Чехүүд
Чехүүд (чех: češi [ˈtʃɛʃɪ]) нь Чех улсын хүн амын дийлэнх хувийг бүрдүүлдэг баруун слав үндэстэн юм. Тэдний нийт хүн ам 12 сая гаруй; тэд словак хэлтэй нягт холбоотой баруун слав хэл болох чех хэлээр ярьдаг.
Чехүүдийн томоохон нийгэмлэгүүд Франц, Герман, Их Британи, АНУ, Словак, Хорват, Австри, Польш, Украинд амьдардаг байна.
Чехүүд нь 6-р зуунаас эхлэн Бохеми, Морави, Силезийн нутаг дэвсгэрт нутаглаж байсан славууд, мөн славуудаас өмнө амьдарч байсан герман, кельт овог аймгууд болох Маркоманни, Бой, Герули гэх мэт овгуудаас гаралтай. Анхны слав улс болох Само нь орчин үеийн Моравийн нутаг дэвсгэрт оршин тогтнож байсан (622 онд байгуулагдсан).
1860-аад онд чехүүд олноор цагаачилсан түүхтэй.
Алдартай чех үндэстнүүд
[засварлах | кодоор засварлах]Чехийн хаадын хамгийн алдартай нь Люксембургийн IV Карл (1346-1378) бөгөөд Ариун Ромын эзэн хаан байсан юм. Хаадын дунд Премысл II Отакар (1253–1278), Подебрадын Йиржи (1458–1471) нар мөн үеийнхнийхээ дунд ихээхэн эрх мэдэлтэй байсан.
Шинэчлэлийн зүтгэлтэн Ян Хус, хүмүүнлэгийн сурган хүмүүжүүлэгч Ян Амос Коменский, зохиолч, жүжгийн зохиолч, хүний эрхийн төлөө тэмцэгч, төрийн зүтгэлтэн, Чехословакийн сүүлчийн ерөнхийлөгч, Чехийн анхны ерөнхийлөгч Вацлав Хавел нарыг дурдаж болно.
Ян Жижка - Гуситуудын болон цэргийн удирдагч, Чехийн үндэсний баатар.
Яруу найрагч Ярослав Зайферт бол утга зохиолын салбарын Нобелийн шагналтан юм. Ярослав Хашек, Карел Чапек, Владислав Ванчура, Эдуард Шторх, Мариа Майерова нар дэлхийн алдартай чехийн зохиолчдын жагсаалтыг бүрдүүлдэг.