Хондроитин сульфат ба Дерматан сульфатын метаболизм
Үүрэг
[засварлах | кодоор засварлах]Хондроитин сульфат ба дерматан сульфат нь мөгөөрс, шөрмөс, арьс зэрэг холбогч эдүүдийн бүтэц, үйл ажиллагаанд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг том, нарийн төвөгтэй молекулууд болох гликозаминогликануудын (GAGs) төрөл юм. Хондроитин сульфат ба дерматан сульфатын бодисын метаболизм нь тэдгээрийн нийлэгжилт, задрал, эсийн шингээлт, бие махбодид дахин боловсруулалт хийдэг.
Урвалын дараалал
[засварлах | кодоор засварлах]Хондроитин сульфат ба дерматан сульфатын бодисын солилцоо нь эсийн доторх биохимийн нарийн төвөгтэй замуудыг хамардаг. Хондроитин сульфат ба дерматан сульфат хоёулаа гликозаминогликанууд (GAGs) бөгөөд тэдгээрийн нийлэгжилт, задрал нь Голги аппарат болон эсийн гаднах матрицад явагддаг. Хондроитин сульфат ба дерматан сульфатын бодисын солилцооны замын тоймыг энд үзүүлэв.
Хондроитин сульфатын бодисын солилцооны зам:
[засварлах | кодоор засварлах]- Синтез
- Хондроитин сульфатын үндсэн уураг нь эндоплазмын торлог бүрхэвчинд нийлэгждэг.
- Дараа нь гол уураг Голги аппарат руу зөөгдөнө.
- Гольджи аппаратад N-ацетилгалактозамин, глюкуроны хүчил зэрэг чихрийн өвөрмөц хэсгүүдийг үндсэн уураг руу дараалан нэмж, хондроитин сульфатын гинжийг үүсгэдэг.
- Энэ процессыг янз бүрийн ферментүүд, тэр дундаа гликозилтрансферазууд катализатор болгодог.
- Протеогликан үүсэх
- Хондроитин сульфатын гинж нь тодорхой үндсэн уургуудтай холбогдож, хондроитин сульфатын протеогликануудыг үүсгэдэг.
- Дараа нь эдгээр протеогликанууд нь эсийн гадаргуу эсвэл эсийн гаднах матриц руу зөөгдөж, холбогч эдийн бүтцийн нэгдмэл байдалд хувь нэмэр оруулдаг.
Муудал
Хондроитин сульфат нь гликозидазын нөлөөгөөр задралд ордог.
- Гликозидазууд хондроитин сульфатыг дисахарид, олигосахарид зэрэг жижиг хэсгүүдэд задалдаг.
- Эдгээр задралын бүтээгдэхүүнийг эсүүд дотроос нь шингээж, шинэ хондроитин сульфат эсвэл бусад гликозаминогликануудын нийлэгжилтэнд дахин ашиглаж болно.
Холбогдох өвчин
[засварлах | кодоор засварлах]Хондроитин сульфат ба дерматан сульфатын бодисын солилцооны тэнцвэргүй байдал, хэвийн бус байдал нь янз бүрийн өвчин, нөхцөл байдлыг үүсгэдэг. Эдгээр гликозаминогликанууд (GAGs) нь холбогч эдийн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд тэдгээрийн бодисын солилцооны тасалдал нь эд эсийн бүтэц, үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг.
Osteoarthritis
[засварлах | кодоор засварлах]Хондроитин сульфат нь мөгөөрсний үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд түүнийг уян хатан, цочрол шингээх шинж чанартай болгодог. Хондроитин сульфатын солилцооны өөрчлөлт нь мөгөөрсний эвдрэлээр тодорхойлогддог үе мөчний дегенератив өвчин болох остеоартрит үүсэхтэй холбоотой байж болно.
Mucopolysaccharidoses (MPS)
[засварлах | кодоор засварлах]MPS нь эдэд дерматан сульфат, хондроитин сульфат зэрэг гликозаминогликануудын хуримтлалаар тодорхойлогддог удамшлын бүлгийн эмгэг юм. Эдгээр GAG-ийг задлах үүрэгтэй ферментийн дутагдал нь тэдгээрийн хуримтлалд хүргэж, араг ясны эмгэг, эрхтнүүдийн томрол, мэдрэлийн асуудал зэрэг олон төрлийн шинж тэмдгүүдийг үүсгэдэг.
Зүрх судасны өвчин
[засварлах | кодоор засварлах]Дерматаны сульфат нь цусны судас болон зүрхний хавхлагт байдаг. Арьсны сульфатын солилцооны өөрчлөлт нь зүрх судасны өвчлөл, тэр дундаа судасны хөшүүн чанар, зүрхний хавхлагын өвчин үүсэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
Хорт хавдрын үсэрхийлэл
[засварлах | кодоор засварлах]Хондроитин сульфат ба дерматан сульфатын солилцооны өөрчлөлт нь хавдрын бичил орчинд нөлөөлж, хорт хавдрын эсийн довтолгоо, үсэрхийлэлд нөлөөлж болзошгүй.
Нээлт
[засварлах | кодоор засварлах]- Chondroitin sulfate: 1861 онд Фишер, Бодекер нар мөгөөрсний эдээс гаргаж авсан бөгөөд 1884 онд Крукенбург цэвэр хэлбэрээр нь ялгаж авчээ.
- Dermatan sulfate: 941 онд Карл Майер арьснаас ялгаж авчээ. Арьсны сульфат-протеогликанууд (DS-PGs) нь янз бүрийн эдэд хаа сайгүй байдаг ч арьс, мөгөөрс, гол судсанд элбэг тархдаг.