Цахлай (жүжиг)
«Цахлай» жүжиг— (орос. Чайка) Оросын 19-р зууны алдарт зохиолч Антон Чеховын 1895-1896 онд бичсэн 4 үзэгдэлт жүжиг. Энэ жүжгийг анх «Русская мысль» сэтгүүлийн 1896 оны № 12 -рт хэвлэсэн бөгөөд 1896 оны 10-р сарын 17-нд Санкт-Петербург хотын Александрин театрын тайзнаа тоглосон байна.
Дүрүүд
[засварлах | кодоор засварлах]- Ирина Николаевна Аркадина, жүжигчин нөхрийнхөө овог авч Треплева болсон,
- Константин Гаврилович Треплев, түүний хүү,
- Пётр Николаевич Сорин, түүний дүү
- Нина Михайловна Заречная, залуу охин, баян газрын эзний охин
- Илья Афанасьевич Шамраев, тэтгэвэрт гарсан дэслэгч, Сорины эдлэн газрын зохион байгуулагч
- Полина Андреевна, түүний эхнэр
- Маша, түүний охин
- Борис Алексеевич Тригорин, зохиолч
- Евгений Сергеевич Дорн, эмч
- Семён Семёнович Медведенко, багш
- Яков, ажилчин
- Тогооч
- Гэрийн үйлчлэгч
Зохиолын үйл явц
[засварлах | кодоор засварлах]1-р үзэгдэл
[засварлах | кодоор засварлах]Төрийн зөвлөх цолтой, оролого багатай Пётр Сорин өөрийн хамаатан дүү Константин Треплевийн хамт жижиг эдлэндээ тарчигхан амьдардаг байна. Энд тэднээс гадна эдлэн газрын зохион байгуулагч Илья Шамраев болон Треплевт дурласан охин Маша нар амьдардаг байна. Гэхдээ Константины зүрх сэтгэл хөрш Нина Заречнаяд хандсан байв. Залуус театрыг мөрөөддөг. Треплев нуурын эрэг дээр Нинад зориулж жижиг тайз засаж, хачирхалтай монолог жүжиг зохиодог юм.
Треплевийн ээж өөрийн амраг Аркадина, Тригорин нарын хамт эдлэн газарт ирэв. Константин, Нина нар тэдэнд зориулж тоглолт хийсэн боловч Аркадина энэ жүжгийг нь "хэрхэн бичих, юу тоглохыг" заах гэж оролдов. Түүний шоолонгуй үгс Константиныг тоглолтыг зогсооход хүргэв.
2-р үзэгдэл
[засварлах | кодоор засварлах]Нина Треплевээс зайгаа авч, түүний бодол санаа Тригорин руу чиглэж эхлэв. Константин энэ өөрчлөлтийг түүний жүжгийн бүтэлгүйтэлтэй холбодог байна. Эмэгтэйчүүд бүтэлгүйтлийг уучлахгүй гэж бодов. Тэрээр Нинад алсан цахлайгаа авчирч, удахгүй амиа хорлох болно гэж амласан ч Нина Треплевийн гэм буруугаа хүлээсэнд л уурлав. Үхсэн цахлай Тригоринд нуурын эрэг дээр цахлай шиг аз жаргалтай, эрх чөлөөтэй амьдарч байсан охины тухай "богино өгүүллэг"-ийг өгдөг. "Гэхдээ нэгэн хүн санамсаргүй байдлаар ирж, түүнийг хараад, уйдсандаа энэ цахлай шиг алжээ."
Нина алдар нэрийг мөрөөдөж, Тригорин зэрэг алдартнуудад атаархдаг. Тригорин өөрөө ажилдаа сэтгэл хангалуун бус байдаг бөгөөд өөрт нь тааламжтай байдаг шүүмжлэгчдийн "сайхан, авьяастай" гэх магтаалыг ихэд зовуурьтай хүлээн авдаг.
3-р үзэгдэл
[засварлах | кодоор засварлах]Константин амиа хорлохыг оролдсон боловч бүтэлгүйтэв. Бүх зовлон зүдгүүрийн шалтгаан нь хүүгийнхээ Тригоринд атаархсан явдал гэдэгт итгэж Аркадина зохиолчийг хурдан Москва руу аваачихаар шийджээ. Сорин Константины гол асуудал бол түүний сайн сайхан байдлын хомсдол гэж үзэж байна: "Тэр тосгонд, цөлд, мөнгөгүй, албан тушаалгүй, ирээдүйгүй амьдардаг. Тэр гэртээ илүүдэхгүй, шимэгч хорхойтнууд, өлгүүр мэт санагддаг." Тэрээр эгчээсээ Константинд мөнгө өгөхийг гуйж, "хүн шиг" хувцаслаж, гадаадад аялж болно. Гэвч Аркадинад хүүдээ өгөх мөнгө байхгүй байдаг.
Нина Тригоринд хайраа зарлаж, "Хэрвээ чамд миний амьдрал хэзээ нэгэн цагт хэрэг болбол ирээд ав" гэсэн өөрийнх нь өгүүллэгээс эш татаж хэлдэг байна. Тригорин Аркадинад "чамайг мөрөөдлийн ертөнцөд аваачдаг залуу, дур булаам, яруу найргийн хайранд татагддаг" гэдгээ хүлээн зөвшөөрч, түүнийг явуулахыг хүссэн боловч эцэст нь Аркадинатай хамт явав. Баяртай гэж хэлэхэд Нина Тригоринд Москвагийн тайзан дээр гарахаар шийдсэн тухайгаа хэлэв. Тригорин түүнтэй "Славян зах" дээр уулзах цаг товлодог байна.
Маша Треплевийн төлөөх хариу байхгүй сэтгэлээ зогсоохын тулд түүнийг удаан хугацаанд хайрлаж байсан багш Медведенкотой гэрлэхээр шийджээ.
4-р үзэгдэл
[засварлах | кодоор засварлах]Хоёр жил өнгөрчээ. Маша, Медведенко нар гэрлэж, хүүхэдтэй болсон ч аз жаргал байхгүй байв. Маша Константинд хайртай хэвээр байна. Треплевийн зохиолыг нийслэлийн сэтгүүлд нийтэлдэг боловч Тригорины нэгэн адил ажилдаа сэтгэл ханамжгүй байдаг. Константин доктор Евгений Дорнд Нинагийн хувь заяа хэрхэн болсныг хэлэв: Москвад тэр Тригоринтай ойртож, тэд хүүхэдтэй болсон боловч тэр удалгүй нас барж, Тригорин Аркадинад буцаж ирэв. Нина тайзан дээр гарч, мужийн тайзанд тоглосон, гэхдээ "бүдүүлэг, амтгүй, гаслан". Треплевт бичсэн захидалдаа тэрээр өөрийгөө "Чайка" буюу Цахлай гэж гарын үсгээ зуржээ.
Аркадина Тригоринтай хамт эдлэнд ирэв. Эдлэнгийн оршин суугчид болон зочид зочны өрөөнд мөнгөөр мөрийтэй сугалаа тоглодог бөгөөд Нина Константинтай уулзахаар ирдэг. Охины алдар нэрийн мөрөөдөл алга болж, одоо тэр тэвчээртэй байж, "оноогдсон хувь заяагаа" үүрч сурч байв. Константин түүний төлөө бүх амьдралаа зориулахад бэлэн байгаа ч Нина түүний золиослолыг хүлээн зөвшөөрдөггүй: тэр Тригоринд хайртай хэвээр байгаа бөгөөд хэзээ нэгэн цагт гайхалтай жүжигчин болно гэдэгт итгэдэг.
Нина дахин хаягдсан Константин гар бичмэлээ урж, дараа нь өөр өрөөнд орсоны дараа удалгүй буун дуу сонсогддог байна.