Химийн индикатор: Засвар хоорондын ялгаа
Мөр 122: | Мөр 122: | ||
! pH-н интервал |
! pH-н интервал |
||
|- |
|- |
||
| [[Ализарины шар]] |
|||
|align="center" | шар |
|align="center" | шар |
||
|align="center" | бэхийн ягаан |
|align="center" | бэхийн ягаан |
||
Мөр 128: | Мөр 128: | ||
|- |
|- |
||
| [[Тимолфталеин]] |
| [[Тимолфталеин]] |
||
| өнгөгүй |
|align="center" | өнгөгүй |
||
| хөх, цэнхэр |
|align="center" | хөх, цэнхэр |
||
| 9,4 - 10,6 |
|align="center" | 9,4 - 10,6 |
||
|- |
|- |
||
| [[Фенолфталеин]] |
| [[Фенолфталеин]] |
||
| өнгөгүй |
|align="center" | өнгөгүй |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| 8,2 - 10,0 |
|align="center" | 8,2 - 10,0 |
||
|- |
|- |
||
| [[Крезолын улаан]] |
| [[Крезолын улаан]] |
||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| хүрэн улаан |
|align="center" | хүрэн улаан |
||
| 7,0 - 8,8 |
|align="center" | 7,0 - 8,8 |
||
|- |
|- |
||
| [[Нейтрал (саармаг) улаан]] |
| [[Нейтрал (саармаг) улаан]] |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| хүрэн |
|align="center" | хүрэн |
||
| 6,8 - 8,0 |
|align="center" | 6,8 - 8,0 |
||
|- |
|- |
||
| [[Фенолын улаан]] |
| [[Фенолын улаан]] |
||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| 6,8 - 8,0 |
| 6,8 - 8,0 |
||
|- |
|- |
||
| [[Бромтимолын хөх]] |
| [[Бромтимолын хөх]] |
||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| хөх |
|align="center" | хөх |
||
| 6,0 - 7,6 |
|align="center" | 6,0 - 7,6 |
||
|- |
|- |
||
| [[Лакмус]] (азолитмин) |
| [[Лакмус]] (азолитмин) |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| хөх |
|align="center" | хөх |
||
| 5,0 - 8,0 |
|align="center" | 5,0 - 8,0 |
||
|- |
|- |
||
| [[Метилйин улаан]] |
| [[Метилйин улаан]] |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| 4,4 - 6,2 |
|align="center" | 4,4 - 6,2 |
||
|- |
|- |
||
| [[Метилийн улбар шар]] |
| [[Метилийн улбар шар]] |
||
| сарнайн ягаан, шар |
|align="center" | сарнайн ягаан, шар |
||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| 3,0 - 4,4 |
|align="center" | 3,0 - 4,4 |
||
|- |
|- |
||
| [[Бромфенолын хөх]] |
| [[Бромфенолын хөх]] |
||
| улаан |
|align="center" | улаан |
||
| хөх |
|align="center" | хөх |
||
| 3,0 - 4,6 |
|align="center" | 3,0 - 4,6 |
||
|- |
|- |
||
| [[Тропеолин]] 00... |
| [[Тропеолин]] 00... |
||
|align="center" | - |
|||
| - |
|||
| шар |
|align="center" | шар |
||
| 1,4 - 3,2 |
|align="center" | 1,4 - 3,2 |
||
|} |
|} |
07:41, 26 Хоёрдугаар сар 2013-ий байдлаарх засвар
Индикатор (лат. indicator – заагч) — бодисын эсвэл түүний аль нэг бурдүүлэгчийн агууламжийн (концентраци) өөрчлөлтийг нүдэнд харагдахуйцаар (нүдээр тодорхойлж болохоор) илэрхийлэх нэгдэл (бодис). Жишээ нь, титрлэлтийн үед эсвэл рН, еН г.м. үзүүлэлтүүдийг богино хугацаанд тодорхойлоход ашиглагддаг. Янз бүрийн тусгай зориулалтын индикаторууд байдаг. Жишээ нь цацраг идэвхжилийн хэмжээг тодорхойлох.
Индикаторуудын хэрэглээ
Индикаторууд нь шингэн ба хийний бүтцийг богино хугацаанд тодорхойлох, өөрчлөлтийг хянах, эсвэл химийн урвалын явцыг ажиглах боломжыг олгодог.
Хүчил-суурийн индикаторыуудыг өргөн ашигладаг. Тэдгээрийн усан уусмал нь орчны рН-с хамааран өнгөө өөрчилдөг. Өнгө өөрчлөгддөг шалтгаан нь, хүчиллэг ба шүлтлэг орчинд индикаторын молекулын бүтэц өөрчлөгдөгт оршино. Энэ өөрчлөлт нь уусмалын гэрлийн спектрийн шингээлтийг өөрчилдөг.
Хийн орчны бүтцийг тодорхойлоход индикаторын цаас эсвэл индикаторын хоолойг ашигладаг.
Индикаторуудын молекулын бүтэц ба өнгө
Трифенилметаны будаг - индикаторууд
Трифенилметаны будагууд өргөн ашиглагддаг индикаторууд бөгөөд тэдний дийлэнх нь химийн индикаторын үүргийг гүйцэтгэдэг.
Нэр | 2" | 2 | 3 | 4 | 5 | 2' | 3' | 4' | 5' |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Бромтимолын хөх | SO3− | Me | Br | OH | MeEt | Me | Br | OH | MeEt |
Бромфенолын хөх | SO3− | H | Br | OH | Br | H | Br | OH | Br |
Бромкрезолын ногоон | SO3− | Me | Br | OH | Br | Me | Br | OH | Br |
Крезолын улаан | SO3− | H | Me | OH | H | H | Me | OH | H |
Фенолфталеин | CO2− | H | H | OH | H | H | H | OH | H |
Тимолфталеин | CO2− | Me | H | OH | MeEt | Me | H | OH | MeEt |
Малахитын ногоон | H | H | H | NMe2 | H | H | H | NMe2 | H |
Азобензолын уламжлалууд - индикаторууд
.
Индикаторын төрлүүд
- Хүчил-суурийн индикаторууд
- Редокс-индикаторууд, тэдгээрийн Ох- и Red хэлбэрүүд өөр өөр өнгөтэй байдаг
- Металлиндикаторууд
- Адсорбцийн индикаторууд
Өргөн тархсан хүчил-суурийн индикаторууд
Индикатор | Өнгө/хүчиллэг хэлбэр | Өнгө/шүлтлэг хэлбэр | pH-н интервал |
---|---|---|---|
Ализарины шар | шар | бэхийн ягаан | 10,1 - 12,1 |
Тимолфталеин | өнгөгүй | хөх, цэнхэр | 9,4 - 10,6 |
Фенолфталеин | өнгөгүй | улаан | 8,2 - 10,0 |
Крезолын улаан | шар | хүрэн улаан | 7,0 - 8,8 |
Нейтрал (саармаг) улаан | улаан | хүрэн | 6,8 - 8,0 |
Фенолын улаан | шар | улаан | 6,8 - 8,0 |
Бромтимолын хөх | шар | хөх | 6,0 - 7,6 |
Лакмус (азолитмин) | улаан | хөх | 5,0 - 8,0 |
Метилйин улаан | улаан | шар | 4,4 - 6,2 |
Метилийн улбар шар | сарнайн ягаан, шар | шар | 3,0 - 4,4 |
Бромфенолын хөх | улаан | хөх | 3,0 - 4,6 |
Тропеолин 00... | - | шар | 1,4 - 3,2 |