Үнэт цаас

Үнэт цаас (англи. A security, орос. Ценная бумага) бол арилжаалах боломжтой санхүүгийн хөрөнгө эзэмшлийг илэрхийлсэн баримт бичиг юм. Энэ нэр томьёо нь ерөнхийдөө ямар ч хэлбэрийн санхүүгийн хэрэгслийг хэлдэг боловч хууль эрх зүйн тодорхойлолт нь харьяаллын дагуу өөр өөр байдаг. Зарим улс орон, хэлээр хүмүүс "үнэт цаас" гэсэн нэр томьёог аливаа хэлбэрийн санхүүгийн хэрэглүүрийг нэрлэхдээ ихэвчлэн ашигладаг боловч хууль эрх зүй, зохицуулалтын үндсэн дэглэм нь тийм өргөн хүрээтэй тодорхойлолтгүй байж болно. Зарим хууль эрх зүйн хүрээнд энэ нэр томьёонд хувьцаа болон тогтмол орлоготой хэрэглүүрээс бусад санхүүгийн хэрэгслийг тусгайлан оруулаагүй болно. Зарим хууль эрх зүйн хүрээнд энэ нь өмчийн баталгаа гэх мэт өөрийн хөрөнгийн болон тогтмол орлогын хэрэгслүүдтэй ойролцоо тодорхой хэрэгслүүдийг агуулдаг.

Засгийн газар болон бусад эрх бүхий этгээдээс гаргасан өрийн бичиг (бонд), компанийн бүх төрлийн хувьцаа, компанийн гаргасан, эсвэл гаргахаар санал болгож буй хувьцааг худалдах, худалдан авах эрхийн бичиг, хөрөнгө оруулалтын сангийн хувьцаа зэргийг нийтэд нь үнэт цаас гэж нэрлэдэг. Өөрөөр хэлбэл үнэт цаас гэдэг нь таныг тодорхой хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийсэн юм уу зээл олгосон гэдгийг гэрчлэх баримт юм. Үнэт цаас нь банкны хадгаламжийг бодвол ашиг, эрсдэлийн түвшин нь харьцангуй өндөр байдаг бөгөөд худалдах, бэлэглэх зэргээр бусдад шилжүүлэх боломжтой байдгаараа онцлогтой.

Монгол улсад Үнэт цаасны зах зээл дээр бонд болон хувьцаа гэсэн хоёр төрлийн үнэт цаас арилжаалагдаж байна.