Юньнань муж: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 23: Мөр 23:


'''Юньна́нь'''<ref>Кирил монголоор үүнээс гадна Юннань, Юньнан, Юннан, Юнан гээд олон янзаар бичиж байгаа.</ref> ([[Монгол бичиг|монгол бичгээр]] {{mongolUnicode|ᠶᠦᠨᠨᠠᠨ|h}} - yünnan,<ref name="худам монгол"/> [[Хятад хэл|хятадаар]] 云南省 - Yúnnán Shěng) — [[Хятад]] улсын өмнөд үзүүрийн [[муж]].
'''Юньна́нь'''<ref>Кирил монголоор үүнээс гадна Юннань, Юньнан, Юннан, Юнан гээд олон янзаар бичиж байгаа.</ref> ([[Монгол бичиг|монгол бичгээр]] {{mongolUnicode|ᠶᠦᠨᠨᠠᠨ|h}} - yünnan,<ref name="худам монгол"/> [[Хятад хэл|хятадаар]] 云南省 - Yúnnán Shěng) — [[Хятад]] улсын өмнөд үзүүрийн [[муж]].

== Нэр ==
Юньнань муж Хятад орны баруун өмнөд хязгаарын Юньнань, Гүйжөүгийн өндөрлөгт байдаг. Мужийн ихэнх нутаг Юньлин давааны өмнө байдаг тул “Юньлин давааны өмнөд нутаг” гэсэн утгаар Юньнань хэмээн нэрлэжээ.<ref name="Мд"/>

== Түүх ==
[[Хубилай хаан|Хубилай]] 1253 онд Мөнх хааны зарлигаар Дали зэрэг улс орныг байлдан эзлэв. 1275 онд Юань улсын засгийн газар [[Юньнань нутгийн син жун шу шэн]]ийг байгуулснаас хойш Күньмин өнөөг хүртэл Юньань мужийн төв хэвээр байна.<ref name="Мд">[http://mn.cntv.cn/2016/01/06/ARTIa0x9ojPvc8aotyazR0Ug160106.shtml Мөнхийн дулаан Юньнань муж]</ref>

1368 онд [[Тогоонтөмөр хаан]] [[Ханбалиг|Даду]]гаас зугтсаны дараа Юннан Лян ван [[Базарвармийн]] [[Умард Юань Улс]]ны хаанд үнэнч хэвээр үлджээ. 1381 онд Мин улсын хаан [[Жү Юаньжан]] 300,000 их цэргээр Юньнанийг довтолж, их хааны угсааны Лян ван Базарвармийн 100,000 цэргийг дайрав. 1384 онд Лян ван [[Мин улс]]ын их цэрэгтэй байлдан дарагдаж, Дяньчи нуурт үсэрч амиа юүтгэсэн үйл явдлыг дурсгаж тэр уулыг ийнхүү нэрлэсэн аж.<ref>[https://mongol.cri.cn/403/2011/12/22/43s157826.htm Удам угсаа нэгтэй Юньнань монголчууд]</ref>

1662 он Өмнөд Мин улсын сүүлчийн Юнли хааныг [[Манж Чин улс]]ын [[Ү Сангуй]]н Куньминд боомилж алав.

== Газарзүй ==
Халуун дулаан завсрын бүсийн чийглэг, урин зөөлөн уур амьсгалтай. Байгалийн сайхан орчин, үзэсгэлэнт байгальтай учир Юньнань муж нь Хятадад жуулчдыг татах алдартай газруудтай.<ref name="Мд"/>


== Зураг==
== Зураг==

14:43, 30 Долоодугаар сар 2022-ий байдлаарх засвар

Юньнань муж
муж
хят. 云南省 — Yúnnán Shěng
мон. ᠶᠦᠨᠨᠠᠨ ᠮᠣᠵᠢ [1] — yünnan muji
Location of {{{official_name}}}
Эзэн улс  Хятад (БНХАУ)
Яг доороо аймгийн зэргийн 16 нутаг,
Түүн дотор хошууны энтэй 129 нутагтай
Мужийн төв Куньмин
Газар нутаг 394,000 км² (8/33)
Хүн ам (2010) 45,966,239 хүн (12/33)

Юньна́нь[2] (монгол бичгээр ᠶᠦᠨᠨᠠᠨ - yünnan,[1] хятадаар 云南省 - Yúnnán Shěng) — Хятад улсын өмнөд үзүүрийн муж.

Нэр

Юньнань муж Хятад орны баруун өмнөд хязгаарын Юньнань, Гүйжөүгийн өндөрлөгт байдаг. Мужийн ихэнх нутаг Юньлин давааны өмнө байдаг тул “Юньлин давааны өмнөд нутаг” гэсэн утгаар Юньнань хэмээн нэрлэжээ.[3]

Түүх

Хубилай 1253 онд Мөнх хааны зарлигаар Дали зэрэг улс орныг байлдан эзлэв. 1275 онд Юань улсын засгийн газар Юньнань нутгийн син жун шу шэнийг байгуулснаас хойш Күньмин өнөөг хүртэл Юньань мужийн төв хэвээр байна.[3]

1368 онд Тогоонтөмөр хаан Дадугаас зугтсаны дараа Юннан Лян ван Базарвармийн Умард Юань Улсны хаанд үнэнч хэвээр үлджээ. 1381 онд Мин улсын хаан Жү Юаньжан 300,000 их цэргээр Юньнанийг довтолж, их хааны угсааны Лян ван Базарвармийн 100,000 цэргийг дайрав. 1384 онд Лян ван Мин улсын их цэрэгтэй байлдан дарагдаж, Дяньчи нуурт үсэрч амиа юүтгэсэн үйл явдлыг дурсгаж тэр уулыг ийнхүү нэрлэсэн аж.[4]

1662 он Өмнөд Мин улсын сүүлчийн Юнли хааныг Манж Чин улсын Ү Сангуйн Куньминд боомилж алав.

Газарзүй

Халуун дулаан завсрын бүсийн чийглэг, урин зөөлөн уур амьсгалтай. Байгалийн сайхан орчин, үзэсгэлэнт байгальтай учир Юньнань муж нь Хятадад жуулчдыг татах алдартай газруудтай.[3]

Зураг

Тодруулга

  1. 1.0 1.1 Содбилэгийн найруулсан Англи-Монгол-Хятад толийн 988-р талд бичсэн.
  2. Кирил монголоор үүнээс гадна Юннань, Юньнан, Юннан, Юнан гээд олон янзаар бичиж байгаа.
  3. 3.0 3.1 3.2 Мөнхийн дулаан Юньнань муж
  4. Удам угсаа нэгтэй Юньнань монголчууд