Чимкент: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
|||
| Мөр 62: | Мөр 62: | ||
== Хүн ам == |
== Хүн ам == |
||
Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан.<ref name="demoscope.ru">[http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=893 Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.]</ref> Үүнд: |
Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан.<ref name="demoscope.ru">[http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=893 Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.]</ref> Үүнд: |
||
* [[сарт]] — 84.6 % |
* [[сарт]] (үндсэндээ узбек) — 84.6 % |
||
* орос — 5.7 % |
* орос — 5.7 % |
||
* ''киргиз-кайсак'' ([[хасаг]]) — 4.0 % |
* ''киргиз-кайсак'' ([[хасаг]]) — 4.0 % |
||
05:11, 16 Дөрөвдүгээр сар 2014-ий байдлаарх засвар
| Шымкент хот | |||
|---|---|---|---|
| мужийн хот | |||
 түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр |
|||
|
|||
  Шымкент |
|||
| Улс орон |  Казахстан (БНКазУ) |
||
| Муж, аймаг | Өмнө Казахстан | ||
| Мужийн хот | Шымкент | ||
| Газар нутаг | 347 км² | ||
| Газрын байц | д.т.д. 506 м | ||
| Хүн ам (2013) | 667,560 хүн | ||
| Ард түмэн | Хасаг үндэстэн (64.8%) Орос үндэстэн (14.5%) Узбек үндэстэн (13.7%) |
||
| Нутгийн олон | Шымкентийнхэн | ||
| Түүх | XII зуун — суурин үүссэн хуучин нэрс - Чимкент, Черняев, Неджикет |
||
| Цагийн бүс | Хасагийн үндсэн цаг (ГЦ+6) | ||
| Утасны дуг. | +7 7252 | ||
| Цахим хуудас | shymkent.gov.kz | ||
Шымкент (хас. Шымкент) гэж Казахстан буюу Хасаг улсын Өмнө Казахстан мужийн засаг захиргааны төв, 683 мянган хүнтэй хот байна. Узбектэй хиллэх өмнөд хилд оршдог. Хүн амын тоогоор Алматы, Астанагийн дараа 3-рт орно.
Нэр
Орос, Зөвлөлтийн үед Чимкент гэдэг байв. Монгол, орос үгний «чи..»-г хасагаар «шы..» гэж бичдэгийг анзаарвал монголоор «Чимкент» гэж үргэлжлүүлэх нь зөв. Гэвч орос нь өөрчлөгдчихөөд байхад ингэж зүтгэх хүн цөөн.
«Кент» гэдэг нь хот балгас гэсэн утгатай олон хэлнээ байгаа нийтлэг үг, харин «шым»-ийн утга тодорхойгүй.
Түүх
Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшжээ. 10 км зайтай байдаг Сайрам орох Торгоны замыг хамгаалж байжээ. Түрэг болон согдын хооронд арилжаа наймаа хийгддэг байв. Дараагийн зуудад умард өмнөдийн нүүдэлчин ард түмэн ээлжлэн хянаж байгаад Хоканд, 1810 онд Бухар, 1864 онд Хаант Оросын мэдэлд оржээ. 1914 онд «Черняев» гэж нэртэй болсон ч 1924 хуучин нэр сэргэв. 1930-аад оноос эхлэн онцгойрч 1940-өөд онд дайны техник, 1950-аад оноос бүх төрлийн аж үйлдвэр эрчимтэй баригдаж, хүн ам олширжээ. 1967 онд нэг үймээн болж байсан. 1992 онд Хасаг улсын төрийн шийдвэрээр «Шымкент» болгосон ч Хасаг улсын гадна, зарим хэлнээ «Чимкент» нь байсаар байна.
Хүн ам
Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан.[1] Үүнд:
- сарт (үндсэндээ узбек) — 84.6 %
- орос — 5.7 %
- киргиз-кайсак (хасаг) — 4.0 %
- украйн — 1.8 %
- еврей — 1.6 % байв.
Харин одоо буюу 2011 онд тоолоход 629,069 оршин суугчтай байна.[2] Үүнд:
- хасаг үндэстэн — 64.8%
- орос үндэстэн — 14.5%
- узбек үндэстэн — 13.7%
- азербайжан үндэстэн — 1.8% эзэлж байгаа. Хүн амын ихэнх нь орос (74%), хасаг (72%) хэлтэй.
| Чимкент | |
| Монгол нэрийдэл | |
|---|---|
| кирилл үсгээр | |
| монгол | Шымкент Чимкент |
| англи | Shymkent Chimkent (хуучин) |
| орос | Шымкент Чимкент (хуучин) |
| узбек | Chimkent |
| хасаг | Шымкент |
| киргис | Чымкент |
