Бүрэн засагч: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
No edit summary |
||
| Мөр 7: | Мөр 7: | ||
| predecessor = [[Түгээмэл Элбэгт]] |
| predecessor = [[Түгээмэл Элбэгт]] |
||
| successor = [[Бадаруулт Төр]] |
| successor = [[Бадаруулт Төр]] |
||
| spouse = [[Хатан хаан |
| spouse = [[Хатан хаан Буян]] |
||
| issue = байхгүй |
| issue = байхгүй |
||
| full name = [[Хятад хэл|Хятад]]: Айшин Жуэло Зайчун (愛新覺羅載淳)<br>[[Манж хэл|Манж]]: Айсин Гиоро хала и Зайчун |
| full name = [[Хятад хэл|Хятад]]: Айшин Жуэло Зайчун (愛新覺羅載淳)<br>[[Манж хэл|Манж]]: Айсин Гиоро хала и Зайчун |
||
| Мөр 19: | Мөр 19: | ||
| death_date = 1875 оны 1 сарын 12 |
| death_date = 1875 оны 1 сарын 12 |
||
| death_place = [[Хориотой хот]] |
| death_place = [[Хориотой хот]] |
||
| place of burial = Чин улсын зүүн бунхан [[ |
| place of burial = Чин улсын зүүн бунхан [[Зунхуа]] |
||
}} |
}} |
||
'''Бүрэн Засагч''' хаан нь 1856 онд Манжийн хаан [[Түгээмэл Элбэгт]] болон хатан хаан [[Цүши|Цүшигийн]] хүү болон мэндэлжээ. Хаан эцгийгээ нас барсны дараа 1861 онд 5 |
'''Бүрэн Засагч''' хаан нь 1856 онд Манжийн хаан [[Түгээмэл Элбэгт]] болон хатан хаан [[Цүши|Цүшигийн]] хүү болон мэндэлжээ. Хаан эцгийгээ нас барсны дараа 1861 онд 5 настайгаасаа 1875 он хүртэл [[Манж Чин улс]]ын хаан ширээнд сууж байсан. Төрийг түүний нэрийн өмнөөс төрсөн эх [[Цүши]] нь захирч байсан. Хэдийгээр засгийн эрх нь хумигдмал байсан ч түүхэнд Тунжигийн шинэчлэлт хэмээн нэрлэгдсэн засгийн шинэчлэл хийхээр оролдож байжээ. |
||
1872 онд Бүрэн засагч хаан Өвөр Монголын [[Шулуун хөх хошуу|Шулуун хөх хошууны]] Буянг их хатнаа болгон авчээ. Буян хатан нь хааны хамгийн хайртай хатан нь байсан хэдий ч хааны эх Цүши Буянд төдийлэн талтай байсангүй. Буян засагч хаан дөрвөн өөр татвартай байсан ч Буян хатныхаа өргөөнд шөнө бүр хонодог байв. Цүши хатан Буянд бусад татвар эмүүддээ ч адил боломж олгохыг шаардсан ч хааны авирт өөрчлөлт гарсангүй, харин улам ч гөжүүдлэх болжээ. Улмаар Цүши хатан Бүрэн засагч болон Буянг төр удирдах эрдэмд шамдан суралц хэмээн тусад нь байлгах болжээ. Үүнд уйтгарлан байсан хаанд нэгэн тайган нууцаар эмсийн хүрээлэн орохыг санал болгожээ. Эмсийн хүрээлэн орсон хаан харамсалтайгаар тэмбүү өвчин тусан 1875 оны 1 сард тэмбүү өвчнөөр таалал төгсөв. Хааныг таалал төгссөний дараа хатан хаан Цүши хааны үхлийн бурууг Буянд тохож хоолыг нь сойж байсан бөгөөд Буян хатан аавдаа тусламж хүссэн захиа илгээсэн байдаг. Хааныг таалал төгсөх үед Буян хатныг хөл хүнд байсан гэх яриа байдаг ч Буян хатан 1875 оны 3 сард нас барсан юм. Бүрэн Засагч хаан нас барахдаа угсаа залгамжлагчаа нэрлээгүй учир түүний эх Цүши өөрийн ноёрхлоо хадгалах үүднээс Бүрэн засагч хааны үеэл 3 настай хүүг Бадаруулт төр хаан хэсээн хаан ширээнд залжээ. |
