Уусмалын тэнцвэр
Уусмалын тэнцвэр гэдэг нь хатуу төлөвт байгаа химийн нэгдэл тухайн нэгдлийн уусмалттай химийн тэнцвэрт байдалд орших динамик тэнцвэрийн нэг төрөл юм. Хатуу бодис өөрчлөгдөхгүйгээр, задрах байдлаар, эсвэл уусмалын өөр бүрэлдэхүүн хэсэгтэй (жишээлбэл, хүчил эсвэл шүлттэй) химийн урвалд орсноор уусаж болно. Уусмалын тэнцвэр бүр температурт хамааралтай уусалтны тогтмолоор (уусмалын бүтээгдэхүүн гэж нэрлэдэг) тодорхойлогддог бөгөөд энэ нь тэнцвэрийн тогтмолын үүргийг гүйцэтгэдэг. Уусмалын тэнцвэр нь эмийн үйлдвэрлэл, хүрээлэн буй орчин болон бусад олон салбарт чухал ач холбогдолтой.
Тодорхойлолт
[засварлах | кодоор засварлах]Уусмалын тэнцвэр гэдэг нь хатуу төлөвт байгаа химийн нэгдэл түүнийг агуулсан уусмалтай химийн тэнцвэрт байх үе юм. Энэ төрлийн тэнцвэр нь динамик тэнцвэрийн нэгэн жишээ бөгөөд зарим молекулууд хатуу болон уусмалын фазын хооронд шилжиж, уусах болон тунадасжих хурд нь хоорондоо тэнцүү болдог. Тэнцвэр тогтож, бүх хатуу бодис уусаж амжаагүй үед уусмалыг ханасан гэж үзнэ. Ханасан уусмал дахь ууссан бодисын концентрацийг уусалт гэж нэрлэдэг.
Уусалтын нэгж нь моляр (моль дм⁻³) байж болох ба эсвэл массын нэгжээр (жишээ нь, мг мл⁻¹) илэрхийлэгдэж болно. Уусалт нь температурт хамааралтай. Хэрэв уусмал дахь ууссан бодисын концентраци уусалтаас өндөр байвал үүнийг хэт ханасан уусмал гэж нэрлэдэг. Хэт ханасан уусмалыг тэнцвэрт байдалд оруулахын тулд "үр хөврөл" нэмэх боломжтой. Энэ нь ууссан бодисын жижиг талст эсвэл жижиг хатуу ширхэг байж болно бөгөөд тунадасжилтыг эхлүүлдэг.