Оросын Хаант Улс: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.6.3) (робот Нэмж байна: sah:Арассыыйа импиэрийэтэ
No edit summary
Мөр 1: Мөр 1:
'''Оросын эзэнт улс''' ([[Орос хэл|Орос]]: Российская Империя) нь [[1721]]-[[1917]] оны хооронд оршин тогтнож байсан [[Орос үндэстэн]]ий байгуулсан, олон угсаатныг багтааж байсан [[хаант засаглал]]тай улс байсан бөгөөд түүхэн дэх хамгийн том газар нутагтай улсуудын нэг нь юм. 1917 оны [[Октябрийн хувьсгал]]аар нурж, [[Зөвлөлт Холбоот Улс]]аар залгамжлагдсан. 1897 оны хүн амын тооллогын мэдээгээр 125 сая 600 мянган хүн тоологдсон нь тухай үед [[Британийн эзэнт улс]], [[Манж Чин гүрэн]] хоёрын дараа 3-рт жагсаж байжээ.
'''Оросын Эзэнт Улс''' нь янз бүрийн шашин шүтлэгтэй, олон үндэстэн ястанг эрхшээлдээ захирч байлаа: 15-18-р зууны үед [[Османы Эзэнт Улс|Турк-Османы эзэнт гүрний]] түрэмгийллээс айж дагаар орсон [[Армен]], [[Гүрж]] зэрэг улсууд, [[Манж]]ийн түрэмгийллээс зугатан дагаар орсон [[Халимаг]], [[Казах|Хасаг]] үндэстнүүд эзэнт улсын ивээлд багтаж байсан бол 18-р зууны сүүлч 19-р зууны эхээр I Александр хаан цэрэг зэвсгийн хүчээр колони эзэмшин эзэнт гүрнээ тэлж [[Англи]], [[Франц]]ын ([[Наполеон]]) хаадтай тохиролцон [[Европ]] тивийг хуваан авч байлаа. Оросын эзэнт гүрний хүрээгээ тэлэх шуналт санаархалд шинээр хүчирхэгжиж байсан [[Прусс]] ([[германы эзэнт улс]]), [[Япон]] улсууд саад болж байв. Ийнхүү Орос улс хүчээр болон хүчинд автагдан нэгтгэсэн [[христ]], [[лал]], [[еврей]], [[будда]], [[бөө мөргөл]]ийн шашинтай олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн Их эзэнт гүрэн боллоо. 1914 онд Орос улс үндэсний нийт бүтээгдэхүүнээрээ дэлхийд 5-р байранд орж байв. 1861-1913 онуудад үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн 12 дахин өссөн байна. Гэвч [[1917 оны Оросын хувьсгал|1917 оны хувьсгал]], [[Оросын иргэний дайн|иргэний дайн]], гадаадын интервенцийн нөлөөгөөр газар нутгаасаа 90 мянган ам км нутаг, 49 сая хүн амаа алджээ. Дайн, өлсгөлөн, тахлаас болон олон сая хүнээ (185,2 саяас 136,9 сая) алдав. [[1917 оны Октябрийн хувьсгал]]ын дараа Оросын эзэн хааныг хороож эзэнт гүрний түүх төгссөн ч түүнийг залгамжлан [[ЗСБНХУ]] 1922 онд үүсэн тогтсон юм.

== Түүх ==
15-18-р зууны үед [[Османы Эзэнт Улс|Турк-Османы эзэнт гүрний]] түрэмгийллээс айж дагаар орсон [[Армен]], [[Гүрж]] зэрэг улсууд, [[Манж]]ийн түрэмгийллээс зугатан дагаар орсон [[Халимаг]], [[Казах|Хасаг]] үндэстнүүд эзэнт улсын ивээлд багтаж байсан бол 18-р зууны сүүлч 19-р зууны эхээр I Александр хаан цэрэг зэвсгийн хүчээр колони эзэмшин эзэнт гүрнээ тэлж [[Англи]], [[Франц]]ын ([[Наполеон]]) хаадтай тохиролцон [[Европ]] тивийг хуваан авч байлаа. Оросын эзэнт гүрний хүрээгээ тэлэх шуналт санаархалд шинээр хүчирхэгжиж байсан [[Прусс]] ([[германы эзэнт улс]]), [[Япон]] улсууд саад болж байв. Ийнхүү Орос улс хүчээр болон хүчинд автагдан нэгтгэсэн [[христ]], [[лал]], [[еврей]], [[будда]], [[бөө мөргөл]]ийн шашинтай олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн Их эзэнт гүрэн боллоо. 1914 онд Орос улс үндэсний нийт бүтээгдэхүүнээрээ дэлхийд 5-р байранд орж байв. 1861-1913 онуудад үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн 12 дахин өссөн байна. Гэвч [[1917 оны Оросын хувьсгал|1917 оны хувьсгал]], [[Оросын иргэний дайн|иргэний дайн]], гадаадын интервенцийн нөлөөгөөр газар нутгаасаа 90 мянган ам км нутаг, 49 сая хүн амаа алджээ. Дайн, өлсгөлөн, тахлаас болон олон сая хүнээ (185,2 саяас 136,9 сая) алдав. [[1917 оны Октябрийн хувьсгал]]ын дараа Оросын эзэн хааныг хороож эзэнт гүрний түүх төгссөн ч түүнийг залгамжлан [[ЗСБНХУ]] 1922 онд үүсэн тогтсон юм.


[[Ангилал:Оросын Эзэнт Улс]]
[[Ангилал:Оросын Эзэнт Улс]]

05:27, 2 Аравдугаар сар 2011-ий байдлаарх засвар

Оросын эзэнт улс (Орос: Российская Империя) нь 1721-1917 оны хооронд оршин тогтнож байсан Орос үндэстэний байгуулсан, олон угсаатныг багтааж байсан хаант засаглалтай улс байсан бөгөөд түүхэн дэх хамгийн том газар нутагтай улсуудын нэг нь юм. 1917 оны Октябрийн хувьсгалаар нурж, Зөвлөлт Холбоот Улсаар залгамжлагдсан. 1897 оны хүн амын тооллогын мэдээгээр 125 сая 600 мянган хүн тоологдсон нь тухай үед Британийн эзэнт улс, Манж Чин гүрэн хоёрын дараа 3-рт жагсаж байжээ.

Түүх

15-18-р зууны үед Турк-Османы эзэнт гүрний түрэмгийллээс айж дагаар орсон Армен, Гүрж зэрэг улсууд, Манжийн түрэмгийллээс зугатан дагаар орсон Халимаг, Хасаг үндэстнүүд эзэнт улсын ивээлд багтаж байсан бол 18-р зууны сүүлч 19-р зууны эхээр I Александр хаан цэрэг зэвсгийн хүчээр колони эзэмшин эзэнт гүрнээ тэлж Англи, Францын (Наполеон) хаадтай тохиролцон Европ тивийг хуваан авч байлаа. Оросын эзэнт гүрний хүрээгээ тэлэх шуналт санаархалд шинээр хүчирхэгжиж байсан Прусс (германы эзэнт улс), Япон улсууд саад болж байв. Ийнхүү Орос улс хүчээр болон хүчинд автагдан нэгтгэсэн христ, лал, еврей, будда, бөө мөргөлийн шашинтай олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн Их эзэнт гүрэн боллоо. 1914 онд Орос улс үндэсний нийт бүтээгдэхүүнээрээ дэлхийд 5-р байранд орж байв. 1861-1913 онуудад үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн 12 дахин өссөн байна. Гэвч 1917 оны хувьсгал, иргэний дайн, гадаадын интервенцийн нөлөөгөөр газар нутгаасаа 90 мянган ам км нутаг, 49 сая хүн амаа алджээ. Дайн, өлсгөлөн, тахлаас болон олон сая хүнээ (185,2 саяас 136,9 сая) алдав. 1917 оны Октябрийн хувьсгалын дараа Оросын эзэн хааныг хороож эзэнт гүрний түүх төгссөн ч түүнийг залгамжлан ЗСБНХУ 1922 онд үүсэн тогтсон юм.