Тува ястан: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 17: | Мөр 17: | ||
}} |
}} |
||
''' |
'''Тува́''' (дуудлага нь [туваа], [[тувагаар]] '''Тыва''', олон тоонд Тывалар, дуудлага нь [т<sub>э</sub>ваа], [[оросоор]] олон тоонд Тувинцы, уламжлалт монгол тодорхойлолтоор '''Урианхай''', бүр тодруулвал '''[[Тагны нуруу|Тагны]] Урианхай''') — [[Соён]]ы нуруугаар голлон нутагладаг овог аймаг. Тува хэмээх нэр анх "[[Монголын нууц товчоо]]"-нд "Туба" хэмээн тэмдэглэгдсэн байдаг. Тувачуудыг [[Урианхай]]чуудтай гарал нэгтэй гэж түүхчид үздэг. Тувачууд одоо үед [[ОХУ]]-ын [[Бүгд Найрамдах Тува Улс]]ад голлон амьдарч байдаг. Тагна Урианхай, Соён уранхай гэж 2 хуваагддаг бөгөөд тэд нь Хар сүлд болон Цагаан сүлдээр бас ялгагддаг байна. Одоогийн ОХУ-д амьдарч байгаа Тувачууд [[Хиргис]] болон [[Сахачууд]]тай (Якутууд) холилдон бий болсон байна. Тува нь түрэг хэлтэй юм. Тэд [[Монгол улс]]ын [[Баян-Өлгий]] аймгийн [[Цэнгэл сум]]анд олноороо амьдрахаас гадна [[Увс]], [[Ховд]] аймагт цөөн тоогоор оршин суудаг. Тува хэмээх нэрийг Тоба нартай холбож үзэх явдал бий. |
||
==Мөн үзэх== |
==Мөн үзэх== |
02:05, 8 Тавдугаар сар 2013-ий байдлаарх засвар
Тува ястан | |
Wrestling competition in Tos Bulak.jpg Тува бөх барилдаан — «хүреш» | |
Олон нэр | орос, англи бичгээс → Тува тува, англи бичгээс → Тыва монгол уламжлалаас → Тагны Урианхай |
---|---|
Өнөөгийн байдал | |
Нутаг орон | Дэлхий даяар — 280 мянга. Үүнээс: Орос (ОХУ) — 263,934 (2010)[1] Хятад (БНХАУ) — 3,900 (багцаа)[3] |
Хэл аялга | төрөлх Тува хэл, Орост бас Орос хэл, Монгол Хятад хоёрт мөн Монгол хэл |
Бичиг үсэг | кирил үсэгт тува бичиг (1943 оноос) |
Шүтлэг | Шарын ёст Буддын шашин, Бөө мөргөл |
Төрөл холбоо | |
Ойр төрөл | Соёд, Цаатан; Урианхай ястан |
Хэл угсаа | Түрэг угсаатан / Түрэгжин хэлтэн |
Дотносол | Монгол туургатан, Түрэг-Монгол |
Тува́ (дуудлага нь [туваа], тувагаар Тыва, олон тоонд Тывалар, дуудлага нь [тэваа], оросоор олон тоонд Тувинцы, уламжлалт монгол тодорхойлолтоор Урианхай, бүр тодруулвал Тагны Урианхай) — Соёны нуруугаар голлон нутагладаг овог аймаг. Тува хэмээх нэр анх "Монголын нууц товчоо"-нд "Туба" хэмээн тэмдэглэгдсэн байдаг. Тувачуудыг Урианхайчуудтай гарал нэгтэй гэж түүхчид үздэг. Тувачууд одоо үед ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Тува Улсад голлон амьдарч байдаг. Тагна Урианхай, Соён уранхай гэж 2 хуваагддаг бөгөөд тэд нь Хар сүлд болон Цагаан сүлдээр бас ялгагддаг байна. Одоогийн ОХУ-д амьдарч байгаа Тувачууд Хиргис болон Сахачуудтай (Якутууд) холилдон бий болсон байна. Тува нь түрэг хэлтэй юм. Тэд Монгол улсын Баян-Өлгий аймгийн Цэнгэл суманд олноороо амьдрахаас гадна Увс, Ховд аймагт цөөн тоогоор оршин суудаг. Тува хэмээх нэрийг Тоба нартай холбож үзэх явдал бий.