|||
1872 онд Бүрэн засагчийн их бөгөөд хамгийн хайртай хатан нь Өвөр Монголын [[Шулуун хөх хошуу|Шулуун хөх хошууны]] Буян байжээ. |
|||
1875 онд тэмбүү өвчнөөр таалал төгссөн. |
|||
{{s-start}} |
{{s-start}} |
||
13:08, 20 Долоодугаар сар 2015-ий байдлаарх засвар
| Бүрэн засагч | |
|---|---|
.svg){kind=small} 10-р Чин улсын эзэн хаан] | |
| Хаанчлал | 1861 оны 11 сарын 11 - 1875 оны 1 сарын 12 |
| Бүтэн нэр | Хятад: Айшин Жуэло Зайчун (愛新覺羅載淳) Манж: Айсин Гиоро хала и Зайчун |
| Оршуулсан | Чин улсын зүүн бунхан Зунхуа |
| Өмнөх | Түгээмэл Элбэгт |
| Удаах | Бадаруулт Төр |
| Хатан | Хатан хаан Буян |
| Хүүхэд | байхгүй |
| Эцэг | түгээмэл Элбэгт |
| Эх | Цүши |
| Ургийн овог | Aйсин Гиоро |
| Сүмийн цол | Чин Музун (清穆宗) |
| Оны цол | Хятад: Тунжи (同治) Манж: Ёоонингаа дасан Монгол: Бүрэн засагч хаан |
Бүрэн Засагч хаан нь 1856 онд Манжийн хаан Түгээмэл Элбэгт болон хатан хаан Цүшигийн хүү болон мэндэлжээ. Хаан эцгийгээ нас барсны дараа 1861 онд 5 настайгаасаа 1875 он хүртэл Манж Чин улсын хаан ширээнд сууж байсан. Төрийг түүний нэрийн өмнөөс төрсөн эх Цүши нь захирч байсан. Хэдийгээр засгийн эрх нь хумигдмал байсан ч түүхэнд Тунжигийн шинэчлэлт хэмээн нэрлэгдсэн засгийн шинэчлэл хийхээр оролдож байжээ.
1872 онд Бүрэн засагч хаан Өвөр Монголын Шулуун хөх хошууны Буянг их хатнаа болгон авчээ. Буян хатан нь хааны хамгийн хайртай хатан нь байсан хэдий ч хааны эх Цүши Буянд төдийлэн талтай байсангүй. Буян засагч хаан дөрвөн өөр татвартай байсан ч Буян хатныхаа өргөөнд шөнө бүр хонодог байв. Цүши хатан Буянд бусад татвар эмүүддээ ч адил боломж олгохыг шаардсан ч хааны авирт өөрчлөлт гарсангүй, харин улам ч гөжүүдлэх болжээ. Улмаар Цүши хатан Бүрэн засагч болон Буянг төр удирдах эрдэмд шамдан суралц хэмээн тусад нь байлгах болжээ. Үүнд уйтгарлан байсан хаанд нэгэн тайган нууцаар эмсийн хүрээлэн орохыг санал болгожээ. Эмсийн хүрээлэн орсон хаан харамсалтайгаар тэмбүү өвчин тусан 1875 оны 1 сард тэмбүү өвчнөөр таалал төгсөв. Хааныг таалал төгссөний дараа хатан хаан Цүши хааны үхлийн бурууг Буянд тохож хоолыг нь сойж байсан бөгөөд Буян хатан аавдаа тусламж хүссэн захиа илгээсэн байдаг. Хааныг таалал төгсөх үед Буян хатныг хөл хүнд байсан гэх яриа байдаг ч Буян хатан 1875 оны 3 сард нас барсан юм. Бүрэн Засагч хаан нас барахдаа угсаа залгамжлагчаа нэрлээгүй учир түүний эх Цүши өөрийн ноёрхлоо хадгалах үүднээс Бүрэн засагч хааны үеэл 3 настай хүүг Бадаруулт төр хаан хэсээн хаан ширээнд залжээ.
| Өмнөх Түгээмэл Элбэгт |
Манж Чин улсын эзэн хаан 1861-1875 |
Дараах Бадаргуулт төр |