Бээжин: Засвар хоорондын ялгаа

	Бээжин хот; ; (эрд-шинж. галиг) begejing qota; ; (хялбар ханз) 北京市; (пинь-инь галиг) Běijīng Shì
	; Бээжин дэх "Тэнгэрийн сүм";
	; Газрын зурагт Бээжинг улаанаар тодлов
Солбицол: 39°54′20″N, 116°23′29″E
Улс	БНХАУ
Оршин суугдсан	МЭӨ 473 он
- Бээжин дахь БНХАУ-ын Коммунист нам	Ли Куи
- Хотын дарга	Гуо Жинлонг
- Нийт	16,801.25 км²
Өндөр	43.5 м м
- Нийт (2007)	17,430,000
- Нягтрал	1,037.4/км²
Цагийн бүс	UTC+8
Шуудангийн хаяг	100000 - 102600
Утасны код	+86/10
	Цахим сүлжээ: www.beijing.gov.cn (Хятад); www.ebeijing.gov.cn (Англи)

Browse history interactively

← Өмнөх өөрчлөлт Дараагийн ялгаа →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

17:49, 14 Арванхоёрдугаар сар 2012-ий байдлаарх засвар

Бээжин (Хятад: 北京 Běijīng, «умард/хойд нийслэл») — Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын нийслэл; улсынхаа улс төр, соёл, боловсролын төв;^[1] ямар нэгэн нэгжид (муж г.м) харьяалагддахгүй шууд улсын доор байдаг дөрвөн хотын нэг.

Бээжингийн хүн амын тоо огцом өсч байгаа. 1953 онд 2.8 сая, 1982 онд 9.2 сая, 2000 онд 13.6 сая хүн амтай байсан бол 2010 онд 19.6 сая оршин суугчтай болсон.^[2] Энэ нь улсдаа Шанхайн дараа, дэлхийд эхний 10-т багтах их тоо юм.

Нэр

Орчин цагт ямар ч хэл байсан энэ хотын нэр доорх хоёрын нэгэнд хамаарна.

Англи: Beijing, хас. Бейжің, сол. 베이징 be-i-jing гэх мэтээр жишээлж болох хятад хэлний чухал аялгуу болох умардын аялгууг баримталсан хэлбэр байдаг. 北京-г пинь-инь галиг (1982 оноос)-аар Běijīng («умард нийслэл») гэнэ. 北 běi - «умард», 京 jīng - «нийслэл» гэх хоёр дүрс үсэг юм. Монгол хэлнээ Бээжин, гэж хэвшин тогтсон нь үүнд багтана.
Франц: Pékin, Орос: Пекин, Англи: Peking гэх мэт нь адилхан 北京 гэж бичдэг ч өмнөд нутгийн аялгуунд тулгуурласан ДИУ-ын үед (1912 он) зохиогдсон галигаас тухайн хэлэнд анх орсноороо үлдэж хоцорсон хэлбэр юм.

Дээрх орчин цагийн нэрийг олохоосоо өмнө олон нэртэй байсан. Улсын нийслэл болсон X зуунаас эхлэн тоочъё. 938 оноос Хятан улсын 南京 Нань-жин «өмнөд нийслэл», 1122 оноос цөөхөн жил Сүн улсын 燕山 Янь-шан, 1153 оноос Алтан улсын 中都 Жүндү «дунд нийслэл», 1271 оноос Юань улсын 大都 Да-ду «их балгас/нийслэл» (монголчуудын хувьд Дайду^[3]). Энэ үед жуулчин Марко Поло хотын нэрийг Cambuluc (магадгүй «хан балгас») гэж тэмдэглэсэн байдаг. Дээрх нэрс цөм хятад ханзынх тул шууд үнэмшихэд бас л бэрх юм. 1368 оноос 北平 Бэй-пин «умардын амар түвшин», 1403 оноос одоогийнхоо нэрийг Мин улс, Чин улсын үеийг дамжин, 1928 оноос ДИУ-ын үед дахин Бэйпин нэртэй болсон бол эцэстээ 1949 оноос БНХАУ байгуулагдахад одоогийнхоо нэрийг эргэн олжээ.

Тээвэр

Төмөр зам

Бээжин мэдээж Хятадын төмөр замын сүлжээний зангилгаа юм. Бээжингээс Шанхай, Гуанжоу, Хонконг, Харбин, Өвөр Монголын Бугат, Циньхуандао, Чэндэ, Юаньпин хүрэх 8 үндсэн чиглэл байдаг. Мөн саяхнаас хурдны төмөр замтай болсон. 2011 онд Бээжин-Шанхайнх, 2008 онд Бээжин-Тяньжиных нээгджээ.

Бээжин хотод төмөр замын 40 өртөө байна.^[4] 2010 онд 7 сард төв өртөөнд (1959 онд баригдсан) нь өдөртөө 173, баруун өртөөнд (1996 оных) 232 галт тэрэг, хурдны замын урд өртөөнд (2008 оных) 163 галт тэрэг хүлээн авсан байна. 1909 онд баригдаж, 2009 онд өргөтгөгдсөн хойд өртөөнд энэ тоо харин 22 гэнэ.

Бээжингээс төмөр замаар улс доторх томоохон ямар ч томоохон хот руу очих шууд тасалбар олдоно. Монгол, Орос, Вьетнам, Умард Солонгос руу шууд очих олон улсын зорчигч тээх үйлчилгээ бий. Зорчигчийн тоо чиглэлээсээ хамаараад янз бүр байдаг.

Засаг захиргааны хуваарь

Газрын зураг	Дүүрэг/шянь	Ханз	Хүн ам (2010)^[5]	Талбай (км²)	Нягтшил (нэгж км²-т)
Дунчен Шичен 1. Шижиншань Чаоян Хайдянь Фентай 1 Ментоугоу Фаншань Тунжоу Шуньи Чанпин Дашин Пингу Миюнь Янчин Хуайроу
	Дунчен дүүрэг	东城区	919,000	40.6	22,635
	Шичен дүүрэг	西城区	1,243,000	46.5	26,731
	Чаоян дүүрэг	朝阳区	3,545,000	470.8	7,530
	Хайдянь дүүрэг	海淀区	3,281,000	426.0	7,702
	Фентай дүүрэг	丰台区	2,112,000	304.2	6,943
	Шижиншань дүүрэг	石景山区	616,000	89.8	6,860
	Тунжоу дүүрэг	通州区	1,184,000	870.0	1,361
	Шуньи дүүрэг	顺义区	877,000	980.0	895
	Чанпин дүүрэг	昌平区	1,661,000	1,430.0	1,162
	Дашин дүүрэг	大兴区	1,365,000	1,012.0	1,349
	Ментоугоу дүүрэг	门头沟区	290,000	1,331.3	218
	Фаншань дүүрэг	房山区	945,000	1,866.7	506
	Пингу дүүрэг	平谷区	416,000	1,075.0	387
	Хуайроу дүүрэг	怀柔区	373,000	2,557.3	146
	Миюнь шянь	密云县	468,000	2,335.6	200
	Янчин шянь	延庆县	317,000	1,980.0	160

Өнгө бүрийн тайлбар

Хуучин цагт хэрмээр хүрээлэгдэж байсан, одоо 2-р тойруугийн доторх хотын дүүрэг
2-р болон 5-р тойруугийн дотор хотлодог барилгажсан дүүрэг
6-р тойруугаар бөгжлөгддөг цөөн газраа барилгажсан хотын захын дүүрэг
Хотоос алс дүүрэг, хөдөө газар буюу шянь (шянь гэдгийг хятад хошуу гэж ойлгож болно)