Обь мөрөн: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.6.4) (робот Нэмж байна: kk:Об
No edit summary
Мөр 12: Мөр 12:
Обь мөрөн нь [[Алтайн хязгаар]]ын хоёр дахь том хот болох [[Бийск]]ээс баруун урагш 25км зайд [[Бия гол|Бия]], [[Катунь гол]]ууд нийлснээр бий болно. Эдгээр голууд нь [[Алтайн нуруу]]наас эх авдаг. Бия гол нь Алтайн нуруун дахь [[Телецкое нуур]]аас эх авдаг бол Катунь гол нь д.т.дээш 4,506м өндөртэй [[Белуха уул]]ын [[мөсөн гол]]оос эхтэй. Уулсын хөндийгөөр мушгиран урсах Обь мөрөн нь [[Новосибирск]] зэрэг томоохон хотуудыг дайран баруун, эсвэл хойд зүгийг чиглэн урссаар тэгш тал дээр гарч ирмэгц баруун хойш чиглэн, улмаар баруун зүг рүү чиглэлээ өөрчлөн урсах бөгөөд хойд өргөргийн 61 хэм, дорнод уртрагийн 69 хэмд [[Ханты-Мансийск]] хотын ойролцоо [[Эрчис мөрөн]]тэй нийлж, [[Баруун Сибирийн тэгш өндөрлөг]]өөр хойшоо [[Уралын нуруу]]тай зэрэгцэн урсч, эцэстээ зүүн тийш эргэн Обийн буланд цутгана. Зүүн талаараа [[Гыданскийн хойг]], баруун талаараа [[Ямалын хойг]]оор хашигдсан Обийн булан нь хойноос урагш 800-950км орчим урттай бөгөөд Карын тэнгисээр дамжин [[Хойд мөсөн далай]]тай нийлдэг.
Обь мөрөн нь [[Алтайн хязгаар]]ын хоёр дахь том хот болох [[Бийск]]ээс баруун урагш 25км зайд [[Бия гол|Бия]], [[Катунь гол]]ууд нийлснээр бий болно. Эдгээр голууд нь [[Алтайн нуруу]]наас эх авдаг. Бия гол нь Алтайн нуруун дахь [[Телецкое нуур]]аас эх авдаг бол Катунь гол нь д.т.дээш 4,506м өндөртэй [[Белуха уул]]ын [[мөсөн гол]]оос эхтэй. Уулсын хөндийгөөр мушгиран урсах Обь мөрөн нь [[Новосибирск]] зэрэг томоохон хотуудыг дайран баруун, эсвэл хойд зүгийг чиглэн урссаар тэгш тал дээр гарч ирмэгц баруун хойш чиглэн, улмаар баруун зүг рүү чиглэлээ өөрчлөн урсах бөгөөд хойд өргөргийн 61 хэм, дорнод уртрагийн 69 хэмд [[Ханты-Мансийск]] хотын ойролцоо [[Эрчис мөрөн]]тэй нийлж, [[Баруун Сибирийн тэгш өндөрлөг]]өөр хойшоо [[Уралын нуруу]]тай зэрэгцэн урсч, эцэстээ зүүн тийш эргэн Обийн буланд цутгана. Зүүн талаараа [[Гыданскийн хойг]], баруун талаараа [[Ямалын хойг]]оор хашигдсан Обийн булан нь хойноос урагш 800-950км орчим урттай бөгөөд Карын тэнгисээр дамжин [[Хойд мөсөн далай]]тай нийлдэг.


Обийн хамгийн том цутгал болох Иртыш мөрөн нь Обь мөрнөөсөө урт юм.
Обийн хамгийн том цутгал болох Эрчис мөрөн нь Обь мөрнөөсөө урт юм.


Томоохон цутгалуудыг нь дурьдвал баруун талаас [[Томь гол|Томь]], [[Чулым гол|Чулым]], [[Кеть гол|Кеть]], [[Тым гол|Тым]], [[Вах гол|Вах]], зүүн талаас [[Васюган гол|Васюган]], [[Тура гол|Тура]], [[Тавда гол|Тавда]], [[Алей гол|Алей]], [[Сосва гол]], [[Иртыш мөрөн]] болно.
Бусад омоохон цутгалуудыг нь дурьдвал баруун талаас [[Томь гол|Томь]], [[Чулым гол|Чулым]], [[Кеть гол|Кеть]], [[Тым гол|Тым]], [[Вах гол|Вах]], зүүн талаас [[Васюган гол|Васюган]], [[Тура гол|Тура]], [[Тавда гол|Тавда]], [[Алей гол|Алей]], [[Сосва гол]] болно.


Обь мөрөн нь [[тал]], хагас цөл, [[тайга]], намаг, [[тундр]]ын бүсийг дайрч өнгөрдөг.
Обь мөрөн нь [[тал]], хагас цөл, [[тайга]], намаг, [[тундр]]ын бүсийг дайрч өнгөрдөг.


Обь гол нь [[Барнаул]]ын орчимд 11-4 сард, [[Салехард]]ын орчимд 10-6 сард хөлдөнө.
Обь мөрөн нь [[Барнаул]]ын орчимд 11-4 сард, [[Салехард]]ын орчимд 10-6 сард хөлдөнө.


== Гадаад холбоос ==
== Гадаад холбоос ==

06:18, 25 Аравдугаар сар 2011-ий байдлаарх засвар

Обь мөрөн (Орос: Обь) нь Оросын Холбооны Улсын баруун Сибирийн нам дор газраар урсдаг мөрөн юм. Алтайн нуруунаас эх авах Эрчис мөрөн нь Казахстаны нутгаар урсан, Обь мөрөнд цутгадаг. Обь мөрөн нь Обийн булангаар дамжин Карын тэнгист цутгана.

Обь мөрний урт нь Эрчис мөрнийг оролцуулбал 5570 км, Катунь голоос эх авсан гэж үзвэл 3650 км болно. Ай сав нь 2,430,000км² орчим. Эрчис мөрнийг оролцуулан хэмжсэн 5570 км хэмээх хэмжээ нь дэлхийд 5-д орох урт бөгөөд ай савын талбайгаараа дэлхийд 7-д орох том мөрөн болно.

Нэр

Обь мөрөн нь ханты хэлээр Ас, Яг, Колта, Ема гэгддэг бол ненецүүд Колта, Куай, татарууд Умар, Омар гэж нэрийддэг.

Обь мөрний ойр орчим нь Оросуудад эзлэгдэхээс өмнө Сибирийн ханлигийн мэдэлд байсан бөгөөд тэр хавийн хот суурингуудын ихэнх нь тэр үед үүсчээ.

Газарзүй

Барнаул боомт

Обь мөрөн нь Алтайн хязгаарын хоёр дахь том хот болох Бийскээс баруун урагш 25км зайд Бия, Катунь голууд нийлснээр бий болно. Эдгээр голууд нь Алтайн нуруунаас эх авдаг. Бия гол нь Алтайн нуруун дахь Телецкое нуураас эх авдаг бол Катунь гол нь д.т.дээш 4,506м өндөртэй Белуха уулын мөсөн голоос эхтэй. Уулсын хөндийгөөр мушгиран урсах Обь мөрөн нь Новосибирск зэрэг томоохон хотуудыг дайран баруун, эсвэл хойд зүгийг чиглэн урссаар тэгш тал дээр гарч ирмэгц баруун хойш чиглэн, улмаар баруун зүг рүү чиглэлээ өөрчлөн урсах бөгөөд хойд өргөргийн 61 хэм, дорнод уртрагийн 69 хэмд Ханты-Мансийск хотын ойролцоо Эрчис мөрөнтэй нийлж, Баруун Сибирийн тэгш өндөрлөгөөр хойшоо Уралын нуруутай зэрэгцэн урсч, эцэстээ зүүн тийш эргэн Обийн буланд цутгана. Зүүн талаараа Гыданскийн хойг, баруун талаараа Ямалын хойгоор хашигдсан Обийн булан нь хойноос урагш 800-950км орчим урттай бөгөөд Карын тэнгисээр дамжин Хойд мөсөн далайтай нийлдэг.

Обийн хамгийн том цутгал болох Эрчис мөрөн нь Обь мөрнөөсөө урт юм.

Бусад омоохон цутгалуудыг нь дурьдвал баруун талаас Томь, Чулым, Кеть, Тым, Вах, зүүн талаас Васюган, Тура, Тавда, Алей, Сосва гол болно.

Обь мөрөн нь тал, хагас цөл, тайга, намаг, тундрын бүсийг дайрч өнгөрдөг.

Обь мөрөн нь Барнаулын орчимд 11-4 сард, Салехардын орчимд 10-6 сард хөлдөнө.

Гадаад холбоос

 Commons: Обь мөрөн – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан