Чимкент: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
|||
Мөр 58: | Мөр 58: | ||
== Түүх == |
== Түүх == |
||
Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшжээ. 10 км зайтай байдаг [[ |
Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшжээ. 10 км зайтай байдаг [[Сайрам]] орох [[Торгоны зам]]ыг хамгаалдаг байв. Түрэг болон согдын хооронд арилжаа наймаа хийгддэг байсан. Дараагийн зуудад умард өмнөдийн нүүдэлчин ард түмэн ээлжлэн хянаж байгаад [[Хоканд]], 1810 онд [[Бухарын эмирт улс|Бухар]], 1864 онд [[Оросын эзэнт гүрэн|Хаант Оросын]] мэдэлд оржээ. 1914 онд «Черняев» гэж нэртэй болсон ч 1924 хуучин нэр сэргэв. 1930-аад оноос эхлэн онцгойр 1940-өөд онд дайны техник, 1950-аад оноос бүх төрлийн аж үйлдвэр эрчимтэй баригдаж, хүн ам олширжээ. 1967 онд нэг үймээн болж байсан. 1992 онд Хасаг улсын төрийн шийдвэрээр «Шымкент» болгосон ч Хасаг улсын гадна, зарим хэлнээ «Чимкент» нь байсаар байна. |
||
== Хүн ам == |
== Хүн ам == |
04:28, 16 Дөрөвдүгээр сар 2014-ий байдлаарх засвар
Шымкент хот | |||
---|---|---|---|
мужийн хот | |||
Гудамж, өргөн чөлөө хоёрын уулзвар, түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр |
|||
|
|||
Улс орон | Казахстан (БНКазУ) | ||
Муж, аймаг | Өмнө Казахстан | ||
Мужийн хот | Шымкент | ||
Газар нутаг | 347 км² | ||
Газрын байц | д.т.д. 506 м | ||
Хүн ам (2013) | 667,560 хүн | ||
Ард түмэн | Хасаг үндэстэн (64.8%) Орос үндэстэн (14.5%) Узбек үндэстэн (13.7%) |
||
Нутгийн олон | Шымкентийнхэн | ||
Түүх | XII зуун — суурин үүссэн хуучин нэрс - Чимкент, Черняев, Неджикет |
||
Цагийн бүс | Хасагийн үндсэн цаг (ГЦ+6) | ||
Утасны дуг. | +7 7252 | ||
Цахим хуудас | shymkent.gov.kz |
Шымкент (хас. Шымкент) гэж Казахстан (Хасаг улс)-ы Өмнө Казахстан мужийн засаг захиргааны төв буюу улсынхаа өмнөд хязгаарт байрладаг 683 мянган хүнтэй хот байдаг. Хүн амын тоогоор Алматы, Астанагийн л ард орно.
Нэр
Орос, Зөвлөлтийн үед Чимкент гэдэг байв. Монгол, орос үгний «чи..»-г хасагаар «шы..» гэж бичдэгийг анзаарвал монголоор «Чимкент» гэж үргэлжлүүлэх нь зөв. Гэвч орос нь өөрчлөгдчихөөд байхад ингэж зүтгэх хүн цөөн.
«Кент» гэдэг нь хот балгас гэсэн утгатай олон хэлнээ байгаа нийтлэг үг, харин «шым»-ийн утга тодорхойгүй.
Түүх
Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшжээ. 10 км зайтай байдаг Сайрам орох Торгоны замыг хамгаалдаг байв. Түрэг болон согдын хооронд арилжаа наймаа хийгддэг байсан. Дараагийн зуудад умард өмнөдийн нүүдэлчин ард түмэн ээлжлэн хянаж байгаад Хоканд, 1810 онд Бухар, 1864 онд Хаант Оросын мэдэлд оржээ. 1914 онд «Черняев» гэж нэртэй болсон ч 1924 хуучин нэр сэргэв. 1930-аад оноос эхлэн онцгойр 1940-өөд онд дайны техник, 1950-аад оноос бүх төрлийн аж үйлдвэр эрчимтэй баригдаж, хүн ам олширжээ. 1967 онд нэг үймээн болж байсан. 1992 онд Хасаг улсын төрийн шийдвэрээр «Шымкент» болгосон ч Хасаг улсын гадна, зарим хэлнээ «Чимкент» нь байсаар байна.
Хүн ам
Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан.[1] Үүнд:
Харин одоо буюу 2011 онд тоолоход 629,069 оршин суугчтай байна.[2] Үүнд:
- хасаг үндэстэн — 64.8%
- орос үндэстэн — 14.5%
- узбек үндэстэн — 13.7%
- азербайжан үндэстэн — 1.8% эзэлж байгаа. Хүн амын ихэнх нь орос (74%), хасаг (72%) хэлтэй.
Чимкент | |
Монгол нэрийдэл | |
---|---|
кирилл үсгээр | |
монгол | Шымкент Чимкент |
англи | Shymkent Chimkent (хуучин) |
орос | Шымкент Чимкент (хуучин) |
узбек | Chimkent |
хасаг | Шымкент |
киргис | Чымкент |