Умард Осети: Засвар хоорондын ялгаа

Умард Осети
Умард Осети
Улс	Орос
Холбооны тойрог
Эдийн засгийн бүс
Хүн ам
• Тооцоо (2018)	701,765
Цагийн бүс	UTC+3 ()
OKTMO ID	90000000
Албан ёсны хэл	Орос хэл

Browse history interactively

← Өмнөх өөрчлөлт Дараагийн ялгаа →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

09:01, 12 Арваннэгдүгээр сар 2012-ий байдлаарх засвар

Хойд Осет-Аланигийн Бүгд Найрамдах Улс (Орос: Республика Северная Осетия - Алания) нь Оросын Холбооны Улсын Өмнөд Холбооны тойрогт хамаарах бүгд найрамдах улс юм. Нийслэл нь Владикавказ.

Өмнө талаараа Гүрж улс, баруун талаараа Кабардино-Балкар, зүүн талаараа Ингушет, хойд талаараа Ставрополийн хязгаартай хиллэнэ.

Осетчууд нь перс язгуурын осет хэлээр ярилцах бөгөөд үнэн алдартны шашин шүтлэгтний хувь их тул Кавказын бусад үндэстнүүд болох чечень зэрэг муслимууд олонтой үндэстнүүдтэй харьцуулбал Орост талтай ханддаг. Өмнөд Осет нь албан ёсоор Гүрж улсад харьяалагддаг ч Оростой, Хойд Осеттэй нэгдэх эрмэлзэлтэй бөгөөд тэдний тусгаар тогтнолыг ОХУ хүлээн зөвшөөрөөд буй зөрчилдөөнтэй бүс нутаг болно.

Түүнээс гадна Ингушеттэй ч газар нутгийн маргаантай байдаг. Чечений дайны үеэр ОХУ-ын армийн түшиц газар болон ашиглагдаж байв. 2004 оны 9 сард тус улсын Беслан хотод Чечений салан тусгаарлагчид дунд сургуулийн байранд нэвтрэн орж хүүхдүүдийг барьцаалан, 350 гаруй хүн нас барсан эмгэнэлт хэрэг гарч байжээ.

Нэршил

Хойд Осетын Бүгд Найрамдах Улс хэмээн нэрлэгддэг байгаад 1996 оны 1 сарын 9-нд Хойд Осет-Аланигийн Бүгд Найрамдах Улс болгож нэрээ өөрчилжээ. Монголд хуучин нэрээр нь Хойд Осет гэж дуудах нь түгээмэл.

Алани гэдэг нь осетчуудын уг язгуур болох аланчуудын нэрнээс гаралтай түүхэн нэр юм.

Түүх

Хойд Осет дахь осетчууд оросууд Кавказад нэвтрэхээс өмнө тэд кабардуудын харьяанд байсан бөгөөд 17-19-р зуунд Оросын эрхшээлд ороход осетчууд ч бас Хаант Орос Улсын бүрэлдэхүүнд багтжээ.

Октябрийн хувьсгалын дараа Зөвлөлт Холбоот Улс байгуулагдахад ЗСБНХОУ-ын бүрэлдэхүүнд орсон Хойд Осет нь автономит эрхтэй муж болон 1924 оны 7 сарын 7-нд зохион байгуулагдсан байна. Осетчуудын уугуул нутаг нь Владикавказаас баруун тийш байсан тул анх байгуулагдахдаа одоогийн газар нутгийн баруун хэсгийг л багтааж байжээ.

Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр 1944 онд зүүн талд орших Чечень-Ингушийн автономит БНУ-ын иргэд болох чечень, ингушууд Иосиф Сталины тушаалаар Дундад Ази руу цөлөгдсөнөөр хөрш улс болох Хойд Осетийн газар нутаг үлэмж нэмэгдсэн аж. Ийнхүү хилийн зурвасын суурин Владикавказ (хуучнаар Оржоникизе) нь Хойд Осетын төв болон цэцэглэж, нийслэл нь болсон байна. Сталиныг нас барсны дараа чечень, ингушууд Кавказдаа буцаж ирэх нь зөвшөөрөгдөж, автономит БНУ нь дахин байгуулагдсан ч Владикавказ орчмын нутаг Хойд Осетид үлджээ. Энэ нь хожмын үндэстэн хоорондын зөрчлийг бий болгосон байна.

1991 онд ЗХУ бутрахад ОХУ-ын бүрэлдэхүүний БНУ болсон бөгөөд 1992 онд Чечень-Ингуш улс 2 хуваагдаж, Ингуш улс тун бага газар нутагтай болсон ч хуучин нутаг болох Владикавказ орчмын нутгийг өөрийнх болгон зарласнаар зэвсэгт мөргөлдөөнд хүрч, ОХУ армиа оруулан асуудлыг шийдэж, хилийн зурвас хуучин хэвээр хадгалагдсан байна.

Хүн ам

Хүн амын 53% нь осет, 30% нь орос, 5% нь ингуш, мөн армен, гүржүүд оршин сууна.

↑ Загвар:Cite Russian law
↑ Загвар:Cite Russian law
↑ "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Retrieved 23 Нэгдүгээр сар 2019.
↑ "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (in орос). 3 June 2011. Retrieved 19 January 2019.
↑ Оросын Үндсэн хуулийн 68.1-д заасны дагуу Оросын Холбооны Улс даяар албан ёсных.
↑ "Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2019 (в разрезе субъектов Российской Федерации)". Federal Service for State Registration, Cadastre and Cartography. Archived from the original on 9 February 2022. Retrieved 29 August 2023.

[FederalDistrict-1] Загвар:Cite Russian law

[EconomicRegion-2] Загвар:Cite Russian law

[wikidata-d84f748bde80dac87e899490e943a9ac5d33eca8-v5-3] "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Retrieved 23 Нэгдүгээр сар 2019.

[vremeni-4] "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (in орос). 3 June 2011. Retrieved 19 January 2019.

[Russian-5] Оросын Үндсэн хуулийн 68.1-д заасны дагуу Оросын Холбооны Улс даяар албан ёсных.

[area-6] "Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2019 (в разрезе субъектов Российской Федерации)". Federal Service for State Registration, Cadastre and Cartography. Archived from the original on 9 February 2022. Retrieved 29 August 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Мөр 49: / Мөр 49: @@
 Өмнө талаараа [[Гүрж]] улс, баруун талаараа [[Кабардино-Балкар]], зүүн талаараа [[Ингушет]], хойд талаараа [[Ставрополийн хязгаар]]тай хиллэнэ.
-Осетчууд нь перс язгуурын [[осет хэл]]ээр ярилцах бөгөөд [[үнэн алдартны шашин]] шүтлэгтний хувь их тул Кавказын бусад үндэстнүүд болох [[Чечень үндэстэн|чечень]] зэрэг [[муслим]]ууд олонтой үндэстнүүдтэй харьцуулбал Орост талтай ханддаг. [[Өмнөд Осет]] нь албан ёсоор Гүрж улсад харьяалагддаг ч Оростой, Хойд Осеттэй нэгдэх эрмэлзэлтэй бөгөөд тэдний тусгаар тогтнолыг ОХУ хүлээн зөвшөөрөөд буй зөрчилдөөнтэй бүс нутаг болно.
+Осетчууд нь перс язгуурын [[осет хэл]]ээр ярилцах бөгөөд [[үнэн алдартны шашин]] шүтлэгтний хувь их тул Кавказын бусад үндэстнүүд болох [[Чечень ястан|чечень]] зэрэг [[муслим]]ууд олонтой үндэстнүүдтэй харьцуулбал Орост талтай ханддаг. [[Өмнөд Осет]] нь албан ёсоор Гүрж улсад харьяалагддаг ч Оростой, Хойд Осеттэй нэгдэх эрмэлзэлтэй бөгөөд тэдний тусгаар тогтнолыг ОХУ хүлээн зөвшөөрөөд буй зөрчилдөөнтэй бүс нутаг болно.
 Түүнээс гадна Ингушеттэй ч газар нутгийн маргаантай байдаг. [[Чечений дайн]]ы үеэр ОХУ-ын армийн түшиц газар болон ашиглагдаж байв. [[2004]] оны 9 сард тус улсын [[Беслан]] хотод Чечений салан тусгаарлагчид дунд сургуулийн байранд нэвтрэн орж хүүхдүүдийг барьцаалан, 350 гаруй хүн нас барсан эмгэнэлт хэрэг гарч байжээ.
@@ Мөр 63: / Мөр 63: @@
 [[Октябрийн хувьсгал]]ын дараа [[Зөвлөлт Холбоот Улс]] байгуулагдахад ЗСБНХОУ-ын бүрэлдэхүүнд орсон Хойд Осет нь автономит эрхтэй муж болон [[1924]] оны [[7 сарын 7]]-нд зохион байгуулагдсан байна. Осетчуудын уугуул нутаг нь [[Владикавказ]]аас баруун тийш байсан тул анх байгуулагдахдаа одоогийн газар нутгийн баруун хэсгийг л багтааж байжээ.
-[[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы үеэр [[1944]] онд зүүн талд орших Чечень-Ингушийн автономит БНУ-ын иргэд болох [[Чечень үндэстэн|чечень]], [[Ингуш үндэстэн|ингушууд]] [[Иосиф Сталин]]ы тушаалаар [[Дундад Ази]] руу цөлөгдсөнөөр хөрш улс болох Хойд Осетийн газар нутаг үлэмж нэмэгдсэн аж. Ийнхүү хилийн зурвасын суурин Владикавказ (хуучнаар Оржоникизе) нь Хойд Осетын төв болон цэцэглэж, нийслэл нь болсон байна. Сталиныг нас барсны дараа чечень, ингушууд Кавказдаа буцаж ирэх нь зөвшөөрөгдөж, автономит БНУ нь дахин байгуулагдсан ч Владикавказ орчмын нутаг Хойд Осетид үлджээ. Энэ нь хожмын үндэстэн хоорондын зөрчлийг бий болгосон байна.
+[[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы үеэр [[1944]] онд зүүн талд орших Чечень-Ингушийн автономит БНУ-ын иргэд болох [[Чечень ястан|чечень]], [[Ингуш үндэстэн|ингушууд]] [[Иосиф Сталин]]ы тушаалаар [[Дундад Ази]] руу цөлөгдсөнөөр хөрш улс болох Хойд Осетийн газар нутаг үлэмж нэмэгдсэн аж. Ийнхүү хилийн зурвасын суурин Владикавказ (хуучнаар Оржоникизе) нь Хойд Осетын төв болон цэцэглэж, нийслэл нь болсон байна. Сталиныг нас барсны дараа чечень, ингушууд Кавказдаа буцаж ирэх нь зөвшөөрөгдөж, автономит БНУ нь дахин байгуулагдсан ч Владикавказ орчмын нутаг Хойд Осетид үлджээ. Энэ нь хожмын үндэстэн хоорондын зөрчлийг бий болгосон байна.
 [[1991]] онд ЗХУ бутрахад ОХУ-ын бүрэлдэхүүний БНУ болсон бөгөөд [[1992]] онд Чечень-Ингуш улс 2 хуваагдаж, Ингуш улс тун бага газар нутагтай болсон ч хуучин нутаг болох Владикавказ орчмын нутгийг өөрийнх болгон зарласнаар зэвсэгт мөргөлдөөнд хүрч, ОХУ армиа оруулан асуудлыг шийдэж, хилийн зурвас хуучин хэвээр хадгалагдсан байна.