Төмөр Өлзийт хаан: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
No edit summary |
||
| Мөр 1: | Мөр 1: | ||
{{Хаан |
{{Хаан |
||
|image=[[Зураг:YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg|250px]] |
|image=[[Зураг:YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg|250px]] |
||
|caption= Юаны үеийн |
|caption= Юаны үеийн Төмөр хааны хөрөг |
||
|reign=1294 оны 5 сарын 10 – 1307 оны 2 сарын 10 |
|reign=1294 оны 5 сарын 10 – 1307 оны 2 сарын 10 |
||
|coronation=1294 оны 5 сарын 10 |
|coronation=1294 оны 5 сарын 10 |
||
|name=Төмөр<br />{{mongolUnicode|ᠲᠡᠮᠦᠷ}} |
|name=Төмөр<br />{{mongolUnicode|ᠲᠡᠮᠦᠷ}} |
||
|othertitles=Өлзийт хаан {{mongolUnicode|ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ}} |
|othertitles=Өлзийт хаан {{mongolUnicode|ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ}} |
||
|predecessor =[[Хубилай хаан |
|predecessor =[[Хубилай хаан]] |
||
|successor =[[Хайсан хүлэг хаан |
|successor =[[Хайсан хүлэг хаан]] |
||
| queen =[[Булган хатан]] |
| queen =[[Булган хатан]] |
||
|royal house =[[Боржигин]] |
|royal house =[[Боржигин]] |
||
|date of birth={{birth date|1265|10|15}} |
|date of birth={{birth date|1265|10|15}} |
||
|date of death ={{death date and age|1307|2|10|1265|10|15}} |
|date of death ={{death date and age|1307|2|10|1265|10|15}} |
||
|place of death= |
|place of death= Ханбалиг (одоогийн [[Бээжин]]) |
||
}} |
}} |
||
[[Зураг:Mongol dominions1.jpg|thumb|left|250px|right|Монгол улс]] |
[[Зураг:Mongol dominions1.jpg|thumb|left|250px|right|Монгол улс]] |
||
==Амьдрал== |
==Амьдрал== |
||
Төмөр нь [[Чингим]]ийн 3-р хөвгүүн болон 1265 оны 10сарын 15нд төржээ. Хубилай хааны том хүү Дорж залуу насандаа өөд болсон учир түүний 2 дахь хүү болох Төмөрийн аав [[Чингим]] угсаа залгамжлагч хунтайж болсон. Гэвч хүү Төмөрөө 21 настайд нь өөд болжээ. |
|||
Тэрээр Өвөг эцгийнхээ мөрийг дагаж 1287 онд [Наяны бослого |
Тэрээр Өвөг эцгийнхээ мөрийг дагаж 1287 онд [Наяны бослого |
||
[[Наяны бослого|Наяны бослогыг]] дархаар явжээ. Тэгээд Төмөр болон Хубилайн түшмэл Төмөртэй хамт Наяныг даржээ.1293 онд Хубилай Төмөрийг [[Хархорум]] хот болон түүний ойр хавын газрын харгалзагчаар тавьжээ.1294 онд Хубилайг нас барсны дараа түүний түшмэлүүд нэн даруй хуралдай заралжээ. |
[[Наяны бослого|Наяны бослогыг]] дархаар явжээ. Тэгээд Төмөр болон Хубилайн түшмэл Төмөртэй хамт Наяныг даржээ.1293 онд Хубилай Төмөрийг [[Хархорум]] хот болон түүний ойр хавын газрын харгалзагчаар тавьжээ.1294 онд Хубилайг нас барсны дараа түүний түшмэлүүд нэн даруй хуралдай заралжээ. |
||
| Мөр 23: | Мөр 23: | ||
{{s-start}} |
{{s-start}} |
||
{{Залгамжлал |
{{Залгамжлал |
||
|өмнө =[[Хубилай хаан |
|өмнө =[[Хубилай хаан]] |
||
|албан_тушаал =[[ |
|албан_тушаал =[[Их Монгол улс]]ын [[Монголын хаадын жагсаалт|хаан]] |
||
|он =1294-1307 |
|он =1294-1307 |
||
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан |
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан]] |
||
}} |
}} |
||
{{Залгамжлал |
{{Залгамжлал |
||
|өмнө =[[Хубилай хаан |
|өмнө =[[Хубилай хаан]] |
||
|албан_тушаал =[[Юань улс]]ын хаан |
|албан_тушаал =[[Юань улс]]ын хаан |
||
|он =1294-1307 |
|он =1294-1307 |
||
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан |
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан]] |
||
}} |
}} |
||
{{Залгамжлал |
{{Залгамжлал |
||
|өмнө =[[Хубилай хаан |
|өмнө =[[Хубилай хаан]] |
||
|албан_тушаал =[[Хятад (иргэншил)|Хятадын]] хаан |
|албан_тушаал =[[Хятад (иргэншил)|Хятадын]] хаан |
||
|он =1294-1307 |
|он =1294-1307 |
||
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан |
|дараа =[[Хайсан Хүлэг хаан]] |
||
}} |
}} |
||
{{end}} |
{{end}} |
||
17:39, 20 Зургаадугаар сар 2015-ий байдлаарх засвар
| Төмөр ᠲᠡᠮᠦᠷ | |
|---|---|
 Юаны үеийн Төмөр хааны хөрөг | |
| Хаанчлал | 1294 оны 5 сарын 10 – 1307 оны 2 сарын 10 |
| Хаан суусан | 1294 оны 5 сарын 10 |
| Бусад хэргэм | Өлзийт хаан ᠥᠯᠵᠡᠶᠢᠲᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ |
| Төрсөн огноо | 1265 оны 10 сарын 15 |
| Өнгөрсөн огноо | February 10, 1307 (41 насалсан) |
| Өнгөрсөн газар | Ханбалиг (одоогийн Бээжин) |
| Өмнөх | Хубилай хаан |
| Удаах | Хайсан хүлэг хаан |
| Их хатан | Булган хатан |
| Ургийн овог | Боржигин |
Амьдрал
Төмөр нь Чингимийн 3-р хөвгүүн болон 1265 оны 10сарын 15нд төржээ. Хубилай хааны том хүү Дорж залуу насандаа өөд болсон учир түүний 2 дахь хүү болох Төмөрийн аав Чингим угсаа залгамжлагч хунтайж болсон. Гэвч хүү Төмөрөө 21 настайд нь өөд болжээ. Тэрээр Өвөг эцгийнхээ мөрийг дагаж 1287 онд [Наяны бослого Наяны бослогыг дархаар явжээ. Тэгээд Төмөр болон Хубилайн түшмэл Төмөртэй хамт Наяныг даржээ.1293 онд Хубилай Төмөрийг Хархорум хот болон түүний ойр хавын газрын харгалзагчаар тавьжээ.1294 онд Хубилайг нас барсны дараа түүний түшмэлүүд нэн даруй хуралдай заралжээ. Чингимийн 2-р хүү Дармабала 1292 онд нас барсан тул түүний хөвгүүн Гамала, Төмөр 2 хаан ширээнд суух эрхтэй байсан. Төмөр хэдийгээр Хубилайн таалсан нэгэн боловч албан ёсоор хаан ширээг өвлөж аваагүй байсан. Тэрээр залуу насандаа архи дарсанд дурлаж ховдог шунахай сэтгэлтэй байсан тул өвөг эцэгтээ зэмлүүлж байсан. Тэр Монгол руу илгээгдэхдээ хэдийгээр өв залгамжлагчийн тамгыг авсан ч, албан ёсоор хаан суудлыг өвлөөгүй. 4-р сарын 14-ний хурилдай дээр санал гаргасан нь Хубилай хаан өөрөө Чингис хааны билэг сургаалыг хамгийн сайн мэддэг хүн хаан болох ёстой гэж хэлсэн тул 2 өрсөлдөхөөр болдог. Төмөрийн уран ярууд түүний ах Гамала нь ялагдсан. Бүх хүмүүс "Төмөр илүү мэдэж байна..... тэр бол хаан ширээний жинхэнэ залгамжлагч " хэмээн орилж байв. Зөвлөлийн тэргүүн Баян жанжин нь зөвхөн Хубилай хааны сонголт болох Төмөрийг л дэмжихээ зарлажээ. Төмөрийг Хубилайн бүх түшмэд болон түүний ээж Хөхжин хатан дэмжиж байсан тул Гамала хэдий хаан ширээнд санаархаж байсан ч ялагдсанаа хүлээжээ. Тэрээр түүхэндээ том гавьяа байгуулсангүй, улсаа яг Хубилай хааны өвлүүлснээр нь үлдээж чаджээ. Өлзийт Төмөр хаан нь 1307 оны 2сарын 10нд таалал төгсчээ. Таалал төгссөний дараа түүнд Хайсан хүлэг хаан Өлзийт хэмээх цолыг нэхэн өргөмжилсөн.
| Өмнөх Хубилай хаан |
Их Монгол улсын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |
| Өмнөх Хубилай хаан |
Юань улсын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |
| Өмнөх Хубилай хаан |
Хятадын хаан 1294-1307 |
Дараах Хайсан Хүлэг хаан |