Алжир: Засвар хоорондын ялгаа

Холбоос засах
Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
бNo edit summary
б робот Арилгаж байна: arc (strong connection between (2) mn:Алжир and arc:ܓܙܐܐܪ),tl (strong connection between (2) mn:Алжир and tl:Arhelya),ps (strong connection between (2) mn:Алжир and [[ps:ال...
Мөр 117: Мөр 117:
[[ar:الجزائر]]
[[ar:الجزائر]]
[[an:Alcheria]]
[[an:Alcheria]]
[[arc:ܓܙܐܝܪ]]
[[frp:Alg·èrie]]
[[frp:Alg·èrie]]
[[ast:Arxelia]]
[[ast:Arxelia]]
Мөр 145: Мөр 144:
[[ga:An Ailgéir]]
[[ga:An Ailgéir]]
[[gd:Aildiria]]
[[gd:Aildiria]]
[[gl:Alxeria - الجزائر]]
[[ko:알제리]]
[[ko:알제리]]
[[ha:Aljeriya]]
[[ha:Aljeriya]]
Мөр 166: Мөр 164:
[[kw:Aljeri]]
[[kw:Aljeri]]
[[ht:Aljeri]]
[[ht:Aljeri]]
[[ku:Alcerya]]
[[lad:Arjelia]]
[[lad:Arjelia]]
[[la:Algerium]]
[[la:Algerium]]
Мөр 177: Мөр 174:
[[ml:അള്‍ജീറിയ]]
[[ml:അള്‍ജീറിയ]]
[[ms:Algeria]]
[[ms:Algeria]]
[[na:Algeria]]
[[nl:Algerije]]
[[nl:Algerije]]
[[ja:アルジェリア]]
[[ja:アルジェリア]]
Мөр 184: Мөр 180:
[[nov:Algeria]]
[[nov:Algeria]]
[[oc:Argeria]]
[[oc:Argeria]]
[[ps:الجېريا]]
[[pms:Algerìa]]
[[pms:Algerìa]]
[[nds:Algerien]]
[[nds:Algerien]]
Мөр 204: Мөр 199:
[[fi:Algeria]]
[[fi:Algeria]]
[[sv:Algeriet]]
[[sv:Algeriet]]
[[tl:Alherya]]
[[kab:Dzayer]]
[[kab:Dzayer]]
[[th:ประเทศแอลจีเรีย]]
[[th:ประเทศแอลจีเรีย]]
Мөр 215: Мөр 209:
[[wa:Aldjereye]]
[[wa:Aldjereye]]
[[wo:Alseeri]]
[[wo:Alseeri]]
[[yi:על זשאזירא]]
[[zh:阿尔及利亚]]
[[zh:阿尔及利亚]]

02:45, 3 Наймдугаар сар 2013-ий байдлаарх засвар

Бүгд Найрамдах Ардчилсан
Алжир Ард Улс
الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
улсын далбаа
Төрийн далбаа
Төрийн сүлд
Уриа: Араб: بالشّعب وللشّعب
«Хүмүүсээс хүмүүст»
Төрийн дуулал: Араб: قَسَمًا
Kaссаман
«Тангараг»
Нийслэл
Алжир
Албан ёсны хэлАраб[1]
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн орон нутгийн хэлБербер
Төр засагЕрөнхийлөгчийн бүгд найрамдах засаг
• Ерөнхийлөгч
Абдельазиз Бутефлика
• Ерөнхий сайд
Ахмед Уяхья
Түүхэн суурь
• Хаммадын улс
1014 он
• Зьяны улс
1235 он
• Осман гүрний эрхэнд
1516 он
• Францын эрхэнд
1830 он
• Тусгаар тогтносон
1962 оны 7 сарын 5
Газар нутаг
• Нийт
2381741 км2 (10)
• Усны эзлэх талбай (%)
ялихгүй
Хүн ам
• 2012 тооцоо
37,100,000
• Тооллого
29,100,867
• Нягтаршил
14.6/км2
ДНБ (ХАЧТ)2011 тооцоо
• Нийт
$263.321 тэрбум[2] (47)
• Нэг хүнд ноогдох
$7,179[2] (100)
ДНБ (нэрлэсэн)2011 тооцоо
• Нийт
$192.384 тэрбум[2] (49)
• Нэг хүнд ноогдох
$5,245[2] (93)
ОТББИ (1995)35.3[3]
Error: Invalid Gini value
ХХИ (2011)▲ 0.698[4]
Error: Invalid HDI value · 96
Мөнгөний нэгжАлжир динар (DZD)
Цагийн бүс+1
Жолооны талбаруун[5]
Утасны томьёо+213
Домэйн нэр.dz, الجزائر.


Алжир(Араб: الجزائر, Al Jaza'ir (IPA:ɛlʤɛˈzɛːʔir), Бербер: , Dzayer), албан ёсоор Бүгд Найрамдах Ардчилсан Алжир Ард Улс нь хойд Африкт орших улс юм. Газар нутгаараа тивдээ хоёрт, дэлхийд 11-т жагсдаг. Зүүн хойд талаараа Тунис, зүүн талаараа Ливи, зүүн өмнөд талаараа Нигер, баруун өмнөд талаараа Мали, Мавритан, баруун хойд талаараа Марокко улсуудтай тус тус хиллэнэ. Баруун талд нь маргаантай газар нутаг болох Баруун Сахар орших бөгөөд хойд талд нь Газар дундын тэнгис байрлана.

Алжир нь НҮБ, Африкийн холбоо, ОПЕК зэрэг байгууллагуудын гишүүн орон юм. Мөн Магрибийн Араб холбоог байгууллахад их хувь нэмэр үзүүлсэн. Алжир нь үндсэн хуулиндаа Ислам, Араб, ба Амазиг (Бербер) улс гэж тодорхойлогдсон байдаг.

Нэрийн гарал

Тус улсын нэр нь Алжир хотын нэрээс гаралтай. Харин хотын нэр нь jazā’ir banī mazghanā (арабаар "(Берберийн аймаг) Аит Мазганнагийн арлууд" гэсэн үг) гэх хотын хуучин нэрний товчилсон хэлбэр Al-jazā’ir гэсэн үгнээс гаралтай. Дундад зууны эхэн үеийн газарзүйчид al-Idrisi болон Yaqut al-Hamawi гэж бичсэн байдаг.

Сонгодог үед Алжирын хойд нутгийг Нумиди гэдэг байсан бөгөөд өнөөгийн Тунисын баруун нутаг, Мароккогийн зүүн нутаг хамрагддаг байжээ.

Түүх

Эртний түүх

Алжирийн Тамугади дахь Ромын Тражаны хаалга

Берберүүд дор хаяж МЭӨ 10000 оноос Алжирт нутаглаж байжээ.[6][7][8][9][10][11][12] МЭӨ 1000 оноос хойш карфагэнчүүд эргийн дагуу суурин байгуулж эхэлсэн. Берберүүд Пүнийн дайнаар үүссэн боломжийг ашиглан Карфагэнээс тусгаар тогтнож, берберийн хаант улсууд үүсч эхэлжээ. Эднээс хамгийн алдартай нь Нумиди юм.

Гэвч МЭӨ 200 онд берберүүд дахин эзлэгдэв. Энэ удаад Ромын бүгд найрамдах улс тэднийг харьяандаа оруулжээ. Баруун Ромын эзэнт улс задран унахад берберүүд олон газар дахин тусгаар тогтносон улсаа байгуулсан бол үлдсэн хэсэгт нь вандалууд хяналтаа тогтоож, Византийн эзэн хаан I Юстинианы цэрэгт цохигдон хөөгдөх хүртлээ тэндээ байжээ. Византийн эзэнт гүрэн улмаар тус орны зүүн хэсгийг VIII зуунд арабчууд ирэх хүртэл хатуу чанга гарын дор барьж байв.

Дундад зуун

Хоёр салбар болох Санхаджа болон Заната нь цаашаа олон аймагт хуваагдаж байсан бөгөөд Магрибийн бүс бүр хэд хэдэн аймгаас бүрдэж байв.[13][14] Дундад зууны үед берберийн хэд хэдэн династи үүсэн гарч ирж байлаа.[13][15]

Лалын шашин нэвтэрсэн нь

Алжирын их мечет

Лалын шашинт арабын армиуд Алжирыг байлдан дагуулж, бербер удирдагчдыг нь мохотгож, Умайяд арабын династи задран унасны дараа маш олон династи бүрэлдэн бий болжээ. Эдгээр династийн дотор Альмохад, Альморавид, Египетийн Фатимид, Абдэлвадид хамгийн алдартай нь юм.

Кабилийн Кутамаг өөрийн үйл хэрэгтээ урвуулсан лалын шийт шашинт Фатимидууд Рустамидыг түлхэн унагаж, Египетийг эзэлж, Алжир, Тунисыг Зирид угсааны вассалууддаа үлдээжээ. Зиридүүд бослого гарахад Фатимид династи хүн ам олонтой арабын нэгэн аймаг болох Бану Хилалыг илгээж тэдний хүчийг сулруулжээ.

Эшлэл

  1. ↑ (28 November 1996). Constitution of Algeria Art. 3. Office of President of Algeria. Retrieved 21 September 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Database (September 2011). "5. Report for Selected Countries and Subjects". [[World Economic Outlook|World Economic Outlook Database]]. International Monetary Fund. Retrieved 8 October 2011. {{cite book}}: URL–wikilink conflict (help)
  3. ↑ Staff (undated). "Distribution of Family Income – Gini Index". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Archived from the original on 23 July 2010. Retrieved 1 September 2009. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ "Human Development Report 2011. Human Development Index Trends" (PDF). United Nations. Retrieved 2 November 2011.
  5. ↑ Could the UK drive on the right? map at the BBC
  6. ↑ TripAtlas.com - About Algeria
  7. ↑ Arab Index - Country Info
  8. ↑ Africa-Investor.com - News
  9. ↑ http://www.grconsultants.org/Country/Algeria_Expat_Relocation_Mobility_Management_GRC_2009.pdf
  10. ↑ Snapshot, Africa: Algeria
  11. ↑ Algeria at AllExperts
  12. ↑ VOYAGES - Small ship expeditions to historic shores of Africa
  13. ↑ 13.0 13.1 Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique Septentrionale De Ibn Khaldūn, William MacGuckin
  14. ↑ Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique Septentrionale Par Ibn Khaldūn, William MacGuckin Slane (in French). pp. XV. Retrieved 2009-02-28.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  15. ↑ "Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique Septentrionale Par Ibn Khaldūn, William MacGuckin Slane" (in French). pp. X. Retrieved 2009-02-28.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

Гадаад холбоос

Stub icon

Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.

"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Алжир&oldid=357253"-с авсан