Эгэл бөөм: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.7.1) (робот Нэмж байна: war:Elementarya nga partikulo
б робот Өөрчилж байна: ja:基本粒子ja:素粒子
Мөр 67: Мөр 67:
[[is:Öreind]]
[[is:Öreind]]
[[it:Particella elementare]]
[[it:Particella elementare]]
[[ja:基本粒子]]
[[ja:粒子]]
[[kk:Қарапайым бөлшектер]]
[[kk:Қарапайым бөлшектер]]
[[ko:기본입자]]
[[ko:기본입자]]

12:45, 22 Наймдугаар сар 2012-ий байдлаарх засвар

Эгэл бөөмийн физикт эгэл бөөм буюу тулгуур бөөмийг тодорхойгүй дотоод бүтэцтэй бөөм гэж тодорхойлдог бөгөөд өөрөөр хэлбэл энэ бөөм нь жижиг бөөмсөөс тогтсон эсэх нь тодорхойгүй байдаг гэсэн үг юм. Хэрэв аливаа эгэл бөөм нь үнэхээр дотоод бүтэцгүй бол энэ нь ертөнцийн гол бүтээгч тулгуур болох бөгөөд бусад бөөмс үүнээс бүрэлдэн тогтоно. Стандарт загварт кварк, лептон, илрүүлэгч бозон зэрэг бөөмс нь эгэл бөөмс юм.[1][2]

Түүхийн явцад адронууд (протон, нейтрон болох мезон болон барионууд) болон бүр бүтэн атом хүртэл нэгэн цагт эгэл бөөмд тооцогдож байсан. Эгэл бөөмийн онон дахь гол онцлог нь 20-р зууны эхэн үед гарч ирсэн "квантын" санаа юм. Энэ нь цахилгаан соронзон цацралын ойлголтод хувьсгал хийсэн бөгөөд квант механикийг бий болгосон юм.

Тойм

Бүх эгэл бөөмс нь (өөрийнхөө спинээс хамааран) нэг бол бозон буюу спин нь бүхэл, эсвэл фермион буюу спин нь хагас бүхэл байдаг. Квант статистикийн фермионуудыг бозонуудаас ялгасан үр дүнг спин-статистик теоремын тусламжтай таньж болдог. Энэ аргачлалаар бол материтай холбогдсон хагас бүхэл спинтэй бөөмсийг фермионууд гэдэг. Харин тулгуур хүчнүүдтэй холбогдсон бүхэл спинтэй бөөмсийг бозонууд гэдэг.[3]

Кваркууддээш, доош, гаж, гоё, ёроол, таг
Лептонэлектрон, мюон, тау, электроны нейтрино, мюоны нейтрино, тауны нейтрино
Илрүүлэгч бозонглюон, W болон Z бозонууд, фотон
Бусад бозонууд — Хиггс бозон, гравитон

Ишлэл

  1. Gribbin, John (2000). Q is for Quantum - An Encyclopedia of Particle Physics. Simon & Schuster. ISBN 0-684-85578-X.
  2. Clark, John, E.O. (2004). The Essential Dictionary of Science. Barnes & Noble. ISBN 0-7607-4616-8.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. Veltman, Martinus (2003). Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics. World Scientific. ISBN 981-238-149-X.

Greene, Brian (1999). The Elegant Universe. W.W.Norton & Company. ISBN 0-393-05858-1.

Гадаад холбоос