[[Хубилай хаан]] |
|өмнө =[[Хубилай хаан]] |
||
|албан_тушаал =[[Их Монгол |
|албан_тушаал =[[Их Монгол Улс]]ын [[Монголын хаадын жагсаалт|хаан]] |
||
|он =1294-1307 |
|он =1294-1307 |
||
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан]] |
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан]] |
11:39, 7 Дөрөвдүгээр сар 2021-ий байдлаарх засвар
Өлзийт Төмөр хаан ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠬᠠᠭᠠᠨ | |
---|---|
Юаны үеийн Төмөр хааны хөрөг | |
Хаанчлал | 1294 оны 5 сарын 10 – 1307 оны 2 сарын 10 |
Хаан суусан | 1294 оны 5 сарын 10 |
Бусад хэргэм | Өлзийт хаан ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ |
Төрсөн огноо | 1265 оны 10 сарын 15 |
Өнгөрсөн огноо | February 10, 1307 | (41 насалсан)
Өнгөрсөн газар | Ханбалиг (одоогийн Бээжин) |
Өмнөх | Хубилай хаан |
Удаах | Хайсан хүлэг хаан |
Их хатан | Булган хатан |
Ургийн овог | Боржигин |
Өлзийт Төмөр хаан(ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠬᠠᠭᠠᠨ, * 1265 оны 10 сарын 15-ий өдөр —1307 оны 2 сарын 10-ий өдөр) юан улсын хоёрдугаар хаан , монгол хаант улс зургадугаар хаан,1294 оны 5 сарын 10 өдөр —1307 оны 2 сарын 10 атор болтол сууринд байжээ, мунгуулаар цолыг өлзийт хаан гэж хядаонгоор цэнзон гэв.Өлзийт хаан бол чингэмийн (хубилайн эннэмд хөвгүүн болно) гуравдугаар хөвгүүн болно.Дар, мунгулийн хуунын зургадугаар хаан болно.
Амьдрал
Төмөр нь Чингимийн 3-р хөвгүүн болон 1265 оны 10сарын 15нд төржээ. Хубилай хааны том хүү Дорж залуу насандаа өөд болсон учир түүний 2 дахь хүү болох Төмөрийн аав Чингим угсаа залгамжлагч хунтайж болсон. Гэвч хүү Төмөрөө 21 настайд нь өөд болжээ. Тэрээр Өвөг эцгийнхээ мөрийг дагаж 1287 онд Наяны бослогыг дархаар явжээ. Тэгээд Төмөр болон Хубилайн түшмэл Төмөртэй хамт Наяныг даржээ. 1293 онд Хубилай Төмөрийг Хархорум хот болон түүний ойр хавын газрын харгалзагчаар тавьжээ.1294 онд Хубилайг нас барсны дараа түүний түшмэлүүд нэн даруй хуралдай зарласан байна.
Чингимийн 2-р хүү Дармабала 1292 онд нас барсан тул түүний хөвгүүн Гамала, Төмөр 2 хаан суурины төлөө өрсөлдөж эхэлсэн. Төмөр хэдийгээр Хубилайн таалсан нэгэн боловч албан ёсоор хаан ширээг өвлөж аваагүй байсан. Тэрээр залуу насандаа архи дарсанд дурлаж ховдог шунахай сэтгэлтэй байсан тул өвөг эцэгтээ зэмлүүлж байсан. Тэр Монгол руу илгээгдэхдээ хэдийгээр өв залгамжлагчийн тамгыг авсан ч, албан ёсоор хаан суудлыг өвлөөгүй. 4-р сарын 14-ний хурилдай дээр санал гаргасан нь Хубилай хаан өөрөө Чингис хааны билэг сургаалыг хамгийн сайн мэддэг хүн хаан болох ёстой гэж хэлсэн тул 2 өрсөлдөхөөр болдог. Төмөрийн уран ярууд түүний ах Гамала нь ялагдсан. Бүх хүмүүс "Төмөр илүү мэдэж байна... тэр бол хаан ширээний жинхэнэ залгамжлагч " хэмээн орилж байв. Зөвлөлийн тэргүүн Баян жанжин нь зөвхөн Хубилай хааны сонголт болох Төмөрийг л дэмжихээ зарлажээ. Төмөрийг Хубилайн бүх түшмэд болон түүний ээж Хөхжин хатан дэмжиж байсан тул Гамала хэдий хаан ширээнд санаархаж байсан ч ялагдсанаа хүлээжээ. Тэрээр түүхэндээ том гавьяа байгуулсангүй, улсаа яг Хубилай хааны өвлүүлснээр нь үлдээж чаджээ. Өлзийт Төмөр хаан нь 1307 оны 2 сарын 10нд таалал төгсчээ. Таалал төгссөний дараа түүнд Хайсан хүлэг хаан Өлзийт хэмээх цолыг нэхэн өргөмжилсөн.
Гэр бүл
Эцэг: Чингим хунтайж
Эх: Хөхжин хатан
Хатад
- Шилиндалай хатан
- Булган хатан
- Чилижихутэни хатан
Үр хүүхэд
- Дэшүо хунтайж
- Чан гүо гүнж Ирагай, Ихирэсийн Чан Ван Ашигтай гэрлэсэн.
- Лу гүо гүнж Айшир, Онгудын Кургузтай гэрлэсэн.
- Лу гүо гүнж Пуна, Хонгирадын Лу ван Сэнгэбалтай гэрлэсэн.
Өмнөх Хубилай хаан |
Их Монгол Улсын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |
Өмнөх Хубилай хаан |
Юань улсын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |
Өмнөх Хубилай хаан |
Хятадын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |