Jump to content

Ухрах болон Урагшлах хөдөлгөөн

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Ухрах болон Урагшлах хөдөлгөөн Ухрах хөдөлгөөн гэж одон оронд төв биетийн эргэлтийн эсрэг чиглэлд хөдөлж байгаа объектын тойрог зам эсвэл эргэлтийн хөдөлгөөн юм. Энэ нь мөн объектын тодорхой эсвэл налуу тэнхлэгийг дүрсэлдэг. Урагшлах эсвэл шууд хөдөлгөөн бол төв биетийн эргэлтийн чиглэлд нийцсэн илүү ердийн хөдөлгөөн юм. Гэсэн хэдий ч “ухрах” болон “урагшлах” хөдөлгөөн нь тодорхой биетээсээ өөр объектод ч хамаарч болдог. Эргэлтийн чиглэл алсын зайтай од гэх мэт инерцийн хүрээгээр тодорхойлогддог. Нарны аймагт зарим сүүлт одуудаас бусад нарны эргэн тойрон дахь гараг, объектууд урагшлах хөдөлгөөнтэй. Нарны хойд туйлаас ажиглавал тэд цагийн зүүний эсрэг чиглэлд Нар тэнхлэгээрээ эргэдэгтэй адил нарыг тойрдог. Сугар болон Тэнгэрийн ваныг эс тооцвол гарагуудын өөрсдийн тэнхлэгээрээ эргэх хөдөлгөөн нь мөн урагшлах хөдөлгөөнтэй юм. Ихэнх байгалийн дагуулууд гарагуудын эргэн тойронд урагшлан тойрох замтай байдаг. Тэнгэрийн ваны дагуулууд түүний эргэх чиглэлд хөдөлдөг бөгөөд энэ нь нараас ухарч байдаг. Ихэнх ердийн дагуулууд түрлэгээ хязгаарласан ухрах хөдөлгөөнтэй. Бүх урагшлах дагуулууд жижиг бөгөөд гарагуудаасаа хол зайтай байдаг ч Далай ваны Тритон дагуул том бөгөөд ойр байдаг. Бүх ухрах чиглэлтэй дагуулуудыг гарагуудад таталцахаасаа өмнө тусдаа үүссэн гэж үздэг. Дэлхийн сул налуутай хиймэл дагуулуудыг урагшлах тойрог замд байршуулдаг учир нь бага түлш зарцуулдаг.