Чөлөөт цаг
Чөлөөт цагийг ихэвчлэн туршлагын чанар эсвэл ажлаас хөндийрсөн чөлөөт цаг гэж тодорхойлдог. Чөлөөт цаг гэдэг нь бизнес, ажил, ажил хайх, гэрийн ажлууд, боловсрол болон идэх, унтах зэрэг зайлшгүй шаардлагатай үйл ажиллагаанаас гадуурх цагийг хэлнэ. Чөлөөт цагийг туршлага гэж үзэхэд ихэвчлэн чөлөөтэй байдал, сонголтын мэдрэмжийг онцолдог. Энэ нь "өөрийнхөө төлөө" хийгддэг бөгөөд туршлагын чанар болон оролцоог онцолсон байдаг. Бусад сонгодог тодорхойлолтуудад Торстейн Веблений (1899) "үр бүтээлгүй цагийн хэрэглээ" гэх ойлголт орно.
Чөлөөт цагийг тодорхойлоход олон төрлийн аргачлалууд ашиглагддаг тул тодорхойлох нь амар биш. Өөр өөр салбаруудын тодорхойлолтууд нь өөрсдийн нийтлэг асуудлуудыг илэрхийлдэг: жишээлбэл, социологи нь нийгмийн хүчнүүд болон нөхцөл байдлыг онцолж, сэтгэл судлал нь сэтгэцийн болон сэтгэлзүйн төлөв байдал, нөхцлийг тодорхойлдог. Судалгааны үүднээс эдгээр аргачлалууд нь тоон хэмжээгээр илэрхийлэх болон цаг хугацаа, орон зайд харьцуулах давуу талтай.
Чөлөөт цаг судлал болон чөлөөт цагийн социологи нь чөлөөт цагийг судлах, шинжлэхэд чиглэсэн академик салбарууд юм. Зугаа цэнгэл нь чөлөөт цагаас ялгаатай бөгөөд тодорхой зорилготой үйл ажиллагаа бөгөөд энэ нь чөлөөт цагийн туршлагыг үйл ажиллагааны орчинд багтаадаг. Эдийн засагчид чөлөөт цагийг цалинтай адил үнэ цэнэтэй гэж үздэг. Хэрэв энэ нь үнэ цэнэгүй байсан бол хүмүүс чөлөөт цагийн оронд ажиллах байсан гэж үздэг. Гэхдээ чөлөөт цаг болон зайлшгүй хийх шаардлагатай үйл ажиллагаануудын хоорондын ялгаа нь нарийн хатуу биш байдаг. Жишээлбэл, зарим хүмүүс ажлын чиглэсэн ажлуудыг хийн таашаал авах эсвэл урт хугацааны үр ашиг гаргахын тулд хийдэг.
Холбогдох ойлголт нь нийгмийн чөлөөт цаг бөгөөд энэ нь спорт, клуб гэх мэт нийгмийн орчин дахь чөлөөт цагийн үйл ажиллагаануудыг багтаадаг. Өөр нэг холбогдох ойлголт нь гэр бүлийн чөлөөт цаг юм. Бусадтай харилцах харилцаа нь ихэвчлэн сэтгэл ханамж болон сонголтын чухал хүчин зүйл болдог.
Хүний эрхийн хүрээнд чөлөөт цаг гэсэн ойлголтыг Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 24-р зүйлд хүлээн зөвшөөрсөн.