Шинжлэх ухааны хувьсгал
Шинжлэх ухааны хувьсгал нь орчин үеийн шинжлэх ухааныг бий болгосон үйл явдлуудын цуврал бөгөөд эртний шинэ цаг үеийн үед математик, физик, одон орон, биологи (хүний анатомийг оролцуулан) болон хими зэрэг шинжлэх ухаанууд хөгжиж, байгаль орчны талаарх нийгмийн үзэл бодлыг өөрчилсөн юм. Шинжлэх ухааны хувьсгал Европт Сэргэн мандалтын үеийн хоёрдугаар хагаст болсон бөгөөд ихэвчлэн 1543 онд Николаус Коперникусын хэвлүүлсэн “Тэнгэрийн биетүүдийн эргэлтийн тухай” (De revolutionibus orbium coelestium) номыг эхлэл нь гэж үздэг.
Шинжлэх ухааны Сэргэн мандалтын эрин үе эртний хүмүүсийн мэдлэгийг тодорхой хэмжээнд сэргээхэд анхаарч байсан бөгөөд 1687 онд Исаак Ньютон “Принципиа” номоо хэвлүүлснээр хөдөлгөөний хуулиуд болон ертөнцийн таталцлын хуулийг томьёолж, шинэ орчлон ертөнцийн үзэл санааг нэгтгэснээр оргилдоо хүрсэн гэж үздэг. Үүний дараах Гэгээрлийн эрин үед шинжлэх ухааны хувьсгалын ойлголт Жан Сильвен Байлигийн 18-р зууны бүтээлд гарч ирсэн бөгөөд тэрээр хуучныг халж, шинээр тогтоох хоёр үе шаттай үйл явцыг тодорхойлсон байдаг. Шинжлэх ухааны хувьсгалын хил хязгаар болон цаг хугацааны талаарх эрдэм шинжилгээний хэлэлцүүлэг өнөөдрийг хүртэл үргэлжилсээр байна